Στεγαστικό: Τα νέα μέτρα που έρχονται το 2026

Περισσότερες φοροελαφρύνσεις για ιδιοκτήτες ακινήτων και άμεση οικονομική ενίσχυση για πάνω από ένα εκατομμύριο νοικοκυριά που πληρώνουν ενοίκιο, φέρνει το σχέδιο της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος. Το προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού 2026, που κατατέθηκε στη Βουλή από τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκο Πιερρακάκη, περιλαμβάνει συνολικά δέκα νέα μέτρα στήριξης, συνολικού ύψους περίπου 500 εκατομμυρίων ευρώ, τα οποία θα εφαρμοστούν σταδιακά έως το 2026.

Επιστροφή ενός ενοικίου τον Νοέμβριο

Η πρώτη παρέμβαση ξεκινά ήδη από τον Νοέμβριο του 2025, με την καταβολή χρηματικής επιστροφής ίσης με ένα μηνιαίο ενοίκιο στους ενοικιαστές. Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο πολίτες θα λάβουν το 1/12 του ενοικίου που κατέβαλαν το 2024, δηλαδή έως και 800 ευρώ, ανάλογα με το ποσό που έχουν δηλώσει.

Δείτε επίσης Σπίτια με χαμηλό ενοίκιο: Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για την κοινωνική αντιπαροχή

Δικαιούχοι θα είναι όσοι νοικιάζουν κύρια κατοικία ή φοιτητική στέγη, ενώ τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια καλύπτουν σχεδόν το 80% των ενοικιαστών της χώρας. Η επιστροφή αυτή θα δοθεί επιπλέον των υφιστάμενων επιδομάτων στέγασης ή φοιτητικής κατοικίας που ήδη χορηγούν άλλοι φορείς, όπως ο ΟΠΕΚΑ και το υπουργείο Παιδείας.

Το μέτρο, αξίας 230 εκατ. ευρώ, δεν είχε προβλεφθεί στον περσινό προϋπολογισμό για το 2025, ωστόσο θα ισχύσει από φέτος και θα καθιερωθεί ως ετήσια παροχή κάθε Νοέμβριο, χρηματοδοτούμενη από τα αυξημένα έσοδα που προκύπτουν από την πάταξη της φοροδιαφυγής. Καθώς το ύψος της ενίσχυσης συνδέεται με το δηλωθέν ενοίκιο, το ποσό ενδέχεται να αυξηθεί τα επόμενα χρόνια, ανάλογα με τις πραγματικές δηλώσεις ιδιοκτητών και ενοικιαστών.

Νέα στεγαστικά μέτρα από το 2026

Από την 1η Ιανουαρίου 2026 θα τεθούν σε εφαρμογή οκτώ επιπλέον μέτρα που αποσκοπούν στη σταδιακή επίλυση του στεγαστικού προβλήματος και στη δημιουργία πιο βιώσιμων συνθηκών στην αγορά ακινήτων. Οι παρεμβάσεις αυτές αναμένεται να επηρεάσουν καθοριστικά τις αποφάσεις πολιτών και επενδυτών, διαμορφώνοντας ένα νέο πλαίσιο στήριξης για την κατοικία και τους ιδιοκτήτες ακινήτων.

Τα 8 μέτρα, των οποίων το συνολικό κόστος για τον προϋπολογισμό υπερβαίνει τα 200 εκατομμύρια, περιλαμβάνουν:

1. Φοροαπαλλαγές για να ανοίξουν «κενά» σπίτια

Όσοι κρατούσαν κλειστά τα σπίτια τους επί χρόνια χωρίς ενοικιαστές, ή τα διέθεταν αποκλειστικά για βραχυχρόνια μίσθωση σε τουρίστες, θα έχουν περισσότερους λόγους να θέλουν να τα διαθέσουν προς μακροχρόνια ενοικίαση. Όσοι βάλουν πρώτη φορά ξανά ενοικιαστή μέχρι 31.12.2026, δικαιούνται πλήρη φοροαπαλλαγή διάρκειας τριών ετών. Με τους νέους όρους που θα ισχύουν από το Νοέμβριο, διασφαλίζονται περισσότεροι ιδιοκτήτες ότι δεν θα πληρώσουν ούτε ευρώ φόρο, για τα ενοίκια που θα εισπράξουν στους επόμενους 36 μήνες.

Το μέτρο ισχύει ήδη για σπίτια που δηλώνονται ως «κενά» στην εφορία. Αλλάζουν άρδην όμως οι όροι χορήγησης της φοροαπαλλαγής για τον ιδιοκτήτη.

Το καινοτόμο στοιχείο είναι η διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής σε τρεις κατευθύνσεις:

– Απαλλαγή φόρου για 3 έτη θα προσφέρεται πλέον και για ιδιοκτήτες που εκμισθώνουν μεγάλα ακίνητα, άνω των 120 τμ, τα οποία ως τώρα αποκλείονται. Με το νέο σύστημα «ανοίγουν σπίτια» με φοροαπαλλαγή έως και 140 τμ αν δοθούν σε τρίτεκνους, έως 160 τμ αν δοθούν σε οικογένεια με 4 παιδιά, έως 180 τμ με 5 παιδιά, έως 200 τμ με 6 παιδιά, καθώς το όριο αυξάνεται κατά 20 τ.μ. για κάθε παιδί άνω των δύο.

– Προστατεύεται ο ιδιοκτήτης από τον κίνδυνο πρόωρης αποχώρησης, αν του φύγει πρόωρα ο ενοικιαστής πριν συμπληρωθεί η τριετία: δεν θα επιστρέφει πλέον λεφτά στην εφορία -που ήταν ο φόβος πολλών και ακύρωνε το μέτρο. Πλέον η απαλλαγή θα υπολογίζεται «με το μήνα» και όχι ως τριετία συνολικά, ενώ θα συνεχίζει να ισχύει και για το υπολειπόμενο διάστημα μέχρι να συμπληρωθούν 36 μήνες από την πρώτη μίσθωση του ακινήτου, εφόσον το ακίνητο κενωθεί άπαξ και εκμισθωθεί εκ νέου εντός τριών μηνών.

– Επιτρέπεται και μένει αφορολόγητη και η «ελαστική» ενοικίαση 6 μηνών και άνω, αντί 36 μηνών που απαιτείται μέχρι σήμερα, ειδικά για μισθώσεις σε ιατρικό ή νοσηλευτικό προσωπικό, εκπαιδευτικούς δημοσίου, καθώς και σε ένστολο προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας, που συχνά μετακινούνται για υπηρεσιακούς λόγους.

Όλες οι αλλαγές θα ισχύσουν μετά τη δημοσίευση του νέου φορολογικού νόμου σε ΦΕΚ, ως τις αρχές Νοεμβρίου το πιθανότερο. Με την επιφύλαξη των τελικών διατάξεων όπως θα ψηφιστούν και θα ισχύσουν, το μέτρο σχεδιάζεται να καλύπτει και τις υφιστάμενες ως τώρα μισθώσεις κατοικιών. Το μέτρο στοχεύει να φέρει προς μακροχρόνια μίσθωση χιλιάδες σπίτια που παραμένουν ακόμα κλειστά. Στην πρώτη εφαρμογή των αλλαγών, το όφελος για όσους σπεύσουν από τον Νοέμβριο εφέτος να τις εκμεταλλευτούν, θα φανεί στα εκκαθαριστικά φόρου εισοδήματος 2025 που θα εκδοθούν άνοιξη του 2026.

2. Μείωση τεκμηρίων 30%-35% στην κατοικία

Για πρώτη φορά μετά από σχεδόν είκοσι χρόνια, μειώνεται κατά 30% ή και 35% το τεκμαρτό εισόδημα για το οποίο η εφορία φορολογεί κάθε χρόνο εκατοντάδες χιλιάδες ιδιοκτήτες αλλά και ενοικιαστές, με βάση τα τετραγωνικά του σπιτιού όπου διαβιούν και όχι για το πραγματικό εισόδημα που δηλώνουν οι ίδιοι κάθε χρόνο.

Συνολικά 477.000 φορολογούμενοι πιάνονται κάθε χρόνο στα τεκμήρια της εφορίας. Αυτοί θα δουν για πρώτη φορά στα εκκαθαριστικά τους, το πλασματικό (τεκμαρτό) εισόδημα για το οποίο πλήρωναν φόρους να μειώνεται κατά τουλάχιστον 50 ευρώ, ή έως και 7.000 ευρώ σε περιοχές με πολύ υψηλές Τιμές Ζώνης. Η σημαντική αυτή ελάφρυνση θα φανεί στις δηλώσεις που θα υποβάλουν το 2026, με τα εισοδήματα του 2025.

Διαβάστε ακόμη Ακίνητα: Οι ακριβότερες και οι φθηνότερες περιοχές για αγορά – ενοικίαση

3. Αλλαγή κλίμακας φόρου ενοικίων

Από το 2026 θεσπίζεται ενδιάμεσος φορολογικός συντελεστής 25% (αντί 35%) για εισόδημα από μισθώματα ύψους 12.000 έως 24.000 ευρώ.

Το μέτρο εκτιμάται ότι θα ωφελήσει περίπου 161.000 ιδιοκτήτες με ετήσιο κόστος 90 εκατομμύρια ευρώ. Η μείωση κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες αναμένεται να συμβάλει στη φορολογική συμμόρφωση και στη συγκράτηση των τιμών των ενοικίων, καθώς οι εκμισθωτές θα έχουν μικρότερο κίνητρο να αποκρύψουν εισοδήματα ή να επιβαρύνουν τους ενοικιαστές με επιπλέον κόστη.

4. ΕΝΦΙΑ: μείωση και κατάργηση σε 12.720 οικισμούς

Από το 2026 ο ΕΝΦΙΑ που πληρώνουν οι ιδιοκτήτες μειώνεται κατά 50%, για κύριες κατοικίες σε οικισμούς με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους -ενώ από το 2027 ο φόρος καταργείται πλήρως, εξαιρουμένων των οικισμών της Αττικής.

Το μέτρο αφορά περίπου 1 εκατομμύριο ακίνητα σε 12.720 οικισμούς της χώρας, με συνολικό κέρδος 225 εκατομμύρια ευρώ για τους ιδιοκτήτες σε δύο ετήσιες δόσεις (75 εκατ. το 2026 και 150 εκατ.το 202&).

Η κατάργηση συνδέεται άμεσα με την αποκέντρωση και την αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος. Καθιστά πιο ελκυστική τη διαμονή σε μικρές κοινότητες και ανακουφίζει οικονομικά τους κατοίκους τους, ενθαρρύνοντας εμμέσως την αποσυμφόρηση των μεγάλων αστικών κέντρων.

5. Κοινωνική αντιπαροχή για σύγχρονες κατοικίες

Εγκαινιάζεται νέο πλαίσιο κοινωνικής αντιπαροχής σχετικά με την αξιοποίηση της δημόσιας ακίνητης περιουσίας για την κατασκευή σύγχρονων κοινωνικών κατοικιών, με στόχο την εξασφάλιση κοινωνικής μίσθωσης σε ευάλωτες ομάδες. Τα πρώτα ακίνητα έχουν ήδη επιλεγεί και το μέτρο στοχεύει να αντιμετωπίσει μακροπρόθεσμα το δομικό πρόβλημα της στέγασης των πιο αδύναμων κοινωνικών ομάδων.

Τα μέτρα αυτά ενθαρρύνουν την οικοδομική δραστηριότητα και την αναβάθμιση του υφιστάμενου κτηριακού αποθέματος, συμβάλλοντας στην αύξηση της προσφοράς περισσοτέρων και πιο προσιτών κατοικιών.

Διαβάστε επίσης Στήριξη σε νέους και οικογένειες με επιδόματα, αυξήσεις και στεγαστικά προγράμματα

Επιπλέον όμως, στην ίδια κατεύθυνση κινούνται και άλλα μέτρα που επεκτείνονται χρονικά και στο 2026, αντί να εκπνεύσουν.

6. Παρατείνεται και το 2026 η μείωση του φόρου εισοδήματος για δαπάνες αναβάθμισης κτηρίων .

7. Επεκτείνεται η αναστολή του ΦΠΑ στις νέες οικοδομές μέχρι το τέλος του 2026,.

8. Παρατείνεται και το 2026 ο περιορισμός νέων βραχυχρόνιων μισθώσεων στα τρία δημοτικά διαμερίσματα της Αθήνας. Η παράταση στοχεύει στην επιστροφή ακινήτων στη μακροχρόνια μίσθωση, αποτρέποντας τη μετατροπή κατοικιών σε τουριστικά καταλύματα σε περιοχές με έντονο πρόβλημα στέγασης.