Μέλλουσα Πανορθόδοξη Σύνοδος: Ορθόδοξη ή Ληστρική;
του Επιφάνιου Στόκου, Θεολόγου
Η σύγκληση της Πανορθόδοξης Συνόδου, που έχει δρομολογηθεί για τον φετινό Ιούνιο στην Κρήτη, αποτελεί σαφώς μία πολύ σημαντική στιγμή για το Εκκλησιαστικό σώμα.
Εάν και εφόσον πραγματοποιηθεί, προκειμένου οι αποφάσεις της να γίνουν αποδεκτές από το σώμα της Εκκλησίας, θα πρέπει οι προϋποθέσεις σύγκλησης της να είναι σύμφωνες με ό,τι ορίζουν οι Ιεροί Κανόνες της Εκκλησίας. Οι εκ των ων ουκ άνευ όροι για να χαρακτηρισθεί ως Ορθόδοξη αυτή η Σύνοδος είναι δύο: Καθολικότητα σε βάθος και καθολικότητα σε πλάτος.
1) Καθολικότητα σε βάθος ορίζεται η συμφωνία αυτής της Συνόδου με τις αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων και των τοπικών Συνόδων που έχουν επικυρωθεί από Οικουμενικές. Δεν γίνεται αποδεκτή καμία τροποποίηση για θέματα στα οποία η Εκκλησία έχει ήδη ορίσει με τον πλέον επίσημο και καθολικό τρόπο. Πρόκειται λοιπόν για το ιστορικό βάθος των αποφάσεων των Οικουμενικών Συνόδων, τις οποίες αποφάσεις οι Θεοφόροι πατέρες όρισαν και θεσμοθέτησαν με την φώτιση του αγ. Πνεύματος. «Ἐξ ἑνὸς γὰρ ἅπαντες καὶ τοῦ αὐτοῦ Πνεύματος αὐγασθέντες, ὥρισαν τὰ συμφέροντα.» ( Α’ Κανών, Ζ’ Οικ. Συν.) Ανατροπή ή διαφωνία στις αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων, αυτομάτως ανατρέπουν το κύρος της Πανορθόδοξης Συνόδου. Η παρουσία του κ. Βαρθολομαίου στη θέση του Οικουμενικού Πατριάρχου καθίσταται εκ των πραγμάτων προβληματική. Το κείμενο της προσυνοδικής σύναξης της Πανορθόδοξης Συνόδου που έχει απασχολήσει περισσότερο είναι εκείνο με τον τίτλο “Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπόν Χριστιανικόν κόσμον”. Προφανώς και δεν χρειάζεται να καταγράψουμε τον τρόπο με τον οποίο ο Οικουμενικός Πατριάρχης και οι περί αυτόν πορεύονται σε ζητήματα που αφορούν τις σχέσεις της Ορθόδοξης Εκκλησίας με τον παπισμό και τις λοιπές χριστιανικές αιρέσεις. Ήδη από το 1970, ο κ. Βαρθολομαίος, στην διδακτορική του διατριβή με θέμα «Περὶ τὴν κωδικοποίησιν τῶν ἱερῶν κανόνων καὶ τῶν κανονικῶν Διατάξεων ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ Ἐκκλησίᾳ», αναφέρει την εξής αντιπατερική και αντιεκκλησιαστική θέση αναφερόμενος στους Ιερούς Κανόνες που ρυθμίζουν την σχέση της Ορθόδοξης Εκκλησίας με αιρετικούς και αλλόθρησκους: «Δέν δύνανται να εφαρμοσθούν σήμερον και πρέπει να τροποποιηθούν αι διατάξεις αι κανονίζουσαι τας σχέσεις των Ορθοδόξων Χριστιανών προς τους ετεροδόξους και ετεροθρήσκους. Δεν δύναται η Εκκλησία να έχη διατάξεις απαγορευούσας την είσοδον εις τους ναούς των ετεροδόξων και την μετ’ αυτών συμπροσευχήν καθ’ ην στιγμήν αύτη διά των εκπροσώπων αυτής προσεύχεται από κοινού μετ’ αυτών διά την τελικήν ένωσιν εν τη πίστει, τη αγάπη και τη ελπίδι.» Αμφιβάλλει κάποιος εχέφρων άνθρωπος ότι έχει βάλει σε πλήρη εφαρμογή αυτό το σχέδιο της ανατροπής των Ιερών Κανόνων;
2) Καθολικότητα σε πλάτος ορίζεται η καθολική και πλήρης συμμετοχή όλων των Επισκόπων της Ορθόδοξης Εκκλησίας με δικαίωμα ψήφου. Αντιθέτως ο τρόπος ψηφοφορίας που μεθοδεύεται είναι ξένος προς την Ορθόδοξη συνοδικότητα και τον τρόπο που συμμετέχουν τα μέλη μίας Συνόδου. Δικαίωμα ψήφου στην Πανορθόδοξη θα έχουν μόνον οι προκαθήμενοι εκπροσωπώντας την αντιπροσωπεία της κάθε αυτοκεφάλου Εκκλησίας. Με αυτόν τον τρόπο αφαιρείται το δικαίωμα άσκησης και έκφρασης ψήφου και γνώμης του κάθε Επισκόπου.
Σε κάθε περίπτωση οφείλουμε να επαγρυπνούμε και να μην εφησυχάζουμε σε θέματα που αφορούν την ουσία της πίστεως μας, πόσο μάλλον τώρα που μεθοδεύεται η αλλοτρίωσή της. Τα πρόσωπα που αποτελούν τα μέλη της Συνόδου και ο θεσμικός – εκκλησιαστικός ρόλος που εκπροσωπούν δεν εξαγιάζουν αυτομάτως και τις αποφάσεις της Συνόδου. Αν ανατρέξουμε στην εκκλησιαστική ιστορία θα συναντήσουμε αρκετές συνόδους που αποτελούνταν από υψηλόβαθμους κληρικούς της Εκκλησίας και τελικά χαρακτηρίστηκαν ως ληστρικές Για να χαρακτηρισθεί μία Σύνοδος ως Ορθόδοξη οφείλουν οι αποφάσεις της να είναι σύμφωνες με εκείνες των προηγούμενων Συνόδων και επίσης να υπάρχει πλήρης και καθολική συμμετοχή, συμφωνία και αποδοχή από ολόκληρο το σώμα της Εκκλησίας.