Του Αθανάσιου Κατσίμπελη*

Μεγάλη συζήτηση γίνεται τις τελευταίες ημέρες για τα Πρότυπα και Πειραματικά Σχολεία.Το Υπουργείο Παιδείας με χθεσινό δελτίου τύπου (20 Φεβρουαρίου 2015) διαψεύδει κατηγορηματικά ως κακόπιστες τις φήμες ότι στις προθέσεις της πολιτικής ηγεσίας είναι η κατάργηση των Προτύπων – Πειραματικών Σχολείων.Κατά τα λοιπά, όπως έχει ήδη ανακοινώσει, θα υπάρξει σύντομα αναλυτικό Δελτίο Τύπου για τα θέματα των Προτύπων και Πειραματικών Σχολείων.

Τα «Πρότυπα Πειραματικά Σχολεία» ΠΠΣ θεσμοθετήθηκαν το 2011, όμως πέρυσι έγιναν οι πρώτες εξετάσεις εισαγωγής στα νέα σχολεία. Λειτουργούσαν εδώ και χρόνια τα «Πειραματικά σχολεία» των οποίων αποτελούν στην ουσία εξέλιξη. Αυτών η εποπτεία ανήκε στα Πανεπιστήμια με σκοπό να εφαρμόζονται σε αυτά νέες παιδαγωγικές μέθοδοι και καινοτόμες δράσεις με σκοπό να γενικευτούν αργότερα στα υπόλοιπα σχολεία. Αυτά τα «Πειραματικά Σχολεία» μετονομάστηκαν σε «Πρότυπα Πειραματικά» και λειτουργούν πλέον με την εποπτεία κατευθείαν του Υπουργείου Παιδείας και όχι μόνο σε σχέση με τα Πανεπιστήμια.Δηλαδή δημιουργήθηκαν σχολεία που θεωρητικά τουλάχιστον θα έχουν επιλεγμένους άριστους μαθητές και θα λειτουργούν ως σχολεία αριστείας.

Είναι φανερό πως ο όρος «Πειραματικό» αναιρείται στην πράξη καθώς δεν μπορεί ο παιδαγωγός να πειραματιστεί έχοντας επιλεγμένο δείγμα άριστων μαθητών κάτι που δεν συμβαίνει στα υπόλοιπα σχολεία για χάρη των οποίων γίνεται ο πειραματισμός.. Είναι διαφορετικό πράγμα τα σχολεία των άριστων μαθητών και διαφορετικό τα πειραματικά σχολεία όπου θα μπορούσαν να εφαρμοστούν νέες παιδαγωγικές μέθοδοι, θα υλοποιηθούν πιλοτικές δράσεις και προγράμματα διδασκαλίας ή να δοκιμαστούν νέα βιβλία κτλ.

Στην αναζήτηση πάλι του άριστου μαθητή η Παιδαγωγική επιστήμη δεν δέχεται τη μονοσήμαντη έννοια της αριστείας. Πώς θα ξεχωρίσεις για παράδειγμα τον άριστο μαθητή στα μαθηματικά ο οποίος όμως δυσκολεύεται στο μάθημα της γλώσσας; Πώς θα ξεχωρίσεις τις ιδιαιτερότητες που έχει ο κάθε μαθητής, τις καλλιτεχνικές του επιδόσεις, την κοινωνική του δράση, την αθλητική του δραστηριότητα, τη συναισθηματική του νοημοσύνη, την ευελιξία, την ικανότητά του να επιβιώνει στα δύσκολα – και χίλια δυο άλλα.

Παρά τις σοβαρές επιστημονικές ενστάσεις για την ίδρυση και τη λειτουργία των σχολείων αυτών με τη νέα τους μορφή χιλιάδες γονείς επιθυμούν σε όλη την Ελλάδα, όπου έχουν ιδρυθεί, να εγγράψουν τα παιδιά τους στα Πρότυπα Πειραματικά Σχολεία και να τα υποβάλλουν στη διαδικασία των εξετάσεων που απαιτούνται για τη εισαγωγή τους σε αυτά.

Μόνο 3.350 είναι οι θέσεις των μαθητών που φοιτούν σε όλη τη χώρα στα σχολεία αυτά τη φετινή σχολική χρονιά οπότε όπως γίνεται κατανοητό ο ανταγωνισμός των εξετάσεων είναι ιδιαίτερα μεγάλος.

Λόγω βέβαια και της οικονομικής κρίσης ενισχύεται το ρεύμα των μαθητών προς αυτά «τα καλά» δημόσια σχολεία, με αποτέλεσμα η προηγούμενη πολιτική ηγεσία να αποφασίσει τη διεύρυνση του αριθμού τους έως το 2020.

Το μεγάλο ενδιαφέρον των γονιών για τον νέο τύπο σχολείων καταδεικνύεται από το ότι για τις 3.350 θέσεις των 68 ΠΠΣ υπεβλήθησαν πέρσι 13.017 αιτήσεις, όταν την προηγούμενη χρονιά είχαν υποβληθεί 9.997 αιτήσεις για 3.230 θέσεις. Η πλειοψηφία των μαθητών που υποβάλλουν αίτηση φοιτούν σε δημόσιο σχολείο, όπως φάνηκε πέρυσι. Αυτό είναι, βέβαια, εύλογο με δεδομένο ότι το 93% των μαθητών πηγαίνει σε δημόσιο σχολείο και το 7% σε ιδιωτικό. Όμως, η ζήτηση από παιδιά ιδιωτικών είναι εντυπωσιακή. Ενδεικτικά, φέτος σε ιδιωτικά σχολεία της Αττικής έως και οι δύο στους τρεις μαθητές της ΣΤ΄ Δημοτικού έχουν κάνει αίτηση για την Α΄ Τάξη Πρότυπων-Πειραματικών Γυμνασίων.

Τα ΠΠΣ θεσμοθετήθηκαν το 2011, όμως πέρυσι έγιναν οι πρώτες εξετάσεις εισαγωγής στα νέα σχολεία. Μάλιστα πέρυσι σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας Καθημερινή μέχρι την τελευταία στιγμή η ηγεσία του υπ. Παιδείας αμφιταλαντεύθηκε εάν θα έπρεπε να γίνουν ή όχι εξετάσεις και τελικά ο κύβος ερρίφθη υπέρ των εξετάσεων μόνο όταν διαπιστώθηκε ότι οι αριθμοί των αιτήσεων ήταν πολύ πιο μεγάλοι από τον αριθμό των γονιών που διαμαρτύρονταν.

Οι υποψήφιοι για τα Πρότυπα-Πειραματικά Γυμνάσια εξετάζονται σε Γλώσσα, Μαθηματικά και Φυσική και για τα Πρότυπα-Πειραματικά Λύκεια μόνο στα δύο πρώτα, ενώ μαθητές εισάγονται στα Πρότυπα-Πειραματικά Δημοτικά με κλήρωση.

Μεταξύ των πλεονεκτημάτων των ΠΠΣ είναι η εφαρμογή καινοτόμων δράσεων και εκπαιδευτικών μεθόδων. Επίσης, οι εκπαιδευτικοί τους έχουν αυξημένα ακαδημαϊκά προσόντα ενώ συνεχής είναι η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου.

Καλό είναι το Υπουργείο να ορίσει εκ νέου τι σημαίνει Πρότυπο και τι Πειραματικό Σχολείο και να επανασχεδιάσει την πολιτική του ώστε αν επιλεγεί η συνέχιση του προγράμματος να περιλαμβάνει όλα τα παιδιά της Επικράτειας και όχι μόνο των μεγάλων αστικών κέντρων.

* Δάσκαλος-M.Ed, Nομικός