Σχολεία: Αριθμός μαθητών ανά σχολική αίθουσα – Τι προβλέπει η νομοθεσία

Η αυξανόμενη πίεση στις σχολικές αίθουσες, όπου δεκάδες μαθητές συνωστίζονται σε περιορισμένους χώρους, εγείρει σοβαρά ζητήματα ασφάλειας και παιδαγωγικής επάρκειας. Ο αιρετός Θοδωρής Κατσωνόπουλος θέτει στο επίκεντρο την ανάγκη άμεσης μείωσης του αριθμού μαθητών ανά τμήμα, τονίζοντας ότι η υπερφόρτωση όχι μόνο παραβιάζει το ισχύον νομοθετικό και πυρασφαλιστικό πλαίσιο, αλλά υπονομεύει και την ίδια την ουσία της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Με αναφορά στους σχετικούς κανονισμούς και τις αποφάσεις της ΟΛΜΕ, υπογραμμίζει πως η προστασία της ζωής και η ποιότητα της διδασκαλίας δεν μπορεί να αντιμετωπίζονται ως «κόστος», αλλά ως θεμελιώδη υποχρέωση της Πολιτείας απέναντι στη δημόσια εκπαίδευση.
Η συζήτηση για τη μείωση του αριθμού μαθητών ανά σχολική αίθουσα δεν αφορά μόνο την ποιότητα της διδασκαλίας, αλλά πρωτίστως την ασφάλεια μαθητών και εκπαιδευτικών.
Οι πρόσφατες διευκρινίσεις των αρμόδιων υπηρεσιών και οι σχετικές κανονιστικές ρυθμίσεις επιβεβαιώνουν ότι τα σημερινά δεδομένα υπερβαίνουν συχνά τα επιτρεπόμενα όρια χωρητικότητας.

Δείτε Εκπαιδευτικοί: «Το χρονικό του αίσχους» –  Σφοδρή επίθεση στο Υπουργείο Παιδείας για τα χιλιάδες κενά στα σχολεία

Νομοθετικό πλαίσιο – Πυρασφάλεια

Σύμφωνα με το Π.Δ. 41/2018 “Κανονισμός Πυροπροστασίας Κτιρίων”, αλλά και φετινή εγκύκλιο του Τμήματος Προληπτικής Πυροπροστασίας του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, με θέμα «Διευκρινίσεις επί της ισχύουσας νομοθεσίας πυρασφάλειας αιθουσών διδασκαλίας σχολικών μονάδων», ο μέγιστος επιτρεπόμενος πληθυσμός για αίθουσες διδασκαλίας καθορίζεται σε 1 άτομο ανά 2 τ.μ. εμβαδού.

Αυτό σημαίνει ότι μια αίθουσα 40 τ.μ. δεν μπορεί να φιλοξενεί περισσότερα από 20 άτομα, μαθητές και εκπαιδευτικός μαζί, αν θέλουμε να τηρούνται οι προδιαγραφές ασφαλούς εκκένωσης και πυροπροστασίας.

Κτιριοδομικός Κανονισμός

Η Υ.Α. ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/66006/2360/2023 (ΦΕΚ 3985/Β/22.6.2023), «Έγκριση Κτιριοδομικού Κανονισμού», στο άρθρο 4, παρ. 4 (“Χρήση εκπαίδευσης”), ορίζει για τις αίθουσες διδασκαλίας, ένα άτομο ανά 1,5 τ.μ. εμβαδού δαπέδου. Σε αίθουσες με σταθερά καθίσματα, ο πληθυσμός ισούται με τον αριθμό των καθισμάτων, αλλά όχι μικρότερος από αυτόν που προκύπτει με βάση την αναλογία 1 άτομο/1,5 τ.μ. Σε εργαστήρια ή συνεργεία εκπαίδευσης, 1 άτομο ανά 4,5 τ.μ. εμβαδού δαπέδου.

Η εφαρμογή αυτών των προβλέψεων είναι υποχρεωτική, καθώς απορρέει από κανονισμούς που σχετίζονται με την προστασία της ζωής και της υγείας όσων φοιτούν και εργάζονται στις σχολικές μονάδες.

Η πραγματικότητα στις σχολικές αίθουσες

Η συνήθης πρακτική στα σχολεία, όμως, απέχει πολύ από τα προβλεπόμενα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι αίθουσες φιλοξενούν πάνω από 25 μαθητές, ακόμη και 28-29, στοιβαγμένους σε περιορισμένους χώρους που συχνά δεν ξεπερνούν τα 35-40 τ.μ.

Αυτή η πρακτική, που δικαιολογείται κάθε φορά στο όνομα της “εξοικονόμησης πόρων”, της “δημοσιονομικής στενότητας” και του “εξορθολογισμού των εκπαιδευτικών αναγκών”, παραβιάζει ουσιαστικά τους κανόνες πυρασφάλειας και τις αρχές της παιδαγωγικής λειτουργίας του σχολείου.

Όμως, η σχολική τάξη δεν είναι στατιστικό μέγεθος, αλλά ζωντανός χώρος μάθησης και σχέσεων, που απαιτεί ανθρώπινες συνθήκες.

Παιδαγωγικές και μορφωτικές διαστάσεις

Η υπερφόρτωση των τμημάτων υπονομεύει την ποιότητα της διδασκαλίας και ακυρώνει τη δυνατότητα ουσιαστικής παιδαγωγικής σχέσης. Η διαφοροποιημένη διδασκαλία, η στήριξη μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες, η εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων μάθησης, προϋποθέτουν λιγότερους μαθητές ανά τμήμα. Λιγότεροι μαθητές σημαίνει περισσότερη επικοινωνία και εξατομικευμένη προσέγγιση, ασφαλέστερες συνθήκες για όλους,
βελτιωμένα μαθησιακά αποτελέσματα, ουσιαστικό παιδαγωγικό έργο.

Αίτημα – Πρόταση

Με βάση το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, αλλά και τα παιδαγωγικά δεδομένα, καθίσταται επιτακτική η ανάγκη μείωσης του αριθμού μαθητών ανά σχολικό τμήμα.

Ζητούμε από το Υπουργείο Παιδείας να προχωρήσει άμεσα στη ρύθμιση των ορίων χωρητικότητας, με σεβασμό τόσο στη νομοθεσία όσο και στη λειτουργικότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Η Συνεδριακή απόφαση (20ο Συνέδριο της ΟΛΜΕ) την οποία υποστηρίζουμε είναι:

Ανώτατο όριο 20 μαθητών ανά τμήμα,
15 μαθητές στις Ομάδες Προσανατολισμού,
10 μαθητές στα εργαστήρια.

Η ασφάλεια και η παιδαγωγική ποιότητα δεν είναι “κόστος”. Είναι υποχρέωση του κράτους απέναντι στους μαθητές, τους εκπαιδευτικούς και το δημόσιο σχολείο.

Και επειδή έχουμε ήδη φτάσει στα μέσα του Α΄ τετραμήνου και τα χιλιάδες κενά σε πολλές ειδικότητες παραμένουν, είναι επιτακτική ανάγκη να καλυφθούν όλα τα κενά σε όλες τις ειδικότητες.

Κανένα σχολείο να μην έχει ελλείψεις, κάθε μαθητής να έχει τον καθηγητή του σε όλα του τα μαθήματα.

Να εξασφαλιστούν οι απαραίτητες πιστώσεις και να πραγματοποιηθούν όλες οι αναγκαίες προσλήψεις αναπληρωτών, χωρίς καθυστερήσεις και προσχηματικούς περιορισμούς.

Το δημογραφικό πρόβλημα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με συγχωνεύσεις σχολείων και τμημάτων, αλλά με ποιοτική ενίσχυση της δημόσιας εκπαίδευσης.

Η μείωση του αριθμού μαθητών ανά τμήμα είναι όχι μόνο αναγκαία για λόγους παιδαγωγικούς, αλλά και κοινωνικά δίκαιη.

Διαβάστε εδώ Συναγερμός για τα σχολεία: Κίνδυνος για μαθητές και εκπαιδευτικούς οι υπερπλήρεις αίθουσες

Υπάρχει πολιτική βούληση να υλοποιηθεί;

Θα αυξηθούν επιτέλους οι δαπάνες για την παιδεία ή θα συνεχίσουν να κατευθύνονται σε άλλες προτεραιότητες, μακριά από τις πραγματικές ανάγκες των σχολείων και της κοινωνίας;

Και αν, ω μη γένοιτο, συμβεί κάποιο ατύχημα μέσα σε μια υπερπλήρη αίθουσα, ποιος θα φέρει την ευθύνη; Ο “συνήθης ύποπτος”, ο εκπαιδευτικός, ο διευθυντής, ο υποδιευθυντής, ο Σύλλογος Διδασκόντων, που καλούνται να είναι υπεύθυνοι για ένα πλήθος θεμάτων πέραν των αρμοδιοτήτων τους, καθώς η πολιτεία μετακυλίει συνεχώς τις δικές της ευθύνες στους ώμους των ανθρώπων της εκπαίδευσης;