Απελευθερώνεται οριστικά η οικοδομική δραστηριότητα, καθώς αίρεται η ασάφεια ως προς τη χρήση των κινήτρων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού, σύμφωνα με το Προεδρικό Διάταγμα που κατέθεσε το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον Ελεύθερο Τύπο, αποσαφηνίζεται η έννοια της έναρξης εργασιών, ενώ ξεκαθαρίζονται και τα 9 κριτήρια για τα μπόνους δόμησης με περιβαλλοντικό ισοδύναμο.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, οι ιδιοκτήτες και κατασκευαστές θα μπορούν να διατηρήσουν τα μπόνους από τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό με την καταβολή περιβαλλοντικού τέλους 8% ή 15% – αναλόγως δηλαδή της οικοδομικής άδειας που κατέχουν.
Ειδικότερα, για τη νομιμοποίηση των επιπλέον τετραγωνικών μέτρων δόμησης με τα μπόνους του ΝΟΚ κατασκευαστές και ιδιοκτήτες κτιρίων θα πληρώσουν τέλος περιβαλλοντικού ισοδυνάμου ίσο με το 8% της αξίας των πρόσθετων τετραγωνικών μέτρων για κτίρια που ανεγέρθηκαν με νόμιμες οικοδομικές άδειες, οι οποίες έχουν ακυρωθεί με δικαστική απόφαση ή έχουν προσβληθεί στα δικαστήρια και ίσο με το 15% της αξίας των πρόσθετων τετραγωνικών μέτρων για κτιριακές επενδύσεις που έχουν αιτηθεί να ενταχθούν σε χρηματοδοτικά εργαλεία του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ. Μάλιστα, το ποσό αυτό θα καταβάλλεται σε ειδικό λογαριασμό στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και θα διατίθεται αποκλειστικά στον δικαιούχο δήμο για την υλοποίηση των δράσεων περιβαλλοντικού ισοδυνάμου.
Δείτε επίσης Νέος Οικοδομικός Κώδικας: Δείτε ποιοί μπορούν και ποιοί δεν μπορούν να χτίσουν
Υπενθυμίζεται ότι μετά τις αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (146-149/2025), που έκριναν την οριζόντια εφαρμογή των κινήτρων και προσαυξήσεων του ΝΟΚ αντισυνταγματική, δημιουργήθηκε ένα καθεστώς αβεβαιότητας σε ιδιοκτήτες ακινήτων και επενδυτές αλλά και στη Διοίκηση, με αποτέλεσμα να παγώσει η οικοδομική δραστηριότητα. Αφού το υπουργείο κατήργησε τις διατάξεις του ΝΟΚ που κρίθηκαν αντισυνταγματικές, κατέθεσε την πρόσφατη ρύθμιση και πλέον φέρνει το Προεδρικό Διάταγμα, μέσω του οποίου απελευθερώνεται οριστικά η οικοδομική δραστηριότητα.
Οπως είχε επισημάνει πρόσφατα στη Βουλή ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, «στόχος είναι να ξεκινήσει η οικοδομική δραστηριότητα χωρίς τις ανασφάλειες που επικρατούσαν το προηγούμενο διάστημα, αποκαθιστώντας την εμπιστοσύνη των πολιτών προς το κράτος», προσθέτοντας ότι με τις διατάξεις επιδιώκονται η ασφάλεια δικαίου, η προστασία των πολιτών και η εναρμόνιση με τη νομολογία.
Σύμφωνα με το υπουργείο, για πρώτη φορά παρέχεται ένας σαφής και συμπεριληπτικός ορισμός για την εκκίνηση των οικοδομικών εργασιών, θεσπίζοντας συγκεκριμένα και αποδεκτά αποδεικτικά μέσα για την τεκμηρίωσή της. Στον ορισμό της εκκίνησης των οικοδομικών εργασιών θα συμπεριλαμβάνεται η έναρξη των εκσκαφών ή σε περίπτωση προσθήκης η σκυροδέτηση, αποδεικνυόμενη με έγγραφα, η κατεδάφιση εντός του ακινήτου, εάν έγινε μετά την 11η Ιουνίου 2024, καθώς και οι αρχαιολογικές εκσκαφές στο πλαίσιο υφιστάμενης οικοδομικής άδειας, αν έχουν διενεργηθεί έως την 11η Δεκεμβρίου 2024.
Παράλληλα, καθορίζονται τα μέτρα περιβαλλοντικού ισοδυνάμου, τα οποία θα εφαρμόζονται σε επίπεδο δημοτικής ενότητας -εκτός από την Αττική και τη Θεσσαλονίκη, όπου θα εφαρμόζονται σε επίπεδο δήμου.
Τα μέτρα αυτά, που προβλέπονται ως αντισταθμιστικές παρεμβάσεις για την αναβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος, είναι τα εξής:
1) Απόκτηση ακινήτων για κοινόχρηστους χώρους, αναλογικά με την υπέρβαση δόμησης.
2) Διαμόρφωση και αναβάθμιση κοινόχρηστων χώρων.
3) Δημιουργία και βελτίωση δικτύων πρασίνου.
4) Κατεδάφιση αυθαίρετων ή επικίνδυνων κτισμάτων.
5) Ολοκληρωμένες αναπλάσεις σε υποβαθμισμένες ή προστατευόμενες περιοχές.
6) Χρηματοδότηση δράσεων για «έξυπνες» και κλιματικά ουδέτερες πόλεις.
7) Απόκτηση και αποκατάσταση διατηρητέων κτιρίων από ΟΤΑ.
8) Εργα καθαρισμού και ανάδειξης ρεμάτων.
9) Δημιουργία χώρων πρασίνου.
Ακόμα, εξειδικεύεται η διαδικασία εκπόνησης και έγκρισης των Ειδικού Σχεδίου Περιβαλλοντικού Ισοδύναμου Αναβάθμισης Πόλεων, προβλέποντας ρητά ποιοι φορείς το υλοποιούν και πώς χρηματοδοτείται.
Πώς αποδεικνύεται ο χρόνος εκκίνησης εργασιών
Ενα από τα βασικά ζητήματα που απαιτούσε αποσαφήνιση ύστερα από τη νομοθετική ρύθμιση ήταν και ο τρόπος απόδειξης του χρόνου εκκίνησης των εργασιών. Σύμφωνα με το προτεινόμενο σχέδιο Π.Δ., ως έναρξη οικοδομικών εργασιών αντιμετωπίζονται:
-Οι χωματουργικές εργασίες για την ανέγερση κτίσματος ή σε περίπτωση προσθήκης που δεν απαιτεί εκσκαφή οι εργασίες σκυροδέτησης. Ο χρόνος διεξαγωγής των εργασιών αυτών αποδεικνύεται με τη γνωστοποίηση έναρξης στις Αρχές, με αεροφωτογραφίες, με συμβάσεις κ.λπ.
-Οι κατεδαφίσεις προϋπαρχόντων ακινήτων, εφόσον αυτές έγιναν μετά την 11η Ιουνίου 2024.
-Οι ανασκαφικές αρχαιολογικές εργασίες στο πλαίσιο της υφιστάμενης οικοδομικής άδειας, υπό την προϋπόθεση ότι διενεργήθηκαν μέχρι τις 11 Δεκεμβρίου 2024.