Επικουρικές συντάξεις: Τι αλλάζει από το 2026

Οι καθυστερήσεις στις επικουρικές συντάξεις εξακολουθούν να αποτελούν ένα από τα πιο πιεστικά ζητήματα για τον ΕΦΚΑ, καθώς περισσότερες από 31.000 αιτήσεις παραμένουν σε εκκρεμότητα. Σε πολλές περιπτώσεις, η αναμονή φτάνει έως και τα τρία χρόνια, γεγονός που επιβαρύνει σημαντικά τους ασφαλισμένους που περιμένουν την τελική πράξη απονομής. Ο βασικός λόγος των καθυστερήσεων παραμένει η ύπαρξη μη ψηφιοποιημένων αρχείων, τα οποία εξακολουθούν να βασίζονται σε χειρόγραφες καρτέλες, δυσκολεύοντας τον έλεγχο και την επαλήθευση του ασφαλιστικού χρόνου.

Η προχωρημένη ψηφιοποίηση του υλικού έχει ήδη αλλάξει τα δεδομένα, ωστόσο το πρόβλημα δεν έχει ακόμη λυθεί. Με δεδομένο ότι μέρος των αρχείων παραμένει σε φυσική μορφή, η επεξεργασία κάθε περίπτωσης απαιτεί χρόνο, ενώ ο όγκος των παλαιών δεδομένων αποδεικνύεται μεγαλύτερος από τις εκτιμήσεις. Παράλληλα, η ανάγκη για ταχύτερη απονομή ενισχύεται λόγω της εισαγωγής νέων κανόνων, όπως η 15ετία, που δίνουν τη δυνατότητα σε περισσότερους ασφαλισμένους να λάβουν επικουρική σύνταξη.

Δείτε εδώ Συνταξιοδότηση: Τι θα ισχύσει τελικά με την αύξηση των ορίων ηλικίας στις συντάξεις

Η πορεία της ψηφιοποίησης και η επιτάχυνση στην απονομή

Το εκτεταμένο πρόγραμμα ψηφιοποίησης των αρχείων του ΕΦΚΑ εξελίσσεται σε κρίσιμο πυλώνα για την επίλυση των καθυστερήσεων. Πρόκειται για έργο που περιλαμβάνει την επεξεργασία 53 εκατομμυρίων σελίδων, με τη χρήση προηγμένων εργαλείων Τεχνητής Νοημοσύνης που επιτρέπουν τη γρήγορη ανάγνωση και κατηγοριοποίηση των ασφαλιστικών στοιχείων. Μέχρι σήμερα έχει ολοκληρωθεί περίπου το 80% του συνόλου, ενώ η πλήρης ψηφιοποίηση αναμένεται στις αρχές του 2026.

Από τα μέσα του ίδιου έτους προβλέπεται ότι η απονομή των επικουρικών συντάξεων θα γίνεται πολύ ταχύτερα, καθώς η επεξεργασία των φακέλων δεν θα απαιτεί πλέον χρονοβόρα αναζήτηση χειρόγραφων εγγραφών. Η αναμενόμενη μείωση του χρόνου αναμονής εκτιμάται ότι θα αποσυμφορήσει σημαντικά τις υπηρεσίες, δημιουργώντας συνθήκες σταθερότητας που σήμερα απουσιάζουν.

Οι τρεις βασικές κατηγορίες επικουρικών συντάξεων

Οι επικουρικές συντάξεις διακρίνονται πλέον σε τρεις κατηγορίες, με καθεμία να εμφανίζει διαφορετική ταχύτητα απονομής. Στην πρώτη κατηγορία βρίσκονται οι επικουρικές του Δημοσίου, οι οποίες παρουσιάζουν την καλύτερη εικόνα, αφού πάνω από το 90% των αιτήσεων εκδίδεται άμεσα. Οι εκκρεμότητες δεν ξεπερνούν τις 1.000, γεγονός που αντικατοπτρίζει την καλύτερη οργάνωση των αρχείων και τη μεγαλύτερη ετοιμότητα των υπηρεσιών.

Ακολουθούν οι επικουρικές του πρώην ΙΚΑ, όπου ο χρόνος απονομής κυμαίνεται από έναν έως δύο μήνες μετά την έκδοση της κύριας σύνταξης. Σε αυτή την ομάδα, ο βαθμός ψηφιοποίησης είναι μεγαλύτερος συγκριτικά με άλλα ταμεία, γεγονός που επιταχύνει τις διαδικασίες. Αντίθετη εικόνα παρουσιάζουν οι επικουρικές των συγχωνευθέντων ταμείων, οι οποίες συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες καθυστερήσεις.

Οι μεγαλύτερες καθυστερήσεις σε παλαιά ταμεία και επαγγελματικούς κλάδους

Οι πιο έντονες καθυστερήσεις εντοπίζονται στους κλάδους μηχανικών, ανεξάρτητα απασχολουμένων, βενζινοπωλών, εμποροϋπαλλήλων και εργατοϋπαλλήλων μετάλλου, όπου τα παλιά αρχεία είναι δύσκολα διαχειρίσιμα και συχνά ελλιπή. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του πρώην Ταμείου Εμποροϋπαλλήλων, στο οποίο η απονομή επικουρικής μπορούσε να καθυστερήσει έως και πέντε χρόνια στο παρελθόν.

Σήμερα εξετάζονται αιτήσεις του 2023, ενώ η ενίσχυση των αρμόδιων υπηρεσιών με επιπλέον προσωπικό έχει αυξήσει την παραγωγικότητα και έχει οδηγήσει σε βελτίωση της ταχύτητας απονομής κατά 150%. Παρά τη βελτίωση, οι εκκρεμότητες παραμένουν υψηλές και αναμένεται να χρειαστεί χρόνος για πλήρη εξομάλυνση.

Οι νέοι κανόνες της 15ετίας στις επικουρικές συντάξεις

Με βάση τον νόμο 5078/2023 και την πρόσφατη εγκύκλιο του ΕΦΚΑ, τίθενται σε εφαρμογή νέοι κανόνες που επηρεάζουν χιλιάδες ασφαλισμένους. Η σημαντικότερη αλλαγή αφορά τη δυνατότητα λήψης επικουρικής σύνταξης με 15 έτη ασφάλισης, ακόμη και για περιπτώσεις που είχαν απορριφθεί στο παρελθόν λόγω ανεπαρκούς χρόνου. Πλέον, απαιτούνται 4.500 ημέρες εργασίας ή 15 έτη ασφάλισης, με την προϋπόθεση ότι έχει προηγηθεί η απονομή της κύριας σύνταξης.

Διαβάστε επίσης Πόσο θα αυξηθούν οι συντάξεις από την Πρωτοχρονιά

Σε περιπτώσεις όπου ο ασφαλισμένος έχει ασφαλιστεί αποκλειστικά σε κλάδους του ΕΦΚΑ, η επικουρική εκδίδεται από τον κλάδο όπου κατατέθηκε η αίτηση. Η αλλαγή αυτή δημιουργεί ένα πιο ευέλικτο σύστημα και περιορίζει