Προχωρούν με γοργούς ρυθμούς οι διαδικασίες για τη δημιουργία των νέων κοινών προγραμμάτων σπουδών (Joint ή Dual Master), που θα συνδέσουν τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια με διακεκριμένα ιδρύματα του εξωτερικού. Συνολικά 74 προγράμματα έχουν λάβει έγκριση χρηματοδότησης και αναμένεται να ξεκινήσουν τη λειτουργία τους το ακαδημαϊκό έτος 2026-2027, σηματοδοτώντας ένα σημαντικό βήμα προς τη διεθνοποίηση της ελληνικής Ανώτατης Εκπαίδευσης.

Ο υφυπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Νίκος Παπαϊωάννου, χαρακτήρισε το εγχείρημα «ουσιαστική μεταρρυθμιστική τομή» που «ενισχύει τη θέση των ελληνικών πανεπιστημίων στον διεθνή χάρτη της Ανώτατης Εκπαίδευσης, δημιουργώντας νέες ευκαιρίες για φοιτητές και ακαδημαϊκούς και καθιστώντας τη χώρα σημείο αναφοράς στη Νοτιοανατολική Ευρώπη».

Χρηματοδότηση 94 εκατ. ευρώ και συνεργασίες με κορυφαία ιδρύματα

Όπως εξήγησε ο κ. Παπαϊωάννου, τα νέα μεταπτυχιακά προγράμματα εντάσσονται στο πλαίσιο του έργου «Πανεπιστήμια Αριστείας» και χρηματοδοτούνται με περίπου 94 εκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων 80 εκατομμύρια προέρχονται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και 12 εκατομμύρια από το Εθνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Στόχος, όπως είπε, είναι να ενισχυθεί η εξωστρέφεια και η διεθνής αναγνώριση των ελληνικών ΑΕΙ, μέσω συνεργασιών με κορυφαία πανεπιστήμια του κόσμου, όπως το Yale, το Harvard, το Columbia και τη Sorbonne.

«Με το έργο “Πανεπιστήμια Αριστείας”, επενδύουμε στη γνώση και στο ανθρώπινο κεφάλαιο, αναδεικνύουμε τη δυναμική των ελληνικών ΑΕΙ και δημιουργούμε τις συνθήκες ώστε η Ελλάδα να μην εξάγει πλέον ταλέντο, αλλά να το προσελκύει», ανέφερε ο υφυπουργός, προσθέτοντας πως η διεθνοποίηση της Ανώτατης Εκπαίδευσης αποτελεί «όραμα για μια Ελλάδα που πρωταγωνιστεί στη γνώση και την αριστεία».

Προκλήσεις και χρονοδιάγραμμα υλοποίησης

Παρά τον ενθουσιασμό, η ακαδημαϊκή κοινότητα επισημαίνει ότι τα θα πρέπει να κινηθούν ταχύτατα ώστε να ολοκληρωθούν έγκαιρα όλες οι απαραίτητες διαδικασίες. Πηγές από τα ΑΕΙ εκφράζουν ανησυχία για το αν θα προλάβουν να υπογράψουν συμφωνίες συνεργασίας με τα ξένα ιδρύματα και να ολοκληρώσουν την πιστοποίηση των προγραμμάτων από την ΕΘΑΑΕ εντός των προβλεπόμενων προθεσμιών, κάτι που αποτελεί προϋπόθεση για την εκταμίευση των κονδυλίων.

Ο πρόεδρος της «Study in Greece», Χρήστος Μιχαλακέλης, τόνισε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι η υποστήριξη της Πολιτείας δείχνει ξεκάθαρη βούληση για διεθνοποίηση των ελληνικών πανεπιστημίων, ωστόσο απαιτείται προσεκτικός συντονισμός ώστε να τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα.

Η ανάγκη για προβολή και προσέλκυση φοιτητών

Επόμενο κρίσιμο βήμα, όπως σημειώνει ο κ. Μιχαλακέλης, είναι η προώθηση των νέων μεταπτυχιακών ώστε να προσελκυστούν φοιτητές από το εξωτερικό. «Είναι αναγκαία η συντονισμένη προβολή όλων των ξενόγλωσσων προγραμμάτων των πανεπιστημίων, καθώς εισέρχονται σε ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον», ανέφερε.

Στο πλαίσιο αυτό, η «Study in Greece» προσφέρει στα ελληνικά ΑΕΙ ένα ολοκληρωμένο πακέτο υπηρεσιών για τη διεθνή προβολή των νέων προγραμμάτων, με στόχο την ενίσχυση της ελκυστικότητας και της απήχησής τους σε ξένους φοιτητές. Οι συνεργασίες αυτές, όπως υπογραμμίζεται, δεν ενισχύουν μόνο την εξωστρέφεια της ελληνικής εκπαίδευσης αλλά και τη θέση της χώρας ως εκπαιδευτικού κόμβου στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Το παράδειγμα της συνεργασίας ΕΚΠΑ – Υale

Από τα προγράμματα που έχουν προχωρήσει στο κομμάτι των διαδικαστικών, είναι εκείνο μεταξύ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και του πανεπιστημίου Yale, με τίτλο «Περιβαλλοντικές Επιστήμες και Παγκόσμια Δημόσια Υγεία».

«Υπάρχει συγκεκριμένος προγραμματισμός, τον οποίο ακολουθούμε. Έχουμε ήδη προδιαγράψει τι θα κάνει το κάθε ίδρυμα και προχωράμε», ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Νίκος Θωμαΐδης, αναπληρωτής πρόεδρος του Συμβουλίου Διοίκησης του ΕΚΠΑ και υπεύθυνος καθηγητής του προγράμματος από μεριάς ΕΚΠΑ.

Πιο συγκεκριμένα, όπως σημείωσε, το αργότερο μέχρι τις 31 Μαΐου 2025, θα πρέπει όλα τα εγκεκριμένα ΜΠΣ να έχουν καταθέσει φάκελο πιστοποίησης στην ΕΘΑΑΕ. Στη συνέχεια, υπολόγισε ότι προκειμένου να λειτουργήσουν τα μεταπτυχιακά τον Σεπτέμβριο του 2026, θα πρέπει να γίνουν οι προσκλήσεις για υποβολή αιτήσεων τον ερχόμενο Ιούνιο του 2026. Ωστόσο, από πλευράς ΕΚΠΑ υπάρχει σχεδιασμός δράσεων προβολής του συγκεκριμένου μεταπτυχιακού και των άλλων του πανεπιστημίου νωρίτερα, ούτως ώστε να κερδηθεί πολύτιμος χρόνος για την προσέλκυση φοιτητών.

Όπως επισήμανε, το συγκεκριμένο κοινό μεταπτυχιακό θα είναι Dual, που σημαίνει ότι τα δύο πανεπιστήμια θα έχουν ταυτόχρονα εισακτέους στο πρώτο έτος. Στο δεύτερο έτος, οι εισακτέοι θα πηγαίνουν από το πανεπιστήμιο εισαγωγής τους, στο δεύτερο πανεπιστήμιο. Μάλιστα, υπάρχει ήδη πρόβλεψη για χορήγηση υποτροφιών σε όσους εισαχθούν στην Ελλάδα, προκειμένου να υπάρξει επιπλέον κίνητρο για όσους θελήσουν να ακολουθήσουν τις συγκεκριμένες σπουδές.

Συνολικά, προβλέπεται το ΕΚΠΑ να έχει 30 εισακτέους, ως μέγιστο αριθμό, εκ των οποίων οι 20 να προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και οι 10 από τρίτες χώρες.

«Κάθε ένα από τα εγκεκριμένα προγράμματα θα έχει τις δικές του προδιαγραφές και τον δικό του κανονισμό, ωστόσο θα προβλέπεται ποσόστωση ευρωπαίων και διεθνών φοιτητών», εξήγησε.

Πανεπιστήμια και οι αριθμοί

Εκτός από την παραπάνω συνεργασία, μεταξύ ΕΚΠΑ και Υale, ορισμένα από τα νέα, κοινά μεταπτυχιακά προγράμματα που εγκρίθηκαν και που αναμένεται να αρχίσουν τη λειτουργία τους από το ακαδημαϊκό έτος 2026-27, είναι και τα εξής:

– Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και Harvard University: Εξατομικευμένη Ιατρική στις πολυπαραγοντικές Οφθαλμικές Παθήσεις μέσω διεπιστημονικής προσέγγισης

– Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και Sorbonne Université: Βιομηχανική Κατάλυση και Βιώσιμη Ενέργεια

– Πάντειο Πανεπιστήμιο και Columbia University: Παγκόσμια Κίνα

– Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και Boston University: Κρανιοπροσωπική Μηχανική

– Γεωπονικό Πανεπιστήμιο και University College London: Διατροφή και Βιωσιμότητα

– Πολυτεχνείο Κρήτης και ETH Zurich: Τεχνολογία Βιόσιμων Υποδομών και Καινοτομία για το μέλλον

– Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και Columbia University New York: Ανθρωπιστική δράση και συμπεριληπτική διαχείριση προκλήσεων της Δημόσιας και Ενιαίας Υγείας

– Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και Heidelberg University: Τοπία πολιτιστικής κληρονομιάς και σχεδιασμός

– Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και Imperial College London: Το μικροβίωμα στην υγεία και την ασθένεια

Ενδεικτικά, μερικά επιπλέον ονόματα των πανεπιστημίων του εξωτερικού που θα συνεργαστούν με τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια είναι τα εξής: King’s College London, George Mason University, State University of New York, University Paris VIII, York University, Ludwig-Maximilians University, Sibelius Academy, Beijing Language and Culture University, Cyprus University of Technology.

Τέλος, ακολουθεί λίστα με τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια και τον αριθμό των συνεργασιών που αναμένεται να συνάψουν.

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης: 12

Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων: 7

Πανεπιστήμιο Αιγαίου: 6

Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης: 5

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών: 4

Ιόνιο Πανεπιστήμιο: 4

Πανεπιστήμιο Μακεδονίας: 4

Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών: 3

Πανεπιστήμιο Κρήτης: 3

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας: 3

Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου: 3

Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών: 3

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας: 3

Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο: 3

Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο: 2

Πανεπιστήμιο Πατρών: 2

Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο: 2

Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος: 2

Πανεπιστήμιο Πειραιώς: 1

Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής: 1

Πάντειο Πανεπιστήμιο: 1