Σαρωτικές αλλαγές με στόχο την αναβάθμιση δεξιοτήτων και πιστοποίησης και την εύρεση εργασίας σχεδιάζονται τα επόμενα χρόνια στο πεδίο της .

Ελπίδα Οικονομίδη –

Η αναδιάρθρωση του ακαδημαϊκού χάρτη που σχεδιάζεται με δεκάδες τμήματα να βρίσκονται στο μικροσκόπιο προς συγχωνεύσεις αλλά κυρίως προς καταργήσεις, αναμένεται να επιφέρει ακόμα μεγαλύτερη μείωση εισακτέων στα Πανεπιστήμια, από αυτή που ήδη έφερε η εφαρμογή της τον Ιούλιο του 2021.

Οι παραπάνω αλλαγές, για τις οποίες η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας προσπαθεί να επισπεύσει, πιέζουν προς την παράλληλη αναβάθμιση και ανάπτυξη της επαγγελματικής εκπαίδευσης, ώστε να δοθούν εναλλακτικές διαδρομές στους δεκάδες χιλιάδες υποψηφίους που ολοκληρώνουν το Λύκειο, μέσω και του παράλληλου μηχανογραφικού.

Περίπου 30.000 άτομα κατευθύνονται ετησίως σε Δημόσια ΙΕΚ, με την απορρόφηση στην αγορά εργασίας, την πιστοποίηση δεξιοτήτων αλλά και την παρεχόμενη προσφορά αναβαθμισμένων προγραμμάτων σπουδών να είναι από ελλειμματικές έως  και προβληματικές εδώ και πολλά χρόνια.

Η έκθεση για το Στρατηγικό Σχέδιο για την Επαγγελματική Εκπαίδευση που παρουσιάστηκε πρόσφατα από τη Γενική Γραμματεία Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης, Δια Βίου Μάθησης και Νεολαίας, αποτελεί έναν αρκετά φιλόδοξο σχεδιασμό, που ως ένα βαθμό θα ήταν από τον πυρήνα του ουτοπικός, αν δεν είχαν προβλεφθεί σε αυτό πολλαπλές πηγές χρηματοδότησης, με το Ταμείο Ανάκαμψης να πρωταγωνιστεί σε αυτό το σχέδιο.

Erasmus+ και e-learning

Ο χρόνος εφαρμογής του είναι αρκετά περιορισμένος καθώς προβλέπει εκ βαθέων αλλαγές εντός μόλις δύο χρόνων, περιθώριο που αν και φαίνεται «στενό», τουλάχιστον επιβεβαιώνει ότι δεν πρόκειται για μία θεωρητική προσέγγιση στην αναμόρφωση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και προβλέπει άμεσες ενέργειες και πρωτοβουλίες.

Μεταξύ των πρωτοβουλιών, περιλαμβάνονται προγράμματα e-learning με στόχο την ισότιμη πρόσβαση όλων των εκπαιδευομένων, ενίσχυση του Erasmus + για την κινητικότητα των εκπαιδευομένων και των εργαζομένων σε πρακτική σε άλλες χώρες της Ευρώπης αλλά και εισαγωγή στην επαγγελματική εκπαίδευση ειδικοτήτων που αφορούν την ενέργεια, την ψηφιακή οικονομία και το περιβάλλον με στόχο την αναβάθμιση της παρεχόμενης εκπαίδευσης στο πλαίσιο των συνεχώς μεταβαλλόμενων εξελίξεων στην αγορά εργασίας.

Στο πλαίσιο αυτό, γενναιόδωρα είναι τα χρηματοδοτικά εργαλεία για την αναβάθμιση των υποδομών και των εργαστηρίων στα Δημόσια ΙΕΚ αλλά τις ΕΠΑ.Σ.

Οι παραπάνω σχεδιασμοί φαντάζουν σε κάποιους ανεδαφικοί, δεδομένης τα κατάστασης που επικρατεί στα Δημόσια ΙΕΚ αυτή τη στιγμή.

Υποχρηματοδότηση, ελλιπείς υποδομές, σε κάποιες περιπτώσεις με αρκετά δομικά προβλήματα και καμία κατεύθυνση προς τους εκπαιδευομένους για το πώς θα αξιοποιήσουν τις παρεχόμενες γνώσεις τους στην αγορά εργασίας είναι μερικές από τις παθογένειες, που για πολλά χρόνια είχαν κατατάξει την επαγγελματική εκπαίδευση στη συνείδηση των μαθητών ως μία «υποβαθμισμένη επιλογή» που σε καμία περίπτωση δεν εξασφάλιζε μια επιτυχημένη επαγγελματική σταδιοδρομία.

Πιστοποίηση

Ίσως το πιο «μελανό» σημείο της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης είναι η διαδικασία της πιστοποίησης, η οποία διενεργούνταν  τα τελευταία χρόνια με πολλές καθυστερήσεις, ακόμα περισσότερους αποκλεισμούς και ελλιπή ενημέρωση προς τους ενδιαφερομένους.

Η σημαντική προσπάθεια της διοίκησης του ΕΟΠΠΕΠ τα δύο τελευταία χρόνια, εν μέσω πανδημίας να προχωρήσει σε σειρά εξετάσεων πιστοποίησης, είναι αξιόλογη αλλά ακόμα δεν μπορεί να «σβήσει» από τη μνήμη των αποφοίτων τις κάκιστες πρακτικές των προηγούμενων διοικήσεων.

Η ψηφιοποίηση του ΕΟΠΠΕΠ, του αρμοδίου φορέα για την πιστοποίηση, ίσως είναι ένα από τα σημαντικότερα βήματα προς την «χειροπιαστή» ενίσχυση της επαγγελματικής εκπαίδευσης, καθώς θα παρέχει τα εχέγγυα στους αποφοίτους για τον κόπο των σπουδών τους.

Σύστημα ηλεκτρονικών εξετάσεων και ψηφιοποίηση της διαδικασίας πιστοποίησης για τα επίπεδα 3 και 5 αποτελούν δύο από τις σημαντικότερες πρωτοβουλίες εφόσον ολοκληρωθούν και λειτουργήσουν προς όφελος των αποφοίτων, ενισχύοντας παράλληλα τις δομές  που παρέχουν εκπαίδευση στα δύο παραπάνω επίπεδα.

Οι προκλήσεις

Στο τρέχον σχολικό έτος αναμένονται εξελίξεις σχετικά με τη διεύρυνση πρότυπων ΕΠΑ.Λ και πειραματικών ΙΕΚ, δημιουργία ξενόγλωσσων τμημάτων ΙΕΚ αλλά και ανανέωση των προσφερόμενων ειδικοτήτων στο παράλληλο μηχανογραφικό.

Ενέργειες στο πλαίσιο της προσέγγισης των ευρωπαϊκών στόχων με τελικό στόχο όμως την απορρόφηση των αποφοίτων από την αγορά εργασίας.

Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες του ΣΕΒ, συγκεκριμένες ειδικότητες της επαγγελματικής εκπαίδευσης παρουσιάζουν σημαντική άνοδο στο πεδίο της εργασιακής απασχόλησης με τους μισθούς, σύμφωνα με τον σύνδεσμο, να είναι υψηλότεροι από τον μέσο όρο.

Παρ’ όλα αυτά συνεχίζουν να υπάρχουν ειδικότητες που είναι αναντίστοιχες με την αγορά εργασίας, ενώ και η ελλιπής πιστοποίηση ενισχύει την ανεργία. Σύμφωνα με έρευνα του ΕΟΠΠΕΠ, σχεδόν οι μισοί απόφοιτοι έψαξαν εργασία στο αντικείμενο σπουδών τους και δεν βρήκαν, με την ανεργία να είναι υψηλότερη στους μην πιστοποιημένους αποφοίτους.

Στο στρατηγικό σχέδιο εκφράζονται οι παραπάνω προβληματισμοί για την επιτυχία του εγχειρήματος.

Οι ρεαλιστικοί στόχοι στο πλαίσιο των δυνατοτήτων της χώρας, η παραμονή των αναντιστοιχιών μεταξύ επαγγελματικών προσόντων και αναγκών της αγοράς εργασίας αλλά και σειρά αστάθμητων παραγόντων που μεταβάλλουν το περιβάλλον της αγοράς εργασίας είναι μερικά από τα ζητούμενα του στοιχήματος της αναβάθμισης της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης.

Στα παραπάνω θα πρέπει να προστεθεί η ουσιαστική συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες και τους κοινωνικούς εταίρους ώστε να δοθεί η απαιτούμενη ώθηση στην Επαγγελματική Εκπαίδευση.