Ποιες θέσεις εργασίας εμφανίζουν τη μεγαλύτερη έκθεση στην τεχνητή νοημοσύνη

Η τεχνητή νοημοσύνη δεν αλλάζει απλώς τον τρόπο με τον οποίο γράφουμε κώδικα ή χρησιμοποιούμε εφαρμογές. Σύμφωνα με τη μελέτη «Project Iceberg», αναδιαμορφώνει σταδιακά μια αγορά εργασίας αξίας 9,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων στις Ηνωμένες Πολιτείες, με επιπτώσεις που εκτείνονται πολύ πέρα από τις εταιρείες τεχνολογίας.

Οι ερευνητές εισάγουν τον «Δείκτη Iceberg» (Iceberg Index), έναν νέο δείκτη που δεν μετρά απλώς θέσεις εργασίας αλλά την αξία δεξιοτήτων που μπορούν πλέον να εκτελούν τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης μέσα σε κάθε επάγγελμα. Μέσα από αυτό το πρίσμα βλέπουμε πόσο επικαλύπτονται οι ανθρώπινες δεξιότητες με τις δυνατότητες των αλγορίθμων και πού ακριβώς συγκεντρώνεται η τεχνική έκθεση στην αυτοματοποίηση.

Η μελέτη δεν επιχειρεί να προβλέψει πόσες θέσεις θα χαθούν, αλλά να αποτυπώσει τον «χάρτη δυνατοτήτων» της τεχνητής νοημοσύνης στην οικονομία. Η ομάδα του Project Iceberg παρομοιάζει αυτή την εικόνα με παγόβουνο: η ορατή κορυφή είναι οι αλλαγές στις κλασικές τεχνολογικές δουλειές, ενώ το μεγαλύτερο τμήμα παραμένει κρυμμένο, σε διοικητικές, χρηματοοικονομικές και επαγγελματικές υπηρεσίες που δεν θεωρούνται παραδοσιακά «τεχνολογικές».

Δείτε εδώ Τα 44 επαγγέλματα που απειλούνται από την Τεχνητή Νοημοσύνη

Η ορατή κορυφή του παγόβουνου στην τεχνολογία

Στην κορυφή του παγόβουνου βρίσκονται οι θέσεις που ήδη συνδέονται έντονα με την τεχνητή νοημοσύνη: προγραμματιστές, αναλυτές δεδομένων, μηχανικοί λογισμικού, στελέχη προϊόντος. Εκεί οι ερευνητές υπολογίζουν τον «Surface Index», έναν δείκτη που μετρά την τεχνική έκθεση μόνο για εργασίες πληροφορικής και τεχνολογίας.

Σε εθνικό επίπεδο, ο Surface Index διαμορφώνεται στο 2,2% της αξίας των μισθών, δηλαδή περίπου 211 δισεκατομμύρια δολάρια σε 1,9 εκατομμύρια εργαζόμενους σε τεχνολογικά επαγγέλματα. Κορυφαίες πολιτείες ως προς αυτή τη φανερή έκθεση είναι η Ουάσιγκτον (4,2%), η Βιρτζίνια (3,6%) και η Καλιφόρνια (3%), ενώ πολιτείες όπως το Μισισίπι και το Γουαϊόμινγκ εμφανίζουν πολύ χαμηλές τιμές λόγω περιορισμένης παρουσίας του τεχνολογικού κλάδου.

Το εντυπωσιακό, όπως επισημαίνουν οι συντάκτες της μελέτης, είναι ότι αυτή η «αιχμή του δόρατος» της τεχνολογίας αφορά μόλις το 2% της συνολικής αξίας της αγοράς εργασίας, παρότι ο κλάδος τεχνολογίας αντιπροσωπεύει πάνω από το ένα τρίτο της κεφαλαιοποίησης του δείκτη S&P 500. Η πραγματική μάζα της έκθεσης βρίσκεται αλλού.

Η κρυφή έκθεση σε διοικητικά και χρηματοοικονομικά επαγγέλματα

Όταν οι ερευνητές επεκτείνουν τον φακό σε διοικητικά, χρηματοοικονομικά και επαγγελματικά επαγγέλματα – από λογιστήρια και τμήματα HR μέχρι υπηρεσίες υγείας και επαγγελματικές συμβουλευτικές – ο Iceberg Index «φωτίζει» ένα πολύ μεγαλύτερο τμήμα του παγόβουνου. Η μέση τεχνική έκθεση εκτοξεύεται στο 11,7% της αξίας των μισθών, περίπου πέντε φορές πάνω από τον τεχνολογικό κλάδο.

Τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης που σήμερα γράφουν κώδικα αποδεικνύονται ικανά να επεξεργάζονται έγγραφα, να υποστηρίζουν χρηματοοικονομικές αναλύσεις και να αναλαμβάνουν επαναλαμβανόμενες διοικητικές εργασίες. Η μελέτη παραθέτει παραδείγματα μεγάλων οργανισμών που έχουν ήδη περιορίσει θέσεις στο HR ή έχουν παγώσει προσλήψεις για μη τεχνικές ειδικότητες, δείχνοντας ότι η μετάβαση έχει αρχίσει.

Σε αυτό το «υποβρύχιο» τμήμα, πολιτείες όπως η Νότια Ντακότα, η Βόρεια Καρολίνα και η Γιούτα εμφανίζουν υψηλότερες τιμές από την Καλιφόρνια ή τη Βιρτζίνια, λόγω της συγκέντρωσης διοικητικών και χρηματοοικονομικών δραστηριοτήτων. Οι βιομηχανικές πολιτείες Τενεσί (11,6%) και Οχάιο (11,8%) παρουσιάζουν επίσης σημαντική έκθεση σε λευκά κολάρα που στηρίζουν τις βιομηχανικές αλυσίδες εφοδιασμού.

Γιατί οι παραδοσιακοί δείκτες δεν αρκούν

Ένα από τα πιο ανησυχητικά ευρήματα της μελέτης είναι ότι οι κλασικοί μακροοικονομικοί δείκτες – ΑΕΠ, κατά κεφαλήν εισόδημα, ανεργία – εξηγούν λιγότερο από το 5% της διακύμανσης του Iceberg Index μεταξύ των πολιτειών. Σε ορισμένες περιπτώσεις η συσχέτιση είναι μάλιστα ελαφρά αρνητική.

Με άλλα λόγια, μια πολιτεία μπορεί να εμφανίζει χαμηλή ανεργία και ισχυρό ΑΕΠ, αλλά να κρύβει υψηλή τεχνική έκθεση σε αυτοματοποίηση σε διοικητικές και επαγγελματικές θέσεις. Ενδεικτικά, πολιτείες όπως το Ντέλαγουερ και η Γιούτα εμφανίζουν υψηλότερο Iceberg Index από την Καλιφόρνια, ακριβώς επειδή διαθέτουν συμπυκνωμένους χρηματοοικονομικούς και διοικητικούς τομείς που αποτελούν «εύκολο στόχο» για αυτοματοποίηση.

Πώς λειτουργεί το Project Iceberg

Για να υπολογιστεί ο νέος δείκτης, η ομάδα του Project Iceberg αξιοποιεί ένα ψηφιακό μοντέλο της αγοράς εργασίας που περιλαμβάνει 151 εκατομμύρια εργαζόμενους, 923 επαγγέλματα και περισσότερες από 32.000 διακριτές δεξιότητες σε πάνω από 3.000 κομητείες στις ΗΠΑ. Κάθε εργαζόμενος αναπαρίσταται ως «πράκτορας» με σύνολο δεξιοτήτων, καθηκόντων και γεωγραφική θέση.

Στην άλλη πλευρά, οι ερευνητές χαρτογραφούν πάνω από 13.000 εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης – από copilot για λογισμικό μέχρι πλατφόρμες αυτοματοποίησης ροών εργασίας – χρησιμοποιώντας την ίδια ταξινομία δεξιοτήτων. Στη συνέχεια, με τη βοήθεια των «Large Population Models» και του πλαισίου AgentTorch, που τρέχει στον υπερυπολογιστή Frontier του Oak Ridge National Laboratory, προσομοιώνουν δισεκατομμύρια αλληλεπιδράσεις ανάμεσα σε εργαζόμενους, δεξιότητες και εργαλεία.

Ο Iceberg Index που προκύπτει αποτυπώνει το ποσοστό της μισθολογικής αξίας ενός επαγγέλματος που αφορά δεξιότητες για τις οποίες υπάρχουν ήδη εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης ικανά να εκτελέσουν σχετικές εργασίες. Οι ερευνητές τονίζουν ότι πρόκειται για μέτρηση «τεχνικής έκθεσης», όχι για πρόβλεψη απολύσεων ή ακριβών χρονοδιαγραμμάτων υιοθέτησης.

Τι σημαίνει για κυβερνήσεις και επιχειρήσεις

Για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, ο Iceberg Index λειτουργεί ως εργαστήριο στρατηγικού σχεδιασμού. Επιτρέπει μια βασική «απογραφή κινδύνου» – τι συμβαίνει αν δεν γίνει καμία παρέμβαση – αλλά και τον εντοπισμό ευκαιριών όπου η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να βελτιώσει υπηρεσίες χωρίς να υπονομεύσει το ανθρώπινο δυναμικό, όπως για παράδειγμα στην αποσυμφόρηση διοικητικών εργασιών στην υγεία.

Η μελέτη προτείνει τρεις βασικούς τρόπους αξιοποίησης του δείκτη: αποτύπωση της κατάστασης όπως έχει σήμερα, εντοπισμός στρατηγικών ευκαιριών και επαναυπολογισμό των κλασικών «πολλαπλασιαστών» θέσεων εργασίας στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης. Ειδικά για τις βιομηχανικές πολιτείες, το μεγαλύτερο ρίσκο δεν είναι μόνο τα ρομπότ στις γραμμές παραγωγής, αλλά η αιφνίδια αυτοματοποίηση λογιστηρίων, διοικητικών γραφείων και θέσεων συντονισμού.

Διαβάστε ακόμη Τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει την αγορά εργασίας: Οι κλάδοι που κινδυνεύουν και αυτοί που ανθίζουν

Οι ερευνητές υπογραμμίζουν ότι ο δείκτης πρέπει να χρησιμοποιηθεί συμπληρωματικά με τους παραδοσιακούς οικονομικούς δείκτες. Η ανεργία και το ΑΕΠ δείχνουν τι έχει ήδη συμβεί· ο Iceberg Index δείχνει πού συγκεντρώνεται η τεχνική δυνατότητα αυτοματοποίησης, πριν αυτή αποτυπωθεί στα στατιστικά. Έτσι, οι κυβερνήσεις και οι επιχειρήσεις μπορούν να σχεδιάσουν εκ των προτέρων προγράμματα κατάρτισης, επενδύσεις σε υποδομές και προσαρμογές στο εκπαιδευτικό σύστημα, αντί να τρέχουν πίσω από τις εξελίξεις.