Η νέα έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης επαναφέρει στο προσκήνιο τις αναμενόμενες αλλαγές στο ασφαλιστικό, «φωτογραφίζοντας» μελλοντικές αυξήσεις στα όρια ηλικίας και νέες πιέσεις στο ύψος των συντάξεων. Με φόντο το δημογραφικό πρόβλημα, ο ΟΟΣΑ διαπιστώνει ότι το ελληνικό σύστημα θεωρείται «γενναιόδωρο» ως προς τα όρια ηλικίας και «δαπανηρό» σε σχέση με το ΑΕΠ, ανοίγοντας συζήτηση για παρεμβάσεις που η κυβέρνηση έχει μεταθέσει για το 2030.

Η γήρανση του πληθυσμού, οι περιορισμένες γεννήσεις και η αυξημένη δαπάνη για οδηγούν τον Οργανισμό σε εκτιμήσεις που αναμένεται να επηρεάσουν σημαντικά την πορεία του ασφαλιστικού τις επόμενες δεκαετίες. Παρότι η Ελλάδα έχει ήδη συνδέσει τα όρια ηλικίας με το προσδόκιμο ζωής, ο ΟΟΣΑ θεωρεί ότι οι πιέσεις θα ενταθούν, προαναγγέλλοντας ουσιαστικά την ανάγκη για νέες αλλαγές.

Οι εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ για το ασφαλιστικό σύστημα

Στην ανάλυσή του, ο ΟΟΣΑ αξιολογεί το ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα ως ιδιαίτερα επιβαρυμένο, επισημαίνοντας ότι η δαπάνη για συντάξεις κινείται ήδη στο 16% του ΑΕΠ. Το ποσοστό αυτό θεωρείται από τα υψηλότερα μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών και συνδέεται τόσο με τη γήρανση του πληθυσμού όσο και με τα υψηλά ποσοστά αναπλήρωσης που διατηρούν οι σημερινές συντάξεις.

Δείτε 

Παράλληλα, ο ΟΟΣΑ χαρακτηρίζει «γενναιόδωρα» τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, ακόμη και μετά τις μεταρρυθμίσεις των προηγούμενων ετών. Με δεδομένο ότι η κυβέρνηση έχει τοποθετήσει τις επόμενες παρεμβάσεις μετά το 2030, και με βάση τις εισηγήσεις εγχώριων φορέων, η Έκθεση προϊδεάζει ότι οι αλλαγές θα είναι αναπόφευκτες, ιδιαίτερα αν επιβεβαιωθούν τα δημογραφικά σενάρια.

Δημογραφική πίεση και ανατροπές στις ισορροπίες

Το δημογραφικό πρόβλημα εμφανίζεται ως ο βασικός παράγοντας που απειλεί τη βιωσιμότητα του συστήματος. Σύμφωνα με τις προβολές, το 2050 θα αντιστοιχούν 70 άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών σε κάθε 100 άτομα ηλικίας 20 έως 64 ετών. Σήμερα, η αναλογία είναι 44 προς 100, γεγονός που δείχνει την ένταση της μεταβολής. Η αύξηση του αριθμού των ηλικιωμένων σε σχέση με τον ενεργό πληθυσμό αναμένεται να επιβαρύνει σημαντικά τη χρηματοδότηση των συντάξεων.

Την ίδια ώρα, οι προβλέψεις για τις γεννήσεις επιτείνουν ακόμη περισσότερο την πίεση. Η Έκθεση εκτιμά ότι μέχρι το 2064 ο δείκτης γονιμότητας θα υποχωρήσει στα 1,44 παιδιά ανά γυναίκα, αντί για 1,5 όπως υπολογιζόταν μέχρι σήμερα. Οι αριθμοί αυτοί καταδεικνύουν ότι η δημογραφική κρίση βαθαίνει και δυσκολεύει τη διατήρηση ενός σταθερού και επαρκούς ασφαλιστικού συστήματος.

Η αγορά εργασίας και ο ρόλος των μεγαλύτερων ηλικιών

Στις προτάσεις του ΟΟΣΑ περιλαμβάνεται η περαιτέρω ενίσχυση της απασχόλησης στις μεγαλύτερες ηλικίες, μία κατεύθυνση που η Ελλάδα έχει ήδη υιοθετήσει. Ο αριθμός των εργαζόμενων συνταξιούχων υπερβαίνει πλέον τις 250.000, με τον e-ΕΦΚΑ να καταγράφει έσοδα που ξεπερνούν τα διακόσια εκατομμύρια ευρώ για την τρέχουσα χρονιά.

ΟΟΣΑ - Έρχεται νέος κύκλος παρεμβάσεων σε όρια ηλικίας και συντάξεις;

Ωστόσο, σημαντική εκκρεμότητα παραμένει η αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας. Η υψηλότερη απασχόληση των γυναικών εκτιμάται ότι θα λειτουργήσει ως κρίσιμος παράγοντας ενίσχυσης των εσόδων του συστήματος και στερέωσης της οικονομικής του βάσης για τις επόμενες δεκαετίες.

Πιέσεις για αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης

Με βάση τις δημογραφικές προβολές και τη συνολική εικόνα του ασφαλιστικού, ο ΟΟΣΑ θεωρεί πολύ πιθανό ότι στο μέλλον θα υπάρξει αύξηση του κατώτατου ορίου συνταξιοδότησης. Η Έκθεση κάνει λόγο για ενδεχόμενη μετατόπιση από τα 62 στα 66 έτη, ως αποτέλεσμα της ανάγκης ευθυγράμμισης με τη διάρκεια ζωής και της προσπάθειας μείωσης του οικονομικού βάρους στο κράτος.

Επιπλέον, ο Οργανισμός αναφέρεται στην ανάγκη ανάπτυξης συμπληρωματικών συστημάτων συνταξιοδότησης, ουσιαστικά προωθώντας την ενίσχυση του δεύτερου πυλώνα ασφάλισης. Η κατεύθυνση αυτή συνδέεται με τη διεθνή πρακτική, που θέλει την επαγγελματική ασφάλιση να παίζει πιο ενεργό ρόλο στην κάλυψη των μελλοντικών αναγκών των ασφαλισμένων.

Οι επόμενες κινήσεις και οι προκλήσεις του συστήματος

Η εικόνα που προκύπτει από την Έκθεση επιβεβαιώνει ότι οι πιέσεις στο ασφαλιστικό θα ενταθούν τα επόμενα χρόνια, καθιστώντας αναπόφευκτες τις παρεμβάσεις είτε στα όρια ηλικίας είτε στο ύψος των συντάξεων. Με το δημογραφικό να αποτελεί τον καθοριστικό παράγοντα, η Ελλάδα καλείται να ενισχύσει περαιτέρω την απασχόληση, να περιορίσει τις ανισορροπίες και να αναπτύξει νέα εργαλεία που θα στηρίξουν τη βιωσιμότητα του συστήματος.

Διαβάστε εδώ 

Οι διαπιστώσεις του ΟΟΣΑ «φωτογραφίζουν» εξελίξεις που θα βρεθούν στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης τα επόμενα χρόνια, καθώς το ασφαλιστικό παραμένει μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας.