Σημαντικό ποσοστό Ελλήνων εξακολουθεί να υιοθετεί συμπεριφορές που θέτουν σε κίνδυνο τη σωματική και ψυχική τους υγεία, σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας ESPAD 2024, η οποία πραγματοποιείται σε 37 χώρες σε συνεργασία με τον Οργανισμό της ΕΕ για τα Ναρκωτικά (EUDA).

Στην Ελλάδα, την ευρωπαϊκή έρευνα υλοποιεί για έβδομη συνεχόμενη τετραετία το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας, Νευροεπιστημών και Ιατρικής Ακριβείας «Κώστας Στεφανής» (ΕΠΙΨΥ).

Δείτε 

Ελλάδα πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο

Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι 16χρονοι στη χώρα μας ξεπερνούν τον μέσο όρο της Ευρώπης σε κομβικούς δείκτες επικινδυνότητας.

  • Χρήση κάνναβης και ευκολία πρόσβασης.
  • Κατανάλωση (με τη μέθη κοντά στον μέσο όρο).
  • Κάπνισμα παραδοσιακών και ηλεκτρονικών/vape τσιγάρων και αντιλήψεις εύκολης πρόσβασης.
  • Συμμετοχή σε τυχερά παιχνίδια (ο πιθανός εθισμός κοντά στον μέσο όρο).

Διαχρονικά, το 2024 καταγράφονται αυξήσεις στη χρήση ουσιών, στην υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και στη μέθη, στο κάπνισμα (παραδοσιακό και ηλεκτρονικό), στα τυχερά παιχνίδια, στην ενασχόληση των κοριτσιών με ηλεκτρονικά παιχνίδια και στα προβλήματα από τη συχνή χρήση μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Χρήση ουσιών και κάνναβης

Ένας στους οκτώ 16χρονους (13%) έχει κάνει χρήση κάποιας παράνομης ουσίας, με το 11% να αφορά κάνναβη. Το 34% θεωρεί «εύκολη» την πρόσβαση σε κάνναβη, ενώ το 6,2% έκανε χρήση μέσα στον τελευταίο μήνα.

Το 2% αναφέρει δοκιμή έως τα 13 έτη και, μεταξύ όσων χρησιμοποίησαν κάνναβη το τελευταίο 12μηνο, το 4,2% παρουσιάζει προβληματική χρήση. Η συνολική χρήση παράνομων ουσιών αυξήθηκε από 9,4% (2019) σε 13% (2024), το υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας 25ετίας.

Εισπνεόμενες ουσίες και ψυχοδραστικά φάρμακα

Ένας στους εννέα (11%) έχει χρησιμοποιήσει εισπνεόμενες ουσίες (π.χ. κόλλα, σπρέι) για αλλαγή διάθεσης. Το ποσοστό τείνει να μειώνεται διαχρονικά, με χαμηλό 12ετίας το 2024, αλλά παραμένει υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (7,5%).

Μη ιατρική χρήση συνταγογραφούμενων ψυχοδραστικών φαρμάκων αναφέρει το 15% (10% οπιοειδή παυσίπονα, 7,8% ηρεμιστικά/υπνωτικά), ενώ ένας στους τέσσερις θεωρεί εύκολη την πρόσβαση σε ηρεμιστικά/υπνωτικά. Η μη ιατρική χρήση ηρεμιστικών αυξήθηκε από 3,5% (2019) σε 7,8% (2024).

Δείτε εδώ 

Κατανάλωση αλκοόλ

Το 92% θεωρεί εύκολη την πρόσβαση σε αλκοόλ και το 86% έχει καταναλώσει (≥1 ποτό). Πολύ πρόσφατη κατανάλωση αναφέρει το 59%, υπερβολική κατανάλωση (5+ ποτά σε μία περίσταση) το 37% και μέθη το 13%.

Παρά τη διαχρονική μείωση της συνολικής κατανάλωσης (χαμηλό 25ετίας), το binge drinking αυξήθηκε από 32% (2019) σε 37% (2024) και η πολύ πρόσφατη μέθη από 10% σε 13%. Οι περισσότεροι δείκτες αλκοόλ είναι πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Κάπνισμα και ηλεκτρονικά τσιγάρα

Το 54% των 16χρονων έχει καπνίσει παραδοσιακό ή/και ηλεκτρονικό/vape τσιγάρο· το 36% το έκανε τον τελευταίο μήνα και το 19% καπνίζει καθημερινά (9% ηλεκτρονικά/vapes). Το 65% θεωρεί εύκολη την πρόσβαση σε παραδοσιακά τσιγάρα και το 77% σε ηλεκτρονικά/vape.

Το συνολικό ποσοστό όσων έχουν καπνίσει αυξήθηκε από 43% (2019) σε 54% (2024), υψηλότερο από το 48% των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών της .

Τυχερά παιχνίδια

Περισσότεροι από ένας στους τρεις (36%) έχουν στοιχηματίσει χρήματα τον τελευταίο χρόνο. Μεταξύ αυτών, το 92% έπαιξε σε επίγειο κατάστημα και το 72% σε διαδικτυακή πλατφόρμα, ενώ το 7% ταξινομείται ως πιθανώς εθισμένο.

Το ποσοστό συμμετοχής αυξήθηκε από 33% (2019) σε 36% (2024) και παραμένει σαφώς πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (22%) και στα δύο φύλα.

Ηλεκτρονικά παιχνίδια και μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Το 71% έπαιξε ηλεκτρονικά παιχνίδια τις τελευταίες 30 ημέρες· το 9,2% αφιερώνει ≥4 ώρες σε τυπική σχολική ημέρα και το 21% αναφέρει προβλήματα από τη συχνότητα ενασχόλησης. Σε 5ετία, το ποσοστό ανέβηκε από 59% (2019) σε 71% (2024), κυρίως στα κορίτσια, αν και συνολικά παραμένει κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το 48% δηλώνει προβλήματα (υπερβολικός χρόνος, δυσφορία στη στέρηση, παράπονα γονέων). Το ποσοστό αυξάνεται την τελευταία δεκαετία (36% το 2015, 44% το 2019, 48% το 2024) και κινείται σε παρόμοια επίπεδα με την Ευρώπη.

Ενδεικτικά προβλήματα που αναδεικνύει η έρευνα

  • Εύκολη πρόσβαση σε ουσίες, καπνό και αλκοόλ.
  • Αύξηση υπερβολικής κατανάλωσης και εξαρτητικών συμπεριφορών.
  • Επιβάρυνση στα κορίτσια σε ηλεκτρονικά παιχνίδια και χρήση social media.

Παράθεση

«Σημαντική μερίδα 16χρονων μαθητών στην Ελλάδα και πανευρωπαϊκά κάνουν χρήση ουσιών, καταναλώνουν αλκοόλ, καπνίζουν ή/και υιοθετούν συμπεριφορές όπως π.χ., τυχερά παιχνίδια και υπερβολική ενασχόληση με ηλεκτρονικά παιχνίδια και μέσα κοινωνικής δικτύωσης που θέτουν σε κίνδυνο τη σωματική και την ψυχοκοινωνική τους υγεία.» — ESPAD 2024 (EUDA/)

Χρήσιμοι σύνδεσμοι

  • ESPAD – Επισκόπηση και αποτελέσματα της ευρωπαϊκής έρευνας
  • EUDA – Οργανισμός της ΕΕ για τα Ναρκωτικά
  • ΕΠΙΨΥ – Ερευνητικά προγράμματα για την ψυχική υγεία και τις εξαρτήσεις
  • ΚΕΘΕΑ – Θεραπευτικά προγράμματα απεξάρτησης και πρόληψης
  • ΟΚΑΝΑ – Οργανισμός κατά των Ναρκωτικών
  • Γραμμή 11528 – Υποστήριξη για εφήβους και οικογένειες
  • – Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για Παιδιά και Εφήβους

Διαβάστε επίσης