Υποχρεωτικό 13ωρο: Τι πραγματικά ισχύει – Ο κίνδυνος για τις συντάξεις

Το νέο εργασιακό νομοσχέδιο φέρνει στο προσκήνιο διατάξεις που προκαλούν μεγάλη συζήτηση, καθώς προβλέπεται η δυνατότητα απασχόλησης έως και 13 ώρες ημερησίως. Η ρύθμιση μετατρέπει ουσιαστικά σε «τεκμήριο υποχρεωτικότητας» το αίτημα του εργοδότη, με αποτέλεσμα ο εργαζόμενος να μην έχει τη δυνατότητα να αρνηθεί την υπερωριακή απασχόληση, εκτός αν μπορεί να αποδείξει το αντίθετο.

Οι αλλαγές στηρίζονται σε παραπομπές στον Αστικό Κώδικα και σε ήδη θεσπισμένες διατάξεις του νόμου Χατζηδάκη, επιτρέποντας στις επιχειρήσεις να ξεπερνούν ακόμη και το όριο των 150 ετήσιων υπερωριών, με ειδική άδεια από το υπουργείο Εργασίας. Την ίδια στιγμή, η κατάργηση των ασφαλιστικών εισφορών στις προσαυξήσεις για υπερωρίες και υπερεργασία δημιουργεί έντονο προβληματισμό, αφού συνεπάγεται μείωση του συντάξιμου μισθού και, κατ’ επέκταση, των μελλοντικών συντάξεων.

Το νέο εργασιακό νομοσχέδιο με τίτλο «Δίκαιη Εργασία για Όλους: Απλοποίηση της Νομοθεσίας – Στήριξη στον Εργαζόμενο – Προστασία στην Πράξη» τέθηκε σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση στις 25 Αυγούστου 2025, στις 13:15, με διάρκεια 25 ημερών. Η διαδικασία θα ολοκληρωθεί στις 19 Σεπτεμβρίου 2025, περίπου την ίδια ώρα, και στη συνέχεια το νομοσχέδιο αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή προς ψήφιση.

Χαρακτήρα «υποχρεωτικότητας» υπέρ του εργοδότη, που ουσιαστικά οδηγεί σε αποδοχή της εργασίας έως 13 ώρες ημερησίως, προκύπτει από την σχετική διάταξη που ενσωματώθηκε στο εργασιακό νομοσχέδιο. Τυχόν άρνηση του εργαζόμενου να δουλέψει πέρα από το 8άωρο, θα πρέπει να αποδεικνύεται στην πράξη, διαφορετικά δεν θα ισχύει. Άρα, αν του ζητηθεί, θα πρέπει να εργαστεί έως 13 ώρες την ημέρα, χωρίς αντίρρηση. Μάλιστα, είναι πιθανό να υποχρεωθεί να δουλέψει 8 + 5 ώρες εργασίας, παραπάνω από το ανώτατο όριο των 37,5 ημερών που προκύπτει από τις ετήσιες ώρες υπερωρίας. Αυτό μπορεί να συμβεί, αν το ζητήσει η ίδια η επιχείρηση, λόγω έκτακτων αναγκών απευθύνοντας σχετικό αίτημα προς το Υπουργείο Εργασίας!

Όλα αυτά, προκύπτουν από το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο, σύμφωνα με την σχετική διάταξη που έχει διαμορφωθεί. Αν δεν υπάρξει κάποιας μορφής αλλαγή «της τελευταίας στιγμής», τότε όλα τα ανωτέρω θα μετατραπούν σε νόμο του Κράτους και θα καταστούν υποχρεωτικά.

Αιτία της «υποχρεωτικότητας» είναι η παραπομπή της διάταξης που υπάρχει στο, υπό διαβούλευση, εργασιακό νομοσχέδιο, σε συγκεκριμένο άρθρο (659) του Αστικού Κώδικα (ΑΚ). Εκεί, γίνεται λόγος για «υποχρέωση» από την πλευρά του εργαζόμενου να παράσχει εργασία «πέρα από τη συμφωνημένη ή τη συνηθισμένη» αν είναι σε θέση να το κάνει και τυχόν άρνησή του «θα ήταν αντίθετη με την καλή πίστη».

Επισημαίνεται πως ο εργαζόμενος δεν έχει δικαίωμα να αρνηθεί το 13ωρο από τον εργοδότη, αν του ζητηθεί. Ακόμα χειρότερα, που μπορεί ο εργαζόμενος να υποχρεωθεί να δουλεύει 13ωρα, πάνω από τις 37,5 μέρες που είναι το ανώτατο όριο (150 υπερωρίες ετησίως). Αιτία είναι ότι η επιχείρηση έχει το δικαίωμα να υποβάλλει σχετική αίτηση στο υπουργείο Εργασίας, για να λάβει ειδική άδεια υπέρβασης του ανώτατου ορίου υπερωριών. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί, για λόγους έκτακτης ανάγκης (πχ αύξηση φόρτου εργασίας, για μια συγκεκριμένη περίοδο). Έτσι, με διάταξη που έχει θεσμοθετηθεί ήδη από το 2021 και το «νόμο Χατζηδάκη» (ν.4808/21 αρ.58, παρ.6) είναι πιθανό η επιχείρηση να λάβει την σχετική έγκριση και έτσι ο εργαζόμενος να αναγκαστεί να δουλέψει περισσότερα 13ωρα, από όσα ορίζει το νέο εργασιακό νομοσχέδιο, αν γίνει νόμος του Κράτους.

Επιπρόσθετα, υπάρχει διάταξη που καταργεί τις ασφαλιστικές εισφορές στις προσαυξήσεις (υπερωρίες, υπερεργασία). Έτσι, όμως, οι εργαζόμενοι που κατά τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου θα έχουν παράσχει μεγάλο όγκο πρόσθετης (πέραν του 8ώρου) εργασίας, θα έχουν σημαντική μείωση του συντάξιμου μισθού και συνεπώς της σύνταξής τους.

Συχνές Ερωτήσεις για το νέο εργασιακό νομοσχέδιο

Τι αλλάζει με το νέο εργασιακό νομοσχέδιο;

Το νομοσχέδιο εισάγει διάταξη που μπορεί να οδηγήσει σε εργασία έως και 13 ώρες ημερησίως, με τεκμήριο υποχρεωτικότητας υπέρ του εργοδότη.

Μπορεί ο εργαζόμενος να αρνηθεί την εργασία πέραν του 8ώρου;

Η άρνηση δεν αρκεί να δηλωθεί. Ο εργαζόμενος θα πρέπει να την αποδείξει στην πράξη, διαφορετικά θεωρείται υποχρεωμένος να δουλέψει έως και 13 ώρες.

Σε ποια νομική βάση στηρίζεται η διάταξη;

Η διάταξη παραπέμπει στο άρθρο 659 του Αστικού Κώδικα, όπου ορίζεται ότι ο εργαζόμενος έχει υποχρέωση να παρέχει εργασία πέρα από τη συμφωνημένη, εφόσον μπορεί, εκτός αν κάτι τέτοιο αντίκειται στην καλή πίστη.

Τι ισχύει με το ανώτατο όριο υπερωριών;

Το ανώτατο όριο είναι 150 ώρες ετησίως (37,5 ημέρες). Ωστόσο, οι επιχειρήσεις μπορούν να ζητούν υπέρβαση του ορίου με ειδική άδεια από το υπουργείο Εργασίας, σε περιπτώσεις έκτακτων αναγκών. Αυτό προβλέπεται ήδη από τον νόμο Χατζηδάκη (ν.4808/2021, αρ.58, παρ.6).

Πώς μπορεί μια επιχείρηση να ξεπεράσει το όριο των υπερωριών;

Με αίτημα στο υπουργείο Εργασίας για ειδική άδεια, σε περιπτώσεις αυξημένου φόρτου εργασίας ή άλλων έκτακτων αναγκών. Αν δοθεί η έγκριση, ο εργαζόμενος μπορεί να υποχρεωθεί να δουλεύει περισσότερα 13ωρα.

Τι αλλάζει στις ασφαλιστικές εισφορές για υπερωρίες και υπερεργασία;

Με το νέο πλαίσιο καταργούνται οι ασφαλιστικές εισφορές στις προσαυξήσεις. Αυτό σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι που θα δουλέψουν εκτεταμένα πέραν του 8ώρου θα έχουν χαμηλότερο συντάξιμο μισθό και μικρότερη σύνταξη στο μέλλον.