Τα τελευταία είκοσι χρόνια, το κινητό χρήμα (mobile money) έχει μεταμορφωθεί από μια καινοτόμο λύση για απλές συναλλαγές σε έναν από τους βασικούς πυλώνες των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Ξεκινώντας ως εργαλείο για την πραγματοποίηση βασικών , έχει πλέον εξελιχθεί σε ένα δυναμικό οικοσύστημα που διευκολύνει τη χρηματοοικονομική ένταξη δισεκατομμυρίων ανθρώπων, ιδίως σε περιοχές όπου η πρόσβαση στις παραδοσιακές τράπεζες είναι περιορισμένη.

Δείτε εδώ

Σήμερα, το κινητό χρήμα δεν περιορίζεται απλώς στη μεταφορά χρημάτων, αλλά αποτελεί έναν ολοκληρωμένο οικονομικό μηχανισμό με σημαντική επιρροή στο παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα. Σύμφωνα με την έρευνα του GSMA, οι εγγεγραμμένοι λογαριασμοί κινητού χρήματος ανέρχονται σε 1,75 δισεκατομμύρια, ενώ η συνολική αξία των συναλλαγών ξεπερνά τα 1,40 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Ο ρυθμός των συναλλαγών είναι καταιγιστικός, καθώς κάθε λεπτό μετακινούνται μέσω mobile money περίπου 2,7 εκατομμύρια δολάρια.

Κινητό Χρήμα και Mobile Banking: Οι Βασικές Διαφορές

Το κινητό χρήμα, σύμφωνα με την Έρευνα Χρηματοοικονομικής Πρόσβασης του ΔΝΤ, αποτελεί μια ψηφιακή μέθοδο αποθήκευσης και μεταφοράς αξίας που λειτουργεί μέσω ειδικών λογαριασμών κινητού χρήματος, χωρίς να απαιτείται τραπεζικός λογαριασμός. Οι υπηρεσίες αυτές προσφέρονται είτε από παρόχους κινητής τηλεφωνίας είτε από συνεργαζόμενες εταιρείες, δημιουργώντας ένα ανεξάρτητο από το τραπεζικό σύστημα χρηματοοικονομικό οικοσύστημα, προσβάσιμο ακόμη και με ένα απλό κινητό τηλέφωνο.

Αντίθετα, το mobile banking αναφέρεται στη χρήση εφαρμογών κινητών συσκευών για την πρόσβαση σε τραπεζικούς λογαριασμούς, την εκτέλεση πληρωμών και τη διαχείριση χρηματοοικονομικών προϊόντων. Οι υπηρεσίες που απλώς χρησιμοποιούν το κινητό τηλέφωνο ως κανάλι πρόσβασης σε παραδοσιακά τραπεζικά προϊόντα κατατάσσονται στο mobile banking και όχι στο κινητό χρήμα.

Στην Ευρώπη, η τήρηση λογαριασμών πληρωμών επιτρέπεται μόνο σε εγκεκριμένους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών, όπως τράπεζες, ιδρύματα ηλεκτρονικού χρήματος και ιδρύματα πληρωμών, γεγονός που διαχωρίζει το ρυθμιστικό πλαίσιο της περιοχής από εκείνο άλλων αναδυόμενων αγορών.

Η υποσαχάρια Αφρική έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του κινητού χρήματος, συγκεντρώνοντας σχεδόν το 75% των παγκόσμιων λογαριασμών. Τα τελευταία δέκα χρόνια, η Δυτική Αφρική έχει γνωρίσει σημαντική άνοδο, με τις εγγραφές χρηστών να διπλασιάζονται μεταξύ 2013 και 2023. Ο κύριος όγκος ανάπτυξης προέρχεται από αγορές όπως η Νιγηρία, η Γκάνα και η Σενεγάλη, όπου η ζήτηση για ηλεκτρονικές πληρωμές αυξάνεται συνεχώς.

Χρήμα στο κινητό: Τι είναι το mobile money και σε τι διαφέρει από το mobile banking

Παρόλο που η Αφρική κυριαρχεί στην αγορά, η διάδοση του mobile money δεν περιορίζεται μόνο στην ήπειρο αυτή. Η Νότια Ασία και η Λατινική Αμερική καταγράφουν επίσης ισχυρή ανάπτυξη, καθώς το κινητό χρήμα αποτελεί εναλλακτική λύση για όσους έχουν περιορισμένη πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα.

Με την ωρίμανση του τομέα, το mobile money δεν αφορά πλέον μόνο βασικές συναλλαγές αλλά προσφέρει εξελιγμένες υπηρεσίες. Οι ενεργοί λογαριασμοί – αυτοί που χρησιμοποιούνται τουλάχιστον μία φορά τον μήνα – έχουν φτάσει τα 435 εκατομμύρια, σημειώνοντας αύξηση 9% μέσα σε έναν χρόνο. Παράλληλα, οι επιχειρήσεις που προσφέρουν υπηρεσίες κινητού χρήματος αυξήθηκαν κατά 14%, αγγίζοντας τα 8,3 εκατομμύρια.

Οι πληρωμές εμπόρων μέσω κινητού χρήματος αυξήθηκαν κατά 14% το 2023, φτάνοντας τα 74 δισεκατομμύρια δολάρια, αποδεικνύοντας ότι τόσο οι μικρές όσο και οι μεγάλες επιχειρήσεις εμπιστεύονται πλέον το mobile money ως έναν ταχύ, ασφαλή και εύκολο τρόπο αποδοχής πληρωμών.

Παράλληλα, οι διασυνοριακές μεταφορές χρημάτων μέσω κινητού χρήματος γνώρισαν εντυπωσιακή άνοδο 33% μέσα στο 2023, φτάνοντας τα 29 δισεκατομμύρια δολάρια. Η αυξημένη μετανάστευση και η παγκόσμια κινητικότητα των εργαζομένων έχουν ενισχύσει τη ζήτηση για γρήγορες, προσιτές και αποτελεσματικές μεθόδους αποστολής εμβασμάτων σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.
Ο Οικονομικός Αντίκτυπος του Mobile Money

Ο αντίκτυπος του κινητού χρήματος στην οικονομία είναι εξαιρετικά σημαντικός. Σύμφωνα με στοιχεία του GSMA, οι υπηρεσίες αυτές συνεισέφεραν 600 δισεκατομμύρια δολάρια στο παγκόσμιο ΑΕΠ κατά την περίοδο 2012-2022. Αν και ο ρυθμός ανάπτυξης των νέων λογαριασμών έχει μειωθεί, η χρήση των ήδη ενεργών λογαριασμών αυξάνεται.

Δείτε εδώ

Τα μέσα έσοδα ανά χρήστη σημείωσαν αύξηση 40% μεταξύ Σεπτεμβρίου 2022 και Ιουνίου 2023, γεγονός που αποδεικνύει ότι, παρότι η διεύρυνση της αγοράς μπορεί να επιβραδύνεται, οι υφιστάμενοι χρήστες βασίζονται ολοένα και περισσότερο στις υπηρεσίες του κινητού χρήματος για τις συναλλαγές τους.

Το mobile money δεν αποτελεί πλέον απλώς έναν εναλλακτικό τρόπο διεκπεραίωσης πληρωμών αλλά έναν δυναμικό χρηματοοικονομικό τομέα με τεράστιες προοπτικές. Με την τεχνολογική εξέλιξη και τη διεύρυνση των υπηρεσιών, αναμένεται να συνεχίσει να παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην ενίσχυση της χρηματοπιστωτικής ένταξης και στη διαμόρφωση του μέλλοντος των παγκόσμιων συναλλαγών.