Συζήτηση με την Έφη Καλαμαρά, υπεύθυνη του Τμήματος Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ, και μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και τον Δημοσθένη Παπασταμόπουλο, μέλος της Γραμματείας του Τμήματος Παιδείας, για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η εκπαίδευση και τα άμεσα μέτρα αντιμετώπισης που δεσμεύεται να πάρει ο ΣΥΡΙΖΑ. Τη συζήτηση συντονίζει ο Παύλος Χαραμής.

«Παιδεία και Κοινωνία»: Από όλες τις πλευρές τονίζεται η τραγική κατάσταση που χαρακτηρίζει την ελληνική εκπαίδευση στη δεδομένη συγκυρία. Τα σχολεία και τα πανεπιστήμια υπολειτουργούν, δομές και υπηρεσίες καταργούνται ή συρρικνώνονται, ο τομέας της έρευνας χειμάζεται, οι εργαζόμενοι στην εκπαίδευση και την έρευνα αντιμετωπίζουν καθημερινά το φάσμα της εξαθλίωσης, της διαθεσιμότητας και της απόλυσης. Από την άλλη πλευρά, οι νέοι βρίσκονται εγκλωβισμένοι ανάμεσα στην ημιμάθεια, στην οποία τους καταδικάζει το παρόν, και την ανεργία που τους αναμένει στο μέλλον, σε ένα περιβάλλον συνολικής αποσάθρωσης των πάντων.

Πώς αντιμετωπίζει ο ΣΥΡΙΖΑ αυτή την κατάσταση και ποιες αλλαγές θέτει σε άμεση προτεραιότητα από τη στιγμή που θα αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας;

Έφη Καλαμαρά: Σωστά περιγράφεις τη ζοφερή κατάσταση που αντιμετωπίζει σήμερα η εκπαίδευση και η έρευνα. Πρέπει όμως να γίνει αντιληπτό ότι στις σημερινές συνθήκες δεν αρκεί μόνο η καταγγελία της ακολουθούμενης πολιτικής, μιας πολιτικής που καθημερινά διαλύει την εκπαίδευση με πρόσχημα τις μνημονιακές δεσμεύσεις. Δεν αρκεί ένας αντιπολιτευτικός λόγος που αναδεικνύειμεν τις μακροχρόνιες, νεοφιλελεύθερες επιλογές των κυβερνήσεων της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ, πολιτικές που εντάσσονταν απόλυτα στο πλαίσιο της κυρίαρχης ευρωπαϊκής στρατηγικής για την εκπαίδευση, αλλά δεν προχωρά περισσότερο. Δεν αρκείνα επισημαίνουμε τα καταστροφικά αποτελέσματα των μνημονιακών και νεοφιλελεύθερων επιλογών των κυβερνήσεων των μνημονίων. Ο ΣΥΡΙΖΑ σήμερα οφείλει να δώσει συγκεκριμένες απαντήσειςγια το πώς θα σταματήσει αυτό τον κατήφορο, πώς θα μπορέσει μια κυβέρνηση της Αριστεράς από την πρώτη μέρα κιόλας να ξεκινήσει μια συνολική προσπάθεια προκειμένου να βάλει τέλος στα χρονίζοντα προβλήματα τα οποία έχει επισωρεύσει και παροξύνει η καταστροφική εκπαιδευτική πολιτική των τελευταίων χρόνων.Ταυτόχρονα, βέβαια, πρέπει να απαντήσει με ποιες συγκεκριμένες προτάσεις θα προωθήσει τις μεγάλες τομές που πρέπει να γίνουν στο εκπαιδευτικό μας σύστημα.

Δημοσθένης Παπαστάμος: Θα ήθελα να προσθέσω εδώ κάποια στοιχεία που δείχνουν το μέγεθος των προβλημάτων. Το υπουργείο Παιδείας είναι το πολυπληθέστερο του κρατικού μηχανισμού. Υπηρετούν σ’ αυτό 177.508 υπάλληλοι, το 29,4% του συνόλου των μόνιμων δημόσιων υπαλλήλων, που είναι συνολικά 603.319, σύμφωνα με τα στοιχεία του Νοεμβρίου του 2013. Η συντριπτική πλειονότητα του προσωπικού που ανήκει στο υπ. Παιδείας, περίπου 95 στους 100, είναι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων. Με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, στα σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας όλων των τύπων, από νηπιαγωγεία μέχρι τις ΕΠΑΣ, φοιτούσαν 1.434.589. μαθητές και μαθήτριες.

Ας δούμε τώρα και τα αντίστοιχα οικονομικά μεγέθη. Οι πραγματικές δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού για το υπ. Παιδείας, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία του απολογισμού του 2012, έφτασαν τα 5.371 δισ. Αυτό σημαίνει, δηλαδή, ότι 3 ευρώ στα 100 που δαπάνησε το κράτος συνολικά το 2012 κατέληξαν στο υπ. Παιδείας. Στον προϋπολογισμό του 2014 προβλέπονται δαπάνες ύψους 4.6 δισ. ευρώ, 8.2% λιγότερες από τις διαμορφωθείσες δαπάνες του 2013 και κατά 14.6% λιγότερες από τις πραγματικές δαπάνες του 2012. Προκύπτει, λοιπόν, ότι ένα υπουργείο – πυλώνας του κοινωνικού κράτους, που με τον ένα η άλλο τρόπο αφορά κάθε οικογένεια στο σύνολο της επικράτειας, επιβαρύνει τις κρατικές δαπάνες ελάχιστα. Ο νεοφιλελεύθερος λόγος του υπερδιογκωμένου και σπάταλου κράτους αποδεικνύεται και εδώ μύθος.

«Παιδεία και Κοινωνία»: Ποιες πλευρές της σημερινής κατάστασης και ποια συγκεκριμένα προβλήματα θεωρείτε ότι πρέπει να αντιμετωπιστούν κατά προτεραιότητα σήμερα;

Έφη Καλαμαρά: Είναι σαφές ότι όλες οι κυβερνήσεις έχουν τεράστιες ευθύνες, γιατί αυτές οργάνωσαν και συστηματοποίησαν την διάλυση της δημόσιας εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες της. Και αναφέρομαι τόσο στις κυβερνήσεις των προηγούμενων δεκαετιών, που ακολούθησαν νεοφιλελεύθερες πολιτικές, ενταγμένες απόλυτα στο πλαίσιο της κυρίαρχης ευρωπαϊκής στρατηγικής για την εκπαίδευση, όσο και εν συνεχεία στις πρόσφατες, που αποδέχτηκαν αναντίρρητα την εφαρμογή των μνημονίων και των εφαρμοστικών νόμων. Η πολιτική τους φτωχαίνει και συρρικνώνει συνεχώς τη δημόσια εκπαίδευση σε πόρους, δομές και ανθρώπινο δυναμικό.

Ειδικά η σημερινή κυβέρνηση, όσο παραμένει στην εξουσία, εντείνει το καταστροφικό της έργο. Παραχωρεί στο ιδιωτικό κεφάλαιο τομείς που καταργεί από το δημόσιο. Μετακυλύει τις δαπάνες των παρεχόμενων υπηρεσιών στους πολίτες. Μετατρέπει τη μόρφωση σε διαδικασία καθαρά εργαλειακή, σε αναζήτηση του δήθεν «χρηστικού», που όμως γρήγορα απαξιώνεται, γιατί στόχος τους είναι η δημιουργία εργαζόμενων άμεσα αξιοποιήσιμων, φτηνών και αναλώσιμων. Πρόκειται για μια εκπαίδευση με σαφές ταξικό πρόσημο, που σε συνθήκες κρίσης παροξύνει τις ταξικές και κοινωνικές ανισότητες, ενισχύει τον αναλφαβητισμό, τη σχολική διαρροή, τον κοινωνικόαποκλεισμό.

«Παιδεία και Κοινωνία»: Στην όλη αντιπαράθεση για τα θέματα της παιδείας δεν πρέπει να συνεκτιμηθεί και η τακτική που ακολουθεί η άλλη πλευρά;

Έφη Καλαμαρά: Έχεις δίκιο. Γιατί, για να υλοποιηθεί αυτή η πολιτική και να εδραιωθεί στη συνείδηση του κόσμου η αντίληψη ότι αποτελεί τη μόνη «εφικτή» λύση,φτάσαμε σήμερα να επιστρατεύονται κάθε είδους μέσα: Η διάλυση των δημοκρατικών δομών και διαδικασιών στην εκπαίδευση. Η επιβολή μέτρων πειθάρχησης με εργαλείο μια ακραία «τιμωρητική» «αξιολόγηση», που συνδέεται ευθέως με τις διαθεσιμότητες-απολύσεις εκπαιδευτικών. Η ποινικοποίηση των αγώνων, η κατασταλτική κρατική βία έναντι των κινητοποιήσεων της εκπαιδευτικής κοινότητας, η επιστράτευση. Η κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου και η περιστολή των ακαδημαϊκών ελευθεριών.

Παράλληλα,υποδαυλίζεται η συστηματική απαξίωση της δημόσιας εκπαίδευσης, των εκπαιδευτικών και των άλλων εργαζόμενων, με μια ευρεία και συστηματική προπαγάνδα, που δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει ακραία ψευδή στοιχεία και διαρκή άνευ ορίων συκοφαντία. Ο βαθμός και η ένταση της συκοφαντίας που χρησιμοποιήθηκε για να απαξιωθούν οιυπηρεσίες που παρέχει ο δημόσιος τομέας ήταν κάτι το πρωτοφανές. Αποτέλεσε το ιδεολογικό όπλο τόσο για να επιβληθεί η συρρίκνωση της δημοκρατίας όσο και για να εδραιωθούν σταδιακά η ιδιωτικοποίηση και η εμπορευματοποίηση στην εκπαίδευση.

Αλλά εδώ ακριβώς βρίσκεται το δικό μας χρέος. Μια κυβέρνηση της Αριστεράς έχει καθήκον να ανατρέψει αυτές τις πολιτικές και να αναδείξει ένα διαφορετικό ρόλο για το δημόσιο τομέα συνολικά. Θα πρέπει όμως να επισημάνουμε ότι η εικόνα αλλάζει καθημερινά, η διάλυση της δημόσιας και δωρεάν παιδείας παίρνει διαρκώς πιο μόνιμα χαρακτηριστικά και η ανάταξη γίνεται όσο περνάει ο καιρός δυσκολότερη. Γι’ αυτό είναι ζωτικής σημασίαςγια την κοινωνία, για τους εργαζόμενους, η ανατροπή της πολιτικής των μνημονίων και η ανάδειξη του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση να γίνει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα.

«Παιδεία και Κοινωνία»: Και τι προτείνετε, πιο αναλυτικά, στη συγκεκριμένη συγκυρία;

Έφη Καλαμαρά: Το στρατηγικό σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ για την ανασυγκρότηση της δημόσιας εκπαίδευσης βρίσκεται στον αντίποδα της νεοφιλελεύθερης πολιτικής και των μνημονίων.Επιδίωξή μας είναι η συνολική αναμόρφωση του εκπαιδευτικού συστήματος με βάση τη σύγχρονη επιστημονική γνώση και τις αξίες της αριστεράς.Όπως ξέρεις, για την αριστερά, για τον ΣΥΡΙΖΑ, η προγραμματική διαδικασία είναι μια διαδικασία ανοικτή που απαιτεί συνεχή ανατροφοδότηση και προσαρμογές. Γι’ αυτούς τους λόγους η πρότασή μας για την ανασυγκρότηση του εκπαιδευτικού συστήματος τίθεται άμεσα σε διαβούλευση, μέσα από έναν πραγματικό διάλογο όχι μόνο με τους αρμόδιους φορείς και ενώσεις των εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων, αλλά και με όλους και όλες τους διδάσκοντες και διδασκόμενους, με όλη την κοινωνία, γιατί η ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης μας αφορά όλους και όλες. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι οι αλλαγές στην εκπαίδευση για να υλοποιηθούν απαιτούν την ενεργό στήριξη των εκπαιδευτικών, καθώς και ευρύτερη κοινωνική συναίνεσηαλλά κυρίως προϋποθέτουντην εγρήγορση όλης της κοινωνίας. Το τι σχολεία έχουμε, τι μόρφωση θα έχουν τα παιδιά μας ως πολίτες είναι θέμα που μας αφορά όλους.

«Παιδεία και Κοινωνία»: Θα μπορούσατε να παρουσιάσετε συνοπτικά τους βασικούς στόχους και τις προτεραιότητες της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ;

Έφη Καλαμαρά: Για την Αριστερά η ευρεία συμμετοχή στο μορφωτικό αγαθό της παιδείας αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη χειραφέτηση των λαϊκών μαζών και την εμβάθυνση της δημοκρατίας.Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που επιδιώκει ο ΣΥΡΙΖΑ έχει έναν ξεκάθαρο στόχο: να διασφαλίσει το καθολικό δικαίωμα στη μόρφωση σε ένα ποιοτικά αναβαθμισμένο, δημόσιο και δωρεάν εκπαιδευτικό σύστημα. Με άλλα λόγια η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για την εκπαίδευση εδράζεταιστο δίπολο «δημόσια εκπαίδευση, δωρεάν παρεχόμενη, δημοκρατική, μαζική αφενός, και αφετέρου ποιοτικά αναβαθμισμένη».

Πιο συγκεκριμένα, η πρότασή μας προβλέπει αναδιάρθρωση του περιεχομένου και της δομής του εκπαιδευτικού συστήματος σε τρία επίπεδα, τα οποία θα παρέχουν δωρεάν εκπαίδευση ωςδημόσιο αγαθό χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς. Οι υφιστάμενες δομές αναβαθμίζονται και ορισμένες λειτουργούν ως μοχλοί συνολικότερων αναδιατάξεων και συνθέσεων.

Στο πρώτο επίπεδο εντάσσουμε τηδίχρονη υποχρεωτική προσχολική αγωγή και τη δωδεκάχρονη υποχρεωτική γενική εκπαίδευση,με αναβάθμιση του λυκείου ως αυτόνομης μορφωτικής βαθμίδας και καθιέρωση του Ενιαίου Λυκείου Θεωρίας και Πράξης. Στο δεύτερο επίπεδο περιλαμβάνεται η μεταλυκειακή Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση με αναβάθμιση της σημερινής τεχνολογικής εκπαίδευσης.Το τρίτο επίπεδοαφορά τον ενιαίο χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας με αναβάθμιση των ΤΕΙ και με Δημόσια Ερευνητικά Κέντρα.

O σχεδιασμός και η υλοποίηση,όμως, ενός προγράμματος συνολικής ανασυγκρότησης της δημόσιας εκπαίδευσης απαιτεί μακρόχρονες διαδικασίες, πρόβλεψη μεταβατικών σταδίων και δοκιμαστικές εφαρμογές πριν τη γενικευμένη εφαρμογή των αλλαγών και βεβαίως διάλογο με το σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας.

Ελπίζω ότι θα μας δοθεί η δυνατότητα να παρουσιάσουμε αναλυτικά, σε επόμενο τεύχος του «Παιδεία και Κοινωνία», το συνολικό σχέδιο για την ανασυγκρότηση της Δημόσιας εκπαίδευσης.

«Παιδεία και Κοινωνία»: Ας δούμε πιο συγκεκριμένα το ενδεχόμενο να αναλάβει ο ΣΥΡΙΖΑ άμεσα την ευθύνη της διακυβέρνησης της χώρας. Κυβερνητικοί παράγοντες ισχυρίζονται ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ικανός μόνο για αντιπολίτευση. Υπάρχει κάποιες σχεδιασμός που να προβλέπει τις άμεσες ενέργειες στις οποίες θα προβεί μια κυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ για να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά αυτή την κατάσταση;

Δημοσθένης Παπαστάμος: Ασφαλώς.Έχουμε επεξεργαστεί καταρχάς μια δέσμη άμεσων μέτρων που πρέπει να πάρει η κυβέρνηση της αριστεράς από τις πρώτες μέρες, για να μην καταρρεύσει η δημόσια εκπαίδευση.Ο στόχος μας είναι διπλός: να διασωθούν και να μπορέσουν να λειτουργήσουν τα σχολεία, τα ΤΕΙ, τα Πανεπιστήμια και να τεθούν οι βάσεις για τη μεγάλη εκπαιδευτική ανασυγκρότηση που οραματιζόμαστε.

Είναι όμως σαφές ότι, για την υλοποίηση αυτού του σχεδίου εκπαιδευτικής ανασυγκρότησης απαιτούνται και περισσότεροι πόροι και διαφορετικός προσανατολισμός του περιεχομένου της εκπαίδευσης, όπωςκαι νέες δομές και λειτουργίες.

Η διάρθρωση και λειτουργία του σημερινού κρατικού μηχανισμού στο πεδίο της εκπαίδευσης αντιστοιχεί σε άλλες πολιτικές προτεραιότητες από αυτές της Αριστεράς. Η υλοποίηση νέων δημοκρατικών θεσμικών μέτρων, η αύξηση των δημόσιων δαπανών για την Παιδεία είναι στις άμεσες προτεραιότητές μας. Επιδιώκουμε το βαθμιαίο μετασχηματισμό των κρατικών δομών, την αναβάθμιση του χαρακτήρα τους σε υποδομές κοινωνικού κράτους, καθώς και νέες μορφές κοινωνικής συμμετοχής στην υλοποίηση των μέτρων.

Μια είναι η κεντρική ιδέα: Να αναστρέψουμε την ταξική ακρότητα του Μνημονίου από τα κάτω προς τα πάνω, με οδηγό την καθολικότητα του δικαιώματος στη μόρφωση καιτην εργασία. Είναι μια ταξικά προσανατολισμένη προσέγγιση, που ωφελεί το σύνολο της κοινωνίας.

«Παιδεία και Κοινωνία»: Ποιες είναι οι παρεμβάσεις που σχεδιάζονται, στο πλαίσιο των άμεσωνμέτρων, σε ό,τι αφορά το ισχύον θεσμικό πλαίσιο και τα οικονομικά της εκπαίδευσης;

Έφη Καλαμαρά: Προβλέπουμε, καταρχάς, την κατάργηση όλων των μνημονιακών νόμων που αφορούν την παιδεία με παράλληλη θέσπιση μεταβατικού δημοκρατικού θεσμικού πλαισίου λειτουργίας όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης. Επίσης, θα προχωρήσουμε στην επαναπρόσληψη όλων όσων τέθηκαν σε διαθεσιμότητα ή απολύθηκαν. Κανείς εκπαιδευτικός, διοικητικός υπάλληλος ή σχολικός φύλακας δεν περισσεύει. Εξίσου αναγκαίο μέτρο θεωρούμε την κατάργηση της «εργασιακής εφεδρείας» και των ευέλικτων μορφών εργασίας στην εκπαίδευση. Πρέπει, ακόμα, να εξασφαλίσουμε την τήρηση της νομιμότητας στη λειτουργία των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων και να επιβάλουμε το σεβασμό στα εργασιακά δικαιώματα των εκπαιδευτικών και των άλλων εργαζόμενων σε αυτά.

Μια άλλη δέσμη μέτρων αφορά τη λειτουργία των σχολείων. Θα θέσουμε τέλος στην πολιτική των καταργήσεων – συγχωνεύσεων σχολικών μονάδων στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και θα θέσουμε εκ νέου σε λειτουργία τις σχολικές μονάδες που καταργήθηκαν (νηπιαγωγεία- δημοτικά-γυμνάσια-λύκεια) βάσει παιδαγωγικών και λειτουργικών κριτηρίων.

Τέλος, σε ό,τι αφορά τη διασφάλιση επαρκούς χρηματοδότησης για τις πιεστικές ανάγκες της εκπαίδευσης, θα δώσουμε προτεραιότητα στη σταδιακή αύξηση των κονδυλίων για την παιδεία και την έρευνα από τον κρατικό προϋπολογισμό, ενώ παράλληλα θααναπροσαρμόσουμε τα κονδύλια του ΕΣΠΑ και θα επιδιώξουμε την ουσιαστική αξιοποίησή τους.

Δημοσθένης Παπαστάμος: Αξίζει, πιστεύω, να τονίσουμε εδώ κάποιες ειδικότερες πλευρές του ζητήματος. Η λειτουργία των σχολικών μονάδων σήμερα κοστίζει ελάχιστα. Η κυβέρνηση της Αριστεράς εγγυάται την άμεση χρηματοδότηση της λειτουργίας των σχολείων ενισχύοντας τον δημόσιο χαρακτήρα τους, δίνοντας την πραγματική διάσταση στην έννοια του “δωρεάν” για όλους.

Η επαναλειτουργία των σχολικών βιβλιοθηκών και η ίδρυση νέων βιβλιοθηκών στην πράξη έχει ελάχιστο δημοσιονομικό κόστος αλλά ανεκτίμητη συμβολή στο εκπαιδευτικό έργο.

Η αναβάθμιση του μαθήματος των Ξένων Γλωσσών και Πληροφορικής στην Δημόσια Εκπαίδευση και η δυνατότητα απόκτησης πιστοποίησης εντός της υποχρεωτικής εκπαίδευσης απαιτούν πολιτική βούληση και μόνο. Υλοποιούν έμπρακτα τη συνταγματική επιταγή της δωρεάν δημόσιας εκπαίδευσης και συμβάλλουν τα μέγιστα στην απο – εμπορευματοποίηση της διαδικασίας απόκτησης και πιστοποίησης γνώσεων και δεξιοτήτων προστατεύοντας και ενισχύοντας το οικογενειακό εισόδημα των εργαζομένων. Στις σημερινές συνθήκες ανθρωπιστικής κρίσης, η οργάνωση θεσμών και λειτουργιών μαθητικής μέριμνας αποδεικνύει τον κοινωνικό ρόλο που μπορεί να αποκτήσει ένα σύγχρονο δημόσιο σχολείο. Η οργάνωση σχολικών συσσιτίων, δεκατιανού για όλους τους μαθητές και γεύματος στα ολοήμερα δημοτικά μπορεί να αντιμετωπίσει φαινόμενα εκπτώχευσης, να ενεργοποιήσει σχολικές κοινότητες και να αξιοποιήσει το πολύτιμο έργο και την εμπειρία των δομών αλληλεγγύης.

«Παιδεία και Κοινωνία»: Επανέρχομαι στο ζήτημα των διαθεσιμοτήτων και των απολύσεων, που το θεωρώ σημαντικό. Πόσο είναι εφικτή μια τέτοια αντιμετώπιση κάτω από σημερινές συνθήκες;

Δημοσθένης Παπαστάμος: Η διασφάλιση της εργασιακής ασφάλειας στον εκπαιδευτικό κόσμο δεν αποτελεί για μας δημοσιονομικό κόστος με αρνητικό πρόσημο. Αποτελεί κρίσιμη παράμετρο για να επιτελούν οι εκπαιδευτικοί το κοινωνικό τους έργο υπεύθυνα και δημιουργικά, αποτελεί προϋπόθεση για ένα καλό δημόσιο σχολείο.

Το ίδιο συμβαίνει και με το σοβαρό ζήτημα των καταργήσεων – συγχωνεύσεων σχολικών μονάδων στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Το θέμα δεν είναι πόσο θα επιβαρύνει τον προϋπολογισμό αλλά το ότι αποτελεί βασική κοινωνική ανάγκη. Η επαναλειτουργία σχολικών μονάδων που καταργήθηκαν πρώτα απ’ όλα εκεί όπου αμφισβητείται το καθολικό δικαίωμα στην δημόσια εκπαίδευση αποτελεί προτεραιότητα της νέας χρηματοδότησης της Παιδείας που θα εγγυηθεί η κυβέρνηση της Αριστεράς. Αφορά στη χωρίς εκπτώσεις λειτουργία σχολικών μονάδων, την εξασφάλιση όλων των αναγκαίων εκπαιδευτικών μέσων, την πρόσληψη εκπαιδευτικών και την διασφάλιση της αξιοπρεπούς διαβίωσης τους σε απομακρυσμένες περιοχές.

Η έγκαιρη αποτύπωση εκπαιδευτικών αναγκών σε προσωπικό και ο έγκαιρος και σωστός σχεδιασμός των απαιτουμένων προσλήψεων μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για την άρση των συνθηκών επισφαλούς και ευέλικτης εργασίας, τη διαμόρφωση ενός νέου συστήματος προσλήψεων.

Αλλά και ο τερματισμός του πελατειακού συστήματος της απόσπασης των εκπαιδευτικών για διοικητικό έργο, με ταυτόχρονη ενίσχυση του απαραίτητου αριθμού μόνιμων διοικητικών υπαλλήλων, αποτελεί πολιτική επιλογή που θα άρει τις παθογένειες που συστηματικά οργάνωσαν και αξιοποίησαν οι κυβερνώντες.

Επισημαίνω, τέλος, ότι η κατάργηση των αναθέσεων έργων σε ιδιώτες και η επανεξέταση όλων των συμβάσεων των εταιριών «Τεχνικών Συμβούλων»( outsourcing), μπορούν να αποτελέσουν και πηγές νέων πόρων και να ενισχύσουν τον δημόσιο ρόλο των υπηρεσιών της Κεντρικής Διοίκησης του Υπουργείου.

«Παιδεία και Κοινωνία»: Σε σχέση με τα αναγκαία μέτρα για την καλή οργάνωση και λειτουργία των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων τι προβλέπει το σχέδιο άμεσων ενεργειών του ΣΥΡΙΖΑ;

Έφη Καλαμαρά: Βασική μας μέριμνα είναι η εξασφάλιση της λειτουργίας και της αποτελεσματικής διοίκησης όλων των τύπων των Σχολείων Γενικής, Τεχνικής-Επαγγελματικήςεκπαίδευσης καθώς και των ΑΕΙ.Ξεκινάμε, λοιπόν, από τα αυτονόητα: την έγκαιρη κάλυψη των αναγκών σε διοικητικό, διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό σε όλες τις βαθμίδες, την έγκαιρη εκτύπωση και διανομή των σχολικών βιβλίωνκαι συγγραμμάτων, την επαναλειτουργία των σχολικών βιβλιοθηκών και την ενίσχυσητων πανεπιστημιακών.

Περνάμε, στη συνέχεια, στα μέτρα περαιτέρω βελτίωσης της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Προγραμματίζουμε την εφαρμογή του μέτρου για ανώτατο όριο 25 μαθητών ανά τμήμα στα Γυμνάσια και Λύκεια και μεσοπρόθεσμα 20 μαθητών στα Δημοτικά σχολεία. Διασφαλίζουμε την πρωινή λειτουργία όλων των σχολείων και τον εξοπλισμό τους με όλα τα απαιτούμενα μέσα (σχολική βιβλιοθήκη, εργαστήρια, αίθουσα υπολογιστών κ.λπ.) με προτεραιότηταστα σχολεία των πιο υποβαθμισμένων εκπαιδευτικά και κοινωνικά περιοχών, στο πλαίσιο μιας αντισταθμιστικής εκπαιδευτικής πολιτικής. Παράλληλα, μειώνουμε τη διάρκεια των εξετάσεων σε Γυμνάσια και Λύκεια προς όφελος του διδακτικού χρόνου. Παίρνουμε μέτρα για την αποσύνδεση των εξετάσεων εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση από την απόκτηση απολυτήριου Λυκείου, το οποίο θα αποκτάται με ενδοσχολικές εξετάσεις. Προχωρούμε σταδιακά στη διευρυμένη (ολοήμερη) λειτουργία των σχολικών μονάδων. Τέλος, ενισχύουμε με συγκεκριμένα μέτρα τη λειτουργία των σχολείων σε απόμακρες και δυσπρόσιτες περιοχές. Τέτοια μέτρα θεωρούμε την επιδότηση των νεοδιόριστων εκπαιδευτικών που τοποθετούνται σε αυτές τις περιοχές, ώστε να διασφαλίζεται η στελέχωση των σχολικών μονάδων σε αυτές τις περιοχές, όπως και, κατ’ ελάχιστον, η αξιοπρεπής διαμονή τους.

Και ένα ακόμα σημαντικό μέτρο: Επαναφέρουμε τους τομείς και τις ειδικότητες της ΤΕΕ που καταργήθηκαν ως δήθεν περιττές, με ανυπολόγιστες αρνητικές επιπτώσεις σε εκπαιδευτικούς και μαθητές.

«Παιδεία και Κοινωνία»: Με όλα αυτά τα μέτρα θεωρείτε ότι προωθείτε ο βασικός στόχος που έχετε θέσει να μειώσετε τις εκπαιδευτικές,και επομένως τις κοινωνικές ανισότητες;

Έφη Καλαμαρά: Ασφαλώς και αυτός είναι ο στόχος μας, αλλά τα μέτρα που σχεδιάζουμε δεν σταματούν εδώ. Στη συγκεκριμένη συγκυρία της κρίσης και της εξαθλίωσης είναι αναγκαία και κάποια ακόμα. Θα περιοριστώ να αναφέρω την ανάγκη άμεσηςανασυγκρότησης της φοιτητικής μέριμνας, την ενίσχυση όλων των δομών που σήμερα λειτουργούν υποστηρικτικά ως δομές αλληλεγγύης, όπως και την επαναλειτουργία σε σωστές παιδαγωγικά βάσεις των προγραμμάτων στήριξης των παιδιών με μαθησιακές και άλλες δυσκολίες καθώς και των σχολείων που λειτουργούν στις πιο υποβαθμισμένες περιοχές της χώρας, με δέσμη εκπαιδευτικών και κοινωνικών μέτρων.

Για την εξασφάλιση της υγείας των παιδιών προωθούμε δωρεάν προληπτικό υγειονομικό έλεγχο των παιδιών που δεν έχουν υγειονομική περίθαλψη, και θα παρέχουμε πλήρη ιατροφαρμακευτική κάλυψη σε μαθητές και φοιτητές. Επίσης, θα μεριμνήσουμε για την κάλυψη των αναγκών και της αυξημένης ζήτησης για δημόσιους παιδικούς σταθμούς με άμεσα προγράμματα επεμβάσεων σε υφιστάμενα κτίρια σε συνεργασία με δήμους, ώστε να λειτουργήσουν ταχύτατα ως δημόσιοι παιδικοί σταθμοί. Επίσης, σημαντικό στοιχείο της πολιτικής μας είναι η δημιουργία φοιτητικών εστιών, με μικρές παρεμβάσεις σε σχολάζουσες περιουσίες.

Και κάτι τελευταίο: Τα σχολεία – δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια- μπορούν και πρέπει να μετατραπούν σε πολιτιστικούς χώρους κάθε γειτονιάς και να λειτουργούν ως κέντρα δημιουργικής απασχόλησης, πολιτισμού, ενισχυτικής διδασκαλίας κλπ. Χρειάζεται να ενισχυθούν και με αυτό τον τρόπο οι πολιτιστικές παρεμβάσεις που υλοποιούν τα σχολεία.Χρειάζεται, ακόμα, να καλύπτονται οι εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών, όσο είναι δυνατόν, εντός του δημόσιου σχολείου (μουσική, καλλιτεχνικές δραστηριότητες, αθλητισμό, ηλεκτρονικοί υπολογιστές κ.λπ.).

«Παιδεία και Κοινωνία»: Θεωρείται ότι αυτός ο σχεδιασμός και αυτά τα μέτρα που παρουσιάσατε μπορούν να πραγματωθούν από το σημερινό διοικητικό μηχανισμό που διαθέτει το υπ. Παιδείας;

Έφη Καλαμαρά: Ασφαλώς όχι. Γι’ αυτό σχεδιάζουμε σοβαρές τομές στις διοικητικές δομές του υπ. Παιδείαςκαι στα εποπτευόμενα ιδρύματα, που θα ανταποκρίνονται στις σημερινέςανάγκες της εκπαίδευσης. Η λογική ενός πελατειακού συστήματος,που βασίζεται σε επιλεκτικές αποσπάσεις εκπαιδευτικών για την επιτέλεση του διοικητικού έργου πρέπει να αποτελέσει παρελθόν. Βασικό συστατικό της δικής μας αντίληψης είναι η ενίσχυση των δομών του υπ. Παιδείας με τον απαραίτητο αριθμό μόνιμων διοικητικών υπαλλήλων και η επανένταξη του εκπαιδευτικού προσωπικού που απασχολείται στην κεντρική διοίκηση, σε θέσεις με καθαρά διοικητικά καθήκοντα, στο διδακτικό του έργο.Επίσης, η υπαγωγή στο υπ. Παιδείας όλων των σχολών που προσφέρουν σήμερα Τεχνική-Επαγγελματική εκπαίδευση και ανήκουν σε άλλα υπουργεία. Τέλος, προβλέπουμε την υπαγωγή όλων των τύπων βρεφονηπιακών σταθμών υπό την εποπτεία του Υπουργείου Παιδείας.

«Παιδεία και Κοινωνία»:Κλείνοντας αυτή τη συζήτηση, επαναφέρω ένα βασικό ερώτημα: Όσο αυτή η πολιτική συνεχίζεται, πόσο εφικτός είναι άραγε ο σχεδιασμός που μας παρουσιάσατε;

Έφη Καλαμαρά: Δεν μας διαφεύγει το γεγονός ότι η εικόνα αλλάζει καθημερινά, ότι οι αλλοιώσεις και οι ανεπανόρθωτες καταστροφές που συντελούνται αποκτούν στοιχεία μονιμότητας και ότι η ανάταξή τους θα απαιτήσει μεγάλη προσπάθεια, χρόνο και πόρους. Όμως, σήμερα παρά ποτέ με μια κοινωνία ρημαγμένη και εξαθλιωμένη, επιβάλλεταιη κυβέρνηση της Αριστεράς να εγγυηθεί ότι στα δημόσια σχολεία οι μαθητές και οι μαθήτριες θα μπορούν να καλύψουν τις εκπαιδευτικές τους ανάγκες. Επιβάλλεται να μειώσει τις εξετάσεις και να αυξήσει το διδακτικό χρόνο. Να γενικεύσει το ολοήμερο σχολείο στο δημοτικό και το γυμνάσιο ώστε οι μαθητές να μένουν στο σχολείο και να ασχολούνται με μουσική, καλλιτεχνικές δραστηριότητες, αθλητισμό, ηλεκτρονικούς υπολογιστές, ξένες γλώσσες. Συγχρόνως πρέπει να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά κάθε κατάσταση που θέτει σε αμφισβήτηση θεμελιώδη δικαιώματα των παιδιών και των νέων. Σε αυτό το σχολείο κανείς εκπαιδευτικός ή σχολικός φύλακας δεν περισσεύει. Σε αυτό το σχολείο χρειαζόμαστε αξιοπρεπείς, καταρτισμένους και ενεργητικούς εκπαιδευτικούς που θα αναλάβουν τη μετάδοση του πολύτιμουκεφαλαίου της γνώσης με συνείδηση, με δημοκρατική συνείδηση, με αγάπη και πάθος.