Αρχίζουν αύριο οι προαγωγικές εξετάσεις για τους 90 χιλιάδες μαθητές της Α΄ τάξης του Λυκείου και των ΕΠΑΛ, με την Τράπεζα Θεμάτων να αποτελεί μια ασύμμετρη απειλή για μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς

Του Χρήστου Κάτσικα

Η έναρξη των προαγωγικών εξετάσεων της Α΄ τάξης των Λυκείων αύριο Πέμπτη 29 Μαΐου φέρνει στην επιφάνεια ακόμη μια φορά τη λεγόμενη Τράπεζα Θεμάτων, η οποία άνοιξε τις πύλες της μόλις λίγα 24ωρα πριν από τις εξετάσεις (τη Δευτέρα 26 Μαΐου).

Οπως ανακοινώθηκε από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, συνολικά υπάρχουν 9.042 διαφορετικά αρχεία θεμάτων για όλα τα εξεταζόμενα μαθήματα και όλους τους τύπους Λυκείων.

Για τους μαθητές των Γενικών Λυκείων, η «τράπεζα» περιλαμβάνει 495 θέματα στο μάθημα Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία, 170 στη Νέα Ελληνική Γλώσσα, 210 στη Νέα Ελληνική Λογοτεχνία, 209 στην Ιστορία, 294 στην Αλγεβρα, 375 στη Γεωμετρία, 261 στη Φυσική, 358 στη Χημεία, 200 στη Βιολογία, 302 στα Θρησκευτικά, 631 στην Πολιτική Παιδεία, 172 στα Αγγλικά, 320 στα Γαλλικά και 140 θέματα στα Γερμανικά.

Καμία προεργασία

Το «άνοιγμα» της Τράπεζας Θεμάτων μεγάλωσε ακόμη περισσότερο τις ανησυχίες τόσο των καθηγητών όσο και των 90.000 μαθητών της Α΄ τάξης των Λυκείων και των ΕΠΑΛ και βεβαίως και των οικογενειών τους. Και αυτό γιατί, όπως επισημαίνουν εκπαιδευτικοί από την Ημαθία, είναι «η πρώτη φορά που θα έχουμε εξετάσεις στην Α΄ Λυκείου πανελλαδικού χαρακτήρα, μέσα από Τράπεζα Θεμάτων, χωρίς προεργασία, χωρίς πιλοτική εφαρμογή, για απλή επιβολή του “τσαμπουκά” ενός υπουργού και μιας κυβέρνησης που νοιάζονται, άρον άρον, για τη βίαιη απομάκρυνση ενός μεγάλου αριθμού μαθητών από τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση».

Κι όχι μόνον αυτό: Το υπουργείο «ανοίγει» την Τράπεζα Θεμάτων σε μια περίοδο που οι μαθητές δεν βρίσκονται στα σχολεία, καθώς τα μαθήματα έχουν ολοκληρωθεί, αποκλείοντας έτσι κάθε δυνατότητα να ζητήσουν βοήθεια από τους καθηγητές τους. «Αλήθεια, τι άλλο αποτελεί και αυτή η τακτική του υπουργείου Παιδείας παρά το καλύτερο λίπασμα για τα φροντιστήρια;» αναρωτιέται η Μαρία Δανιήλ φιλόλογος σε σχολείο της Νέας Σμύρνης;

Δεν χρειάζεται να καταναλώσουμε πολλή στατιστική για να αποδείξουμε ότι στήνεται ήδη ένας ολοκληρωμένος και «θωρακισμένος μηχανισμός αναχαίτισης» όσων ετοιμάζονται στο μέλλον να χτυπήσουν τις πόρτες του νέου Λυκείου.

Αυτό επισημαίνει ο χημικός σε Εσπερινό Λύκειο Κώστας Εσναφίδης, ο οποίος τονίζει ότι «μια πρώτη ματιά στα θέματα Βιολογίας, Χημείας και Φυσικής φανερώνει ότι πολύ γρήγορα η λειτουργία της “τράπεζας” θα αυξήσει τη σχολική θνησιμότητα, δηλαδή την απόρριψη, ή την ενσωμάτωση της αδυναμίας, την απόγνωση, την αναχαίτιση, το ψαλίδισμα των προσδοκιών, τον φόβο και την εγκατάλειψη του Λυκείου».

Μα θέλει το υπουργείο Παιδείας ένα τέτοιο αποτέλεσμα; Πρωτίστως! Επείγεται να «ξεσκαρτάρει» το Γενικό Λύκειο, να το «ελαφρώσει», σαν μια επιχείρηση που θέλει να απαλλαγεί από το προσωπικό της.

Ο μαθηματικός σε Λύκειο της Καλλιθέας Μάκης Μαυρέλης σημειώνει ότι «με τις εξετάσεις αυτού του τύπου και με την Τράπεζα Θεμάτων η φροντιστηριακή εκγύμναση θα κερδίζει έδαφος ως “σώμα και πνεύμα” στο σχολείο, εκτρέποντας το εκπαιδευτικό έργο σε τεχνικές απομνημόνευσης πληροφοριών και όχι αναλυτική επεξεργασία της ύλης και δημιουργικής αφομοίωσης από τους μαθητές».

Η εφαρμογή της Τράπεζας Θεμάτων αποτελεί σημαντικό κομμάτι στην οικοδόμηση του λεγόμενου «νέου» σχολείου. Αυτό μαρτυρά η εμμονή στην εφαρμογή του φέτος, μια χρονιά που εντοπίζεται πλήθος κενών σε εκπαιδευτικούς σε όλα τα μαθήματα, κάνοντας δύσκολη την ολοκλήρωση της ύλης, βάζοντας εκπαιδευτικούς και μαθητές σε έναν αγώνα δρόμου κυριολεκτικά μέχρι την τελευταία στιγμή για να καλύψουν την ύλη, χωρίς βέβαια οι μαθητές να προλαβαίνουν να την αφομοιώσουν.

Και ακριβώς η πρώτη εμπειρία με την Τράπεζα Θεμάτων για εκπαιδευτικούς και μαθητές ήταν το «τρέξιμο» στην εξεταστέα ύλη που για ορισμένα μαθήματα αλλά και για πολλά σχολεία ήταν και παρέμεινε ένας μεγάλος βραχνάς. Υπάρχουν σχολεία που μέχρι την τελευταία εβδομάδα, χωρίς ευθύνη των διδασκόντων δεν είχαν «βγάλει» την ύλη και ωθούνταν σε «έκτακτα μέτρα».

Ο φιλόλογος Γιώργος Καββαδίας αποκαλύπτει ότι σε Λύκειο στην περιοχή του (Πειραιάς) η Διεύθυνση Β/βάθμιας Εκπαίδευσης τοποθέτησε φιλόλογο τον Φεβρουάριο και τον υποχρέωσε να καλύψει το 40% της εξεταστέας ύλης σε μία εβδομάδα!

Στοιχειώδη γνώση να έχει κάποιος για την κατάσταση στις σχολικές τάξεις και για τους όρους της εκπαιδευτικής διαδικασίας και της μάθησης αντιλαμβάνεται αφενός τις κοινωνικοοικονομικές ανισότητες που ζουν και βασιλεύουν στην εκπαίδευση αλλά και τις διαφοροποιήσεις από σχολείο σε σχολείο και αφετέρου ότι η επιτάχυνση στην παράδοση της ύλης έχει καταστρεπτικές συνέπειες, καθώς χιλιάδες μαθητές που δεν μπορούν να ακολουθήσουν τους επιβαλλόμενους εντατικούς ρυθμούς αποθαρρύνονται και ενσωματώνουν την ήττα.

Το «καλό» Λύκειο

Με την «καινοτομία» αυτή, σύμφωνα με τους καθηγητές Γιάννη Σπυράλατο και Γιάννη Μακρίδη, το υπουργείο επιδιώκει:

• Πρώτον, να κανοναρχήσει και να ελέγξει τη διδακτική πράξη, αναγκάζοντας τους εκπαιδευτικούς, στο πλαίσιο ενός ατσαλάκωτου ομοιομορφισμού, να προσαρμόσουν το μάθημά τους στις «τανάλιες» της εξεταστέας ύλης και στον «τύπο» των ερωτήσεων της Τράπεζας Θεμάτων, εκτρέποντας το εκπαιδευτικό έργο σε τεχνικές απομνημόνευσης πληροφοριών. Ως «καλό» Λύκειο θα αναγορεύεται αυτό που μιμείται το φροντιστήριο. Αυτό δηλαδή που καλουπώνει και παραδίδει αποσπασματικές γνώσεις χρήσιμες για τις εξετάσεις.

• Δεύτερον, να βάλει την εκπαιδευτική διαδικασία στα εκπαιδευτικά φέρετρα της αυτοαξιολόγησης – αξιολόγησης μετατρέποντας τα σχολεία σε «νησί των νεκρών» και να διευκολύνει την κατηγοριοποίησή τους με αγοραία κριτήρια.

• Τρίτον, να αποθαρρύνει με την αύξηση των απορρίψεων εκείνους τους μαθητές που δεν κουβαλάνε από το σπίτι τους οικονομικές και μορφωτικές αποσκευές με στόχο να τους εξοστρακίσει και από το Γενικό και από το Τεχνολογικό Λύκειο, κατευθείαν στην κατάρτιση, στις εξωεκπαιδευτικές Σχολές Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΣΕΚ) και στα «παραμάγαζα» που ιδρύουν οι επιχειρηματίες της γνώσης.

• Τέταρτον, με την Τράπεζα Θεμάτων το υπουργείο Παιδείας θα επιχειρήσει σταδιακά να αξιολογήσει τους εκπαιδευτικούς και τις σχολικές μονάδες με βάση τις επιδόσεις των μαθητών.

………………………………………………………

Κομφούζιο με την Τράπεζα Θεμάτων

Αλαλούμ επικρατεί με την Τράπεζα Θεμάτων, σύμφωνα με όσα καταγγέλλουν εκπαιδευτικοί Λυκείων. Θέματα πρόχειρα, δύσκολα, με απαιτήσεις χρόνου, δύσκολες διατυπώσεις, λάθη, εκτός ύλης, ενώ στα αγγλικά απαιτούν Lower. Θέματα διαβαθμισμένης δυσκολίας, άλλα εξαιρετικά εύκολα και άλλα πολύ δύσκολα, με αποτέλεσμα να εξαρτάται η επίδοση των μαθητών σε κάθε τάξη κάθε σχολείου από την κλήρωση (τύχη ή ατυχία). Με λίγα λόγια, κάποιοι μαθητές μπορούν να ευνοηθούν εάν η κλήρωση βγάλει εύκολα θέματα και άλλοι στο διπλανό σχολείο να απορριφθούν εάν η κλήρωση βγάλει δύσκολα θέματα. Η προχειρότητα δεν σταματάει εκεί. Δεν υπάρχουν ακόμη θέματα στο μάθημα «Πολιτική Παιδεία» Β΄ τάξης Εσπερινού Λυκείου, ενώ αποσύρθηκαν τα θέματα Αλγεβρας Α΄ και Β΄ Εσπερινών Λυκείων, γιατί οι συντάκτες των θεμάτων τα είχαν μπερδέψει.