Δημογραφικό: Ο πληθυσμός μειώνεται δραματικά – Σήμα κινδύνου για οικονομία και ασφαλιστικό

Η Ελλάδα βιώνει μια βαθιά δημογραφική κρίση που απειλεί να μεταβάλει ριζικά τη δομή της κοινωνίας και να επιβαρύνει την οικονομία για δεκαετίες. Τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι η μείωση του πληθυσμού έχει αποκτήσει μόνιμο χαρακτήρα, προκαλώντας ανησυχία για την αντοχή του ασφαλιστικού συστήματος και τις προοπτικές ανάπτυξης λόγω του δημογραφικού.

Το 2024 οι γεννήσεις ανήλθαν σε 68.467, μειωμένες κατά 4,2% σε σχέση με το 2023, ενώ οι θάνατοι έφτασαν τους 126.916 σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Το 1932 καταγράφηκαν 185.000 γεννήσεις και 117.000 θάνατοι, το 1990 οι γεννήσεις ήταν 102.000 έναντι 94.000 θανάτων, και το 2020 οι γεννήσεις μόλις 85.000 με τους θανάτους στους 131.000.

Δείτε εδώ Δημογραφικό: Γιατί η Ελλάδα χάνει πληθυσμό

Δημογραφικό: Μια κοινωνία που γερνά και μικραίνει

Ο μέσος όρος ηλικίας στην Ελλάδα φτάνει πλέον τα 46,8 έτη, από τους υψηλότερους στην Ευρώπη, ενώ περισσότερο από το 23% του πληθυσμού είναι άνω των 65 ετών. Η αρνητική μεταβολή πληθυσμού (-0,3% το 2023) δείχνει ότι η χώρα συρρικνώνεται σταθερά. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, το 2050 η Ελλάδα θα έχει περίπου 9,5 εκατ. κατοίκους, ενώ μέχρι το 2100 ο πληθυσμός ενδέχεται να πέσει κάτω από τα 8,5 εκατ.

Η γονιμότητα είναι εξαιρετικά χαμηλή, μόλις 1,34 παιδιά ανά γυναίκα, όταν το όριο αναπλήρωσης του πληθυσμού είναι 2,1. Η υπογεννητικότητα, η γήρανση και η μετανάστευση των νέων συνθέτουν μια τριπλή απειλή που διαβρώνει τη βιωσιμότητα του συστήματος.

«Αν δεν αντιστραφεί σύντομα η πτωτική τάση των γεννήσεων, η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει μία ολόκληρη παραγωγική γενιά»

Επιπτώσεις στην αγορά εργασίας και την κοινωνία

Η συρρίκνωση του πληθυσμού οδηγεί σε έλλειψη εργατικών χεριών και περιορίζει τις αναπτυξιακές δυνατότητες. Οι μικρότερες ηλικιακές ομάδες, κυρίως 20 έως 40 ετών, έχουν μειωθεί δραστικά, αποδυναμώνοντας το αναπαραγωγικό δυναμικό της χώρας και συρρικνώνοντας την αγορά εργασίας.

Δείτε επίσης Δημογραφικό και εγκατάλειψη του εκπαιδευτικού επαγγέλματος: Η διπλή απειλή για την Παιδεία

Παράλληλα, η υπογεννητικότητα έχει ορατές κοινωνικές συνέπειες:

• Κλείσιμο σχολείων σε ορεινές και απομακρυσμένες περιοχές λόγω έλλειψης μαθητών.
• Σταδιακή εγκατάλειψη οικισμών και δημογραφική ερήμωση σε πολλές περιοχές της περιφέρειας.
• Πίεση στα ασφαλιστικά ταμεία και ανάγκη αύξησης εισφορών.

«Το δημογραφικό είναι ίσως η μεγαλύτερη μακροχρόνια απειλή για την ελληνική οικονομία, γιατί επηρεάζει ταυτόχρονα την εργασία, την παραγωγικότητα και τη δημοσιονομική ισορροπία»

Προσπάθειες ανάσχεσης της πληθυσμιακής κάμψης

Η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος, όπως επιδόματα γέννας, φορολογικές ελαφρύνσεις και κίνητρα για νέες οικογένειες. Εξετάζονται επίσης προγράμματα στέγασης νέων ζευγαριών και ενίσχυση της γονικής άδειας, με στόχο τη δημιουργία ευνοϊκότερου περιβάλλοντος για τη γονιμότητα.

Διαβάστε Δημογραφικό: Πόσα παιδιά φέρνει στον κόσμο κάθε γυναίκα στην Ελλάδα

Ωστόσο, τα αποτελέσματα παραμένουν περιορισμένα. Οι ευρωπαϊκές μελέτες δείχνουν ότι χωρίς ριζικές πολιτικές για την υποστήριξη των νέων, τη μείωση του κόστους ζωής και την επιστροφή εργαζομένων από το εξωτερικό, η πληθυσμιακή συρρίκνωση θα συνεχιστεί με ανησυχητικό ρυθμό.