Φοιτητική κατοικία: Ενοίκια στα ύψη – Ποιοι δικαιούνται επίδομα και επιστροφή ενοικίου

Φοιτητική στέγη σε κρίση: Εξαφανίστηκαν τα φθηνά ενοίκια – Δυσεύρετα τα διαμερίσματα κάτω από 300 ευρώ

Την ώρα που οι υποψήφιοι φοιτητές ετοιμάζονται για την κατάθεση των μηχανογραφικών τους δελτίων, το μεγάλο βάρος της εύρεσης φοιτητικής κατοικίας επανέρχεται με μεγαλύτερη ένταση στις οικογένειες. Η εκρηκτική αύξηση των ενοικίων έχει μετατρέψει τη διαδικασία σε έναν οικονομικό γρίφο για πολλούς γονείς, οι οποίοι, σύμφωνα με τις τρέχουσες τιμές, καλούνται να διαθέσουν σχεδόν έναν ολόκληρο μισθό μόνο για το ενοίκιο.

Το ζήτημα της φοιτητικής στέγασης και οι υψηλές τιμές των ενοικίων δεν αποτελούν μεμονωμένο φαινόμενο, αλλά εντάσσονται στο ευρύτερο στεγαστικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια η ελληνική κοινωνία.

Δείτε Πού θα δημιουργηθεί ΝΕΑ φοιτητική εστία

Το πρόβλημα της φοιτητικής στέγασης βρέθηκε στο προσκήνιο παραδοσιακά και την περυσινή χρονιά, καθώς χιλιάδες φοιτητές δυσκολεύτηκαν να βρουν προσιτή και αξιοπρεπή κατοικία κοντά στις σχολές τους. Ειδικά σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, οι τιμές ενοικίασης είχαν εκτοξευθεί, με διαμερίσματα 45 έως 60 τετραγωνικών στην Καμάρα να κοστίζουν έως και 740 ευρώ, ενώ στην πρωτεύουσα οι υψηλότερες ζητούμενες τιμές εντοπίζονταν σε περιοχές όπως το Κολωνάκι, το Μετς, το Κουκάκι και τα Ιλίσια. Η αναζήτηση κατοικίας εξελίχθηκε σε μια εξουθενωτική διαδικασία για πολλές οικογένειες, λόγω της χαμηλής διαθεσιμότητας και των εξαιρετικά αυξημένων ενοικίων.

Οι λόγοι αυτής της κατάστασης είναι σύνθετοι και παραμένουν επίκαιροι: περιορισμένες φοιτητικές εστίες, έλλειψη στεγαστικής πολιτικής και η κυριαρχία της βραχυχρόνιας μίσθωσης σε άλλοτε φοιτητικές γειτονιές, όπως το Κουκάκι, ο Νέος Κόσμος και τμήματα του ιστορικού κέντρου. Παρότι η εικόνα ήταν ήδη ασφυκτική, τα δεδομένα για το 2025 δείχνουν ότι το πρόβλημα όχι μόνο δεν υποχώρησε, αλλά επιδεινώθηκε, με τις τιμές να παραμένουν και φέτος σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα.

«Όνειρο θερινής νυκτός» οι κατοικίες με ενοίκιο έως 300 ευρώ

Η φοιτητική στέγη έχει εξελιχθεί σε δυσεύρετο αγαθό, με τις οικονομικές επιλογές να έχουν σχεδόν εξαφανιστεί από την αγορά. Όπως επισημαίνει στο Newsbomb ο πρόεδρος του E-Real Estates, Θεμιστοκλής Μπάκας, «η φοιτητική κατοικία με μίσθωμα έως 300 ευρώ αποτελεί όνειρο θερινής νυκτός, ιδιαίτερα την τελευταία πενταετία».

Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα δύσκολη στο κέντρο της Αθήνας, όπου μόλις το 1,04% των αγγελιών αφορά κατοικίες έως 50 τ.μ. με ζητούμενο μίσθωμα κάτω από 300 ευρώ. Στα Νότια και Βόρεια Προάστια, καθώς και στον Πειραιά, η διαθεσιμότητα τέτοιων ακινήτων είναι μηδενική, ενώ και στα Δυτικά Προάστια περιορίζεται στο 3,1%.

«Στις περιοχές των Νοτίων Προαστίων, των Βορείων Προαστίων και του Πειραιά η διαθεσιμότητα φοιτητικών κατοικιών με ζητούμενο μίσθωμα έως 300€ είναι μηδενική. Πρέπει να επισημάνουμε ότι αναφερόμαστε σε κατοικίες έως 50τμ – όχι 50τμ, επομένως σε πολλές περιπτώσεις τα στοιχεία αφορούν κατοικίας μικρότερης επιφάνειας, 30-35τμ.», εξηγεί ο κ. Μπάκας.

Το 70% των ακινήτων στο κέντρο της Αθήνας κοστίζει πάνω από 500 ευρώ

Το φετινό τοπίο στις φοιτητικές κατοικίες αποτυπώνει με σαφήνεια τη νέα πραγματικότητα. «Φέτος, 7 στα 10 διαθέσιμα διαμερίσματα στο κέντρο της Αθήνας έχουν ζητούμενο μίσθωμα άνω των 500 ευρώ», τονίζει ο κ. Μπάκας, προσθέτοντας ότι «το 40% ξεπερνά τα 600 ευρώ και το 20% τα 700 ευρώ».

Ακόμα και τα λίγα διαθέσιμα ακίνητα με χαμηλό μίσθωμα αφορούν, κατά κύριο λόγο, πολύ μικρά διαμερίσματα. «Το μεγαλύτερο ποσοστό των διαθέσιμων φοιτητικών κατοικιών με ζητούμενο μίσθωμα έως 300€/μήνα, είναι ακίνητα έως 30τμ, επί των πλείστων μη ανακαινισμένα και κυρίως σε περιοχές του κέντρου της Αθήνας που δεν βρίσκονται στις πρώτες επιλογές των φοιτητών», επισημαίνει.

Δείτε εδώ Μητσοτάκης: Έρχεται αυστηρότερο πλαίσιο για την προστασία φοιτητών και καθηγητών

Σημαντικές αυξήσεις ακόμη και σε περιοχές που θεωρούνταν οικονομικές

Η άνοδος των τιμών δεν περιορίζεται μόνο στο κέντρο. Στα Δυτικά Προάστια, σχεδόν το 43% των κατοικιών κοστολογούνται πλέον άνω των 500 ευρώ, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στα Βόρεια Προάστια αγγίζει το 87%. «Η μεγάλη πλειοψηφία των φθηνών κατοικιών κάτω των 300 ευρώ είναι ακίνητα μικρότερης επιφάνειας, κάτω των 30 τ.μ., συχνά μη ανακαινισμένα και σε περιοχές που δεν αποτελούν πρώτη επιλογή για φοιτητές», αναφέρει ο κ. Μπάκας.

Αναλυτικά η εικόνα στις περιοχές της Αττικής

Κέντρο Αθήνας: Σύμφωνα με τα νεότερα στοιχεία, το 92,49% των κατοικιών έως 50 τ.μ. έχουν ενοίκιο άνω των 400 ευρώ. Το 70% ξεπερνά τα 500 ευρώ, με το 40% πάνω από 600 ευρώ και το 20% να φτάνει ή να υπερβαίνει τα 700 ευρώ.

Δυτικά Προάστια: Το 80% των διαμερισμάτων ζητούν περισσότερα από 400 ευρώ, ενώ τα μισά εξ αυτών ξεπερνούν τα 500 ευρώ. Σε σύγκριση με το 2023, το ποσοστό έχει αυξηθεί αισθητά – τότε ήταν 60% και 30% αντίστοιχα.

Νότια Προάστια: Η Καλλιθέα και ο Ζωγράφου δεν προσφέρουν πλέον καμία επιλογή κάτω των 300 ευρώ. Σχεδόν το 73% των ακινήτων υπερβαίνουν τα 501 ευρώ, ενώ μόνο το 10% κυμαίνεται από 451 έως 500 ευρώ.

Βόρεια Προάστια: Εννέα στα δέκα διαθέσιμα διαμερίσματα ζητούν πάνω από 500 ευρώ, με το 50% εξ αυτών να ξεπερνά τα 700 ευρώ.

Πειραιάς: Και εδώ η εικόνα είναι αντίστοιχη – μόλις το 10% των κατοικιών έχουν μίσθωμα 401-450 ευρώ, ενώ σχεδόν το 66% αγγίζει ή ξεπερνά τα 501 ευρώ. Το 2022, το αντίστοιχο ποσοστό ήταν μόλις 11,76%.

Θεσσαλονίκη: Υψηλό κόστος και στη Βόρεια Ελλάδα

Ανάλογες δυσκολίες αντιμετωπίζουν οι φοιτητές και στη Θεσσαλονίκη, με το 69,96% των κατοικιών έως 50 τ.μ. να έχουν ενοίκιο πάνω από 400 ευρώ – έναντι 59,8% πέρσι. Τα φθηνά ακίνητα, έως 300 ευρώ, είναι συνήθως 25-30 τ.μ., αρκετά από αυτά ανακαινισμένα, αλλά περιορισμένα σε διαθεσιμότητα. Λίγες καλύτερες επιλογές εντοπίζονται στη γειτονιά του Βαρδάρη, όπου προσφέρονται νεότερα και μεγαλύτερα ακίνητα.

Δύο μέτρα στήριξης για τους φοιτητές που νοικιάζουν κατοικία

Δύο βασικά μέτρα στήριξης είναι σήμερα διαθέσιμα για τους φοιτητές που μισθώνουν κατοικία μακριά από τον τόπο μόνιμης διαμονής τους: το Φοιτητικό Στεγαστικό Επίδομα και η νέα επιστροφή ενοικίου που θεσμοθετήθηκε το 2025. Αμφότερα αποσκοπούν στην ανακούφιση των νοικοκυριών από το αυξημένο κόστος στέγασης και εφαρμόζονται συμπληρωματικά.

Πρόκειται για δύο παρεμβάσεις που αναγνωρίζουν τη στεγαστική πίεση που αντιμετωπίζουν τόσο οι φοιτητές όσο και οι οικογένειές τους, και εντάσσονται στο ευρύτερο πλαίσιο αντιμετώπισης της στεγαστικής κρίσης στην Ελλάδα.

Το φοιτητικό επίδομα έως 2.500 ευρώ ανά φοιτητή

Το φοιτητικό στεγαστικό επίδομα αφορά όλους τους προπτυχιακούς φοιτητές δημόσιων ΑΕΙ, Ακαδημιών Εμπορικού Ναυτικού και ΣΑΕΚ, εφόσον φοιτούν σε πόλη διαφορετική από τον τόπο κατοικίας της οικογένειάς τους και διαμένουν σε μισθωμένη κατοικία για τουλάχιστον έξι μήνες. Το ετήσιο ποσό ορίζεται σε 1.500 ευρώ και αυξάνεται στα 2.000 ευρώ για φοιτητές που συγκατοικούν και σπουδάζουν εκτός Αθήνας και Θεσσαλονίκης.

Αν συγκατοικούν περισσότεροι του ενός φοιτητές, το ποσό μπορεί να φτάσει τα 2.500 ευρώ ανά άτομο, υπό προϋποθέσεις. Η ενίσχυση δεν χορηγείται σε μεταπτυχιακούς, φοιτητές που διαμένουν σε εστία ή έχουν υπερβεί τη διάρκεια φοίτησης. Η σχετική τροπολογία ισχύει από το ακαδημαϊκό έτος 2024-2025, και οι αιτήσεις υποβάλλονται μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης gov.gr.

Δείτε εδώ Φοιτητικό στεγαστικό επίδομα: Ποιοί δε θα το λάβουν

Ετήσια επιστροφή ενοικίου έως 1.700 ευρώ ανά οικογένεια

Το δεύτερο μέτρο, που εφαρμόζεται για πρώτη φορά το φθινόπωρο του 2025, είναι η επιστροφή 1/12 του ετήσιου μισθώματος, με στόχο να λειτουργήσει ως έμμεση ελάφρυνση στο κόστος στέγασης. Το ποσό της επιστροφής μπορεί να φτάσει έως 800 ευρώ ανά μίσθωση, ενώ στην περίπτωση που μια οικογένεια έχει περισσότερες από μία μισθώσεις (π.χ. κύρια κατοικία και φοιτητική), το συνολικό ποσό μπορεί να αγγίξει τα 1.700 ευρώ ετησίως.

Η επιστροφή καταβάλλεται κάθε Νοέμβριο και ισχύει και για φοιτητικές κατοικίες, χωρίς να εφαρμόζεται περιουσιακό κριτήριο σε αυτή την κατηγορία. Για τις κύριες κατοικίες, απαιτείται συνολική αντικειμενική αξία έως 120.000 ευρώ, προσαυξημένη κατά 20.000 ευρώ για κάθε μέλος του νοικοκυριού. Τα εισοδηματικά όρια ξεκινούν από 20.000 ευρώ για άγαμους και φτάνουν έως 36.000 ευρώ ή και περισσότερο, ανάλογα με τη σύνθεση της οικογένειας.