Στρατιωτική θητεία: τι αλλάζει σε αναβολές και απαλλαγές στράτευσης

Το σχέδιο νόμου «Χάρτης μετάβασης των Ενόπλων Δυνάμεων στη Νέα Εποχή», που έχει κατατεθεί στη Βουλή, εισάγει αλλαγές στο πλαίσιο της στρατιωτικής θητείας με στόχο τον εξορθολογισμό των αναβολών και των απαλλαγών, χωρίς –όπως τονίζεται από πηγές του υπουργείου Εθνικής Άμυνας – να θίγεται κανείς που ήδη σπουδάζει ή διαμένει στο εξωτερικό. Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας υπογράμμισε ότι η θητεία αποτελεί συνταγματική υποχρέωση, ενώ οι νέες ρυθμίσεις επιχειρούν να αντιμετωπίσουν χρόνιες στρεβλώσεις που οδήγησαν σε σημαντική απώλεια στρατευσίμων τα τελευταία χρόνια.

Στο επίκεντρο των αλλαγών βρίσκονται οι κάτοικοι εξωτερικού, με μεταβατική περίοδο έως και 15 έτη, ώστε να διασφαλιστεί ότι όσοι έχουν ήδη οργανώσει τη ζωή τους εκτός Ελλάδας δεν επηρεάζονται. Παράλληλα, αυστηροποιούνται οι προϋποθέσεις για τον χαρακτηρισμό κάποιου ως μόνιμου κατοίκου εξωτερικού και μεταβάλλεται το καθεστώς εξαγοράς της θητείας, προκειμένου να περιοριστούν καταχρηστικές πρακτικές. Όπως επισημαίνουν οι ίδιες πηγές, οι νέες διατάξεις στοχεύουν κυρίως σε όσους επιλέγουν να αποφεύγουν τη στράτευση, αποκαθιστώντας την ισονομία και αντιμετωπίζοντας ένα πρόβλημα που επιτείνεται από το δημογραφικό.

«Ουδείς που σπουδάζει ή διαμένει ήδη στο εξωτερικό θίγεται» επισημαίνουν πηγές του υπουργείου Εθνικής ‘Αμυνας, σχετικά με τις ρυθμίσεις που προβλέπονται στο σχέδιο νόμου «Χάρτης μετάβασης των Ενόπλων Δυνάμεων στη Νέα Εποχή», το οποίο έχει κατατεθεί στη Βουλή.

Δείτε Συνταξιοδότηση: Στο τραπέζι η αναγνώριση της στρατιωτικής θητείας χωρίς εξαγορά

Το σχέδιο νόμου αποβλέπει, μεταξύ άλλων, στη θέσπιση ενός νέου μοντέλου θητείας με εξορθολογισμό του πλαισίου χορήγησης των αναβολών και των απαλλαγών στράτευσης, όπως ανέφερε ο υπουργός Εθνικής ‘Αμυνας Νίκος Δένδιας, κατά την παρουσίαση του σχεδίου νόμου. Ο κ. Δένδιας υπενθύμισε επίσης κατά την πρόσφατη συζήτηση του σχεδίου νόμου στη Διαρκή Επιτροπή Επιτροπή Εθνικής ‘Αμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής ότι η εκπλήρωση της στρατιωτικής θητείας είναι συνταγματική υποχρέωση, σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ. 6 του Συντάγματος.

Ισχύον (προ διατάξεων νομοσχεδίου) καθεστώς αναβολών κατοίκων εξωτερικού

Όσον αφορά το ισχύον καθεστώς (προ διατάξεων του νομοσχεδίου) αναβολών κατοίκων εξωτερικού, οι ίδιες πηγές υπενθυμίζουν ότι μόνιμος κάτοικος εξωτερικού θεωρείται όποιος έχει συμπληρώσει 7 συνεχή έτη για βιοπορισμό ή αθροιστικά 11 χρόνια με τις σπουδές στην αλλοδαπή.

Με την συμπλήρωση του 33ου έτους δίδεται η δυνατότητα εξαγοράς της θητείας προς 810 ευρώ το μήνα (κατόπιν 20ημερης παρουσίας στο Κέντρο Εκπαίδευσης Νεοσυλλέκτων).

Όσοι έχουν γεννηθεί στην αλλοδαπή και διαβιούν εκτός Ελλάδος έως την ενηλικίωσή τους θεωρούνται εκ των πραγμάτων κάτοικοι εξωτερικού, με υποχρέωση τρίμηνης θητείας και εξάμηνης παραμονής στην Ελλάδα κατ΄ έτος έως την πλήρωσή της.

Τι συμβαίνει στην πράξη για όσους έφυγαν στο εξωτερικό μετά τα 18:

Μετά την λήξη της αναβολής λόγω σπουδών έως το 28ο έτος, κάθε διαμένων στο εξωτερικό κρίνεται ανυπότακτος. Ωστόσο, με τη δυνατότητα παρουσίας 30 ημερών ανά έτος στη χώρα διατηρεί τη δυνατότητα εισόδου έως το 33ο έτος, οπότε και εξαγοράζει τη θητεία. Τα τελευταία χρόνια η κατάχρηση των ευνοϊκών διατάξεων έχει αυξήσει δραματικά τον αριθμό όσων απαλλάσσονται της θητείας, επισημαίνουν πηγές του υπουργείου Εθνικής ‘Αμυνας.

Ενδεικτικό είναι ότι κατά την τελευταία πενταετία 22.000 από τους 36.000 συνολικά ανυπότακτους προέρχονται από κατοίκους εξωτερικού. Εάν σε αυτούς προστεθούν οι 46.000 απαλλαχθέντες για λόγους υγείας (το 75% των οποίων για ψυχικά νοσήματα), συνάγεται ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις χάνουν σχεδόν 16.500 στρατεύσιμους τον χρόνο από αυτές τις δύο κατηγορίες, προσθέτουν οι ίδιες πηγές.

Με μέσο όρο καταταχθέντων ανά έτος 35.000 την τελευταία πενταετία, γίνεται αντιληπτό ότι οι απώλειες στρατευσίμων ξεπερνούν το 30% (μόνο από ψυχικά νοσήματα και Έλληνες αλλοδαπής που κάνουν χρήση ευνοϊκών διατάξεων). Είναι προφανές ότι η Ελλάδα δεν έχει τέτοια πολυτέλεια, υπογραμμίζουν πηγές του Υπουργείου Εθνικής ‘Αμυνας υπενθυμίζοντας ότι ο κ. Δένδιας ανέφερε σχετικά με τις απαλλαγές για λόγους υγείας στην πρόσφατη συνεδρίαση της αρμόδιας Επιτροπής της Βουλής: «Είναι λογικό να δεχθούμε τέσσερις ταξιαρχίες Ι5 με ιδιωτικό χαρτί γιατρού, τη στιγμή που η χώρα αντιμετωπίζει υπαρξιακή απειλή; Με συγχωρείτε που τους παρενοχλώ επειδή φέρνουμε μια διάταξη να απαιτείται βεβαίωση δημόσιου νοσοκομείου».

Τι αλλάζει για τους κατοίκους εξωτερικού

Όσον αφορά στο τι αλλάζει για τους κατοίκους εξωτερικού, επισημαίνεται από τις πηγές του Υπουργείου, ότι κατ’ αρχάς, οι διατάξεις αφορούν όσους με την ψήφιση του νόμου συμπληρώνουν το 18ο έτος ηλικίας.

Συνεπώς, ουδείς σπουδαστής ή διαμένων στο εξωτερικό θίγεται. Για όλους όσους είτε σπουδάζουν, είτε εργάζονται στο εξωτερικό, εξακολουθούν οι ισχύουσες διατάξεις. Στην πράξη δίδεται 15ετής μεταβατική περίοδος έως την ισχύ των νέων διατάξεων.

Το νέο καθεστώς προβλέπει ότι για να θεωρηθεί κάποιος κάτοικος εξωτερικού θα πρέπει να έχει εκκινήσει το χρόνο διαμονής του τουλάχιστον από τα 16 έτη και το καθεστώς του θα επικαιροποιείται κάθε τριετία. Ως προς το δικαίωμα εξαγοράς, αυτό μετατίθεται στο 40 έτη και το κόστος της αυξάνεται στα 1.500 ευρώ το μήνα από τα 810 ευρώ (μεταβατικός χρόνος ισχύος 5 έτη).

Με τις προς ψήφιση διατάξεις επί της ουσίας «θίγονται» μόνο όσοι επιλέγουν να αποφύγουν την στράτευση με πρόσχημα τον συνδυασμό των σπουδών στο εξωτερικό με την επαγγελματική σταδιοδρομία, υπογραμμίζουν πηγές του υπουργείου Εθνικής ‘Αμυνας.

Ως προς τους Έλληνες της Ομογένειας (γεννηθέντες στην αλλοδαπή), εξακολουθούν να ισχύουν οι διατάξεις που προβλέπουν τρίμηνη θητεία και δικαίωμα διαμονής για 6 μήνες στην Ελλάδα έως την εκπλήρωσή της.

Δείτε Τι αλλάζει στον στρατό και στη θητεία

Συμπερασματικά, είναι αυτονόητο, επισημαίνουν οι ίδιες πηγές, ότι το δημογραφικό ζήτημα σε συνδυασμό με το «χαλαρό» καθεστώς που ίσχυε, θα επέτεινε ένα υπαρκτό ήδη πρόβλημα, ενώ, ταυτόχρονα, το μέχρι σήμερα καθεστώς δημιουργούσε δυο κατηγορίες πολιτών: Αυτών που είχαν τη δυνατότητα λόγω φοίτησης στο εξωτερικό να αποφύγουν τη στράτευση και εκείνων που φοιτούσαν στην Ελλάδα και εκπλήρωναν την υποχρέωση της στράτευσης. Μιας συνταγματικής υποχρέωσης για το σύνολο των Ελλήνων πολιτών, καταλήγουν πηγές του υπουργείου Εθνικής ‘Αμυνας.