Η κοινωνική εργασία στο σχολείο εντάσσεται στη φιλοσοφία της αποκαταστατικής δικαιοσύνης: Δίνει στον μαθητή τη δυνατότητα να αντιληφθεί τον αντίκτυπο των πράξεών του, να αναλάβει ευθύνη και να επανορθώσει με πράξεις που έχουν αξία και συμβολή. Πρόκειται για ένα μέτρο με επανεκπαιδευτικό χαρακτήρα, όχι τιμωρητικό.
Η αποβολή από το σχολικό περιβάλλον αποτελεί την έσχατη λύση, ως απάντηση σε σειρά προβληματικών συμπεριφορών από την πλευρά του μαθητή. Ωστόσο, αυτή η πρακτική αναμένεται να αλλάξει από εδώ και στο εξής.
Συγκεκριμένα, μία από τις πλέον ενδιαφέρουσες παρεμβάσεις που περιλαμβάνονται στη νέα εθνική στρατηγική για τη βία και παραβατικότητα ανηλίκων, είναι η πρόταση για «κοινωνική εργασία» στο σχολείο αντί της παραδοσιακής αποβολής.
Το μέτρο, που εισάγεται στο πλαίσιο ενός ευρύτερου επαναπροσδιορισμού της σχολικής πειθαρχίας, στοχεύει όχι στην τιμωρία, αλλά την ενίσχυση της ευθύνης, της ενσυναίσθησης και της ένταξης του μαθητή στη σχολική κοινότητα.
Η αποβολή, ως ποινή, απομονώνει τον μαθητή από το σχολικό περιβάλλον, ενίοτε ενισχύοντας αισθήματα απόρριψης και περιθωριοποίησης. Η κοινωνική εργασία, αντίθετα, εντάσσει τον μαθητή σε δραστηριότητες που έχουν θετικό αντίκτυπο στην κοινότητα του σχολείου, όπως:
– Η βοήθεια σε μικρότερους μαθητές.
– Η συμμετοχή σε οργανωμένες δράσεις καθαριότητας, τακτοποίησης ή συντήρησης χώρων.
– Η συμβολή σε δράσεις ευαισθητοποίησης κατά του σχολικού εκφοβισμού.
Δείτε επίσης Kids Wallet: Τι είναι και πώς λειτουργεί η νέα εφαρμογή
– Η ενίσχυση συμμαθητών σε μαθήματα ή εξωσχολικές δραστηριότητες.
Όπως τόνισε η επικεφαλής της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, Βάσω Αρτινοπούλου, κατά τη σημερινή (05/05) παρουσίαση της δέσμης μέτρων στο Μέγαρο Μαξίμου, υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη, η πρόταση προβλέπει ότι σε περιπτώσεις ελαφρύτερων παραπτωμάτων, ο μαθητής θα παραμένει στο σχολικό περιβάλλον και θα εκτελεί κοινωνική εργασία κατά τις ώρες λειτουργίας του σχολείου. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις, προβλέπεται η ένταξη του μαθητή σε ειδικά κέντρα κοινωνικής υποστήριξης, όπου η παρέμβαση θα είναι πιο δομημένη και υποστηρικτική.
Η εφαρμογή του μέτρου θα συνοδεύεται από την υποστήριξη κοινωνικών λειτουργών και ψυχολόγων, με στόχο να υπάρχει συνεχής αξιολόγηση των επιπτώσεων, αλλά και ουσιαστική καθοδήγηση του μαθητή. Το μέτρο έχει ήδη τύχει θετικής αποδοχής σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες και αποτελεί ένα σύγχρονο «εργαλείο» παιδαγωγικής πειθαρχίας.
Η κοινωνική εργασία στο σχολείο εντάσσεται σε μία ολιστική στρατηγική, που βλέπει την ανήλικη παραβατικότητα όχι απλώς ως παράβαση κανόνων, αλλά ως σύμπτωμα βαθύτερων κοινωνικών και ψυχολογικών αιτίων.
Η Εθνική Στρατηγική κατά της βίας ανηλίκων
«Δίπλα στα παιδιά, απέναντι στη βία», είναι το σύνθημα της εθνικής στρατηγικής κατά της βίας και παραβατικότητας ανηλίκων, που παρουσιάστηκε σήμερα (05/05) στο Μέγαρο Μαξίμου, παρουσία του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη.
Ο πρωθυπουργός ανέφερε πως «θα ήθελα να πω ένα μεγάλο “ευχαριστώ” για τη μεθοδική και άκρως σημαντική δουλειά που κάνατε για αυτό το κείμενο, που θα αποτελέσει οδηγό. Ο Άκης Σκέρτσος θα είναι ο συντονιστής των αρμόδιων υπουργείων για την υλοποίηση των μέτρων.
Η προσπάθεια της κυβέρνησης άρχισε πριν από το Adolescence (σ.σ. τη σειρά του Netflix). Τα παιδιά, για πρώτη φορά, αντιμετωπίζονται με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και μεθοδικότητα από την Ελληνική Αστυνομία και τους κοινωνικούς λειτουργούς. Η συχνότητα καταγραφής περιστατικών bullying στα σχολεία έχει μειωθεί», κάνοντας ιδιαίτερη μνεία στο Kids Wallet.
«Θα παρακολουθούμε την υλοποίηση της στρατηγικής με πολύ μεγάλη επιμονή και προσοχή. Είναι πολύ εύκολο να γίνεις γονιός, αλλά το να είσαι γονιός είναι πολύ δύσκολο και απαιτεί πολύ κόπο», ολοκλήρωσε ο πρωθυπουργός.
Την παρουσίαση άνοιξε ο υπουργός Επικρατείας, Άκης Σκέρτσος, ενώ, υπήρξαν τοποθετήσεις του υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρη Παπαστεργίου και των συναρμόδιων υπουργών Παιδείας, Σοφίας Ζαχαράκη, Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, Δικαιοσύνης, Γιώργου Φλωρίδη, Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Δόμνας Μιχαηλίδου, αναπληρωτή Αθλητισμού, Γιάννη Βρούτση, υφυπουργού Υγείας, Δημήτρη Βαρτζόπουλου και της προέδρου της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, Βάσως Αρτινοπούλου.
Σύμφωνα με την κυρία Αρτινοπούλου, υπήρξε έξαρση του φαινομένου τη διετία 2023 – 2024, με την κυβέρνηση να λαμβάνει συνολικά 138 πολιτικές από το 2019 έως τώρα. «Όσον αφορά την ολιστική υποστήριξη των ανήλικων θυμάτων, πρέπει να δώσουμε περισσότερη έμφαση. Η Ελλάδα ακολουθεί το υβριδικό μοντέλο μεταχείρισης, το motto: “Δίπλα στα παιδιά, απέναντι στη βία” μάς εκφράζει απόλυτα», επεσήμανε, τονίζοντας πως θα ακολουθήσουν 23 βελτιωτικά μέτρα στο πλαίσιο της εθνικής στρατηγικής που παρουσιάζεται σήμερα.
«Το σχολείο πρέπει να μάθει στα παιδιά τη μη βίαιη επικοινωνία»
Η Βάσω Αρτινοπούλου έδωσε σημασία στην εκπαίδευση των παιδιών στη διαμεσολάβηση και την ειρηνική επίλυση. «Προτείνουμε μία μορφή κοινωνικής εργασίας στο σχολείο και την εισαγωγή 10 τεχνικών σχολείων και παράλληλα, να επεκταθεί ο θεμσός του δημοτικού συμβουλίου παιδιών και στην Περιφέρεια», προσέθεσε.
Ακόμη, στάθηκε στις εξής πρωτοβουλίες:
– Δικαιοσύνη φιλική προς τον ανήλικο.
– Πληροφοριακό σύστημα καταγραφής για τη βία και την παραβατικότητα ανηλίκων.
– Υπηρεσίες ψυχικής υγείας στο παιδί και την οικογένεια.
– Διεθνοποίηση της εθνικής στρατηγικής.
Το σχέδιο δράσης εκτείνεται κατά την περίοδο 2025 – 2030.
«Το όραμα είναι τα παιδιά να μεγαλώνουν σε μία κοινωνία απαλλαγμένη από φόβο. Δεν είναι φυσιολογικό να ζεις με τη βία, δεν πρέπει να είναι ο κανόνας αλλά η εξαίρεση», συμπλήρωσε. Οι προτάσεις της Επιτροπής αφορούν 29 νέες πολιτικές, εκ των οποίων οι πέντε θα είναι οριζόντιες, αλλά και 69 νέα μέτρα.
Μεταξύ άλλων, προβλέπεται «κοινωνική εργασία στο σχολείο» αντί για αποβολή του μαθητή. «Πρέπει να δοθεί έμφαση στην ολιστική αντιμετώπιση των ανηλίκων και στη σοφρωνιστική πολιτική απέναντι στους ανήλικους παραβάτες και σε αυτές τις πολιτικές προσθέσαμε 23 νέες προτάσεις» , σημείωσε η κυρία Αρτινοπούλου.
Έτσι, αντί να μένουν στο σπίτι, τα παιδιά να συμμετέχουν σε κοινωνική εργασία στο σχολείο, σε πράξεις όπως η βοήθεια των μικρότερων παιδιών, ενώ, στις σοβαρότερες περιπτώσεις τα παιδιά να πηγαίνουν σε ειδικά κέντρα.
«Το θέμα είναι βαθιά κοινωνικό, είμαστε πρωτοπόροι στην Ευρώπη»
«Σήμερα, είναι Σουηδοί Αστυνομικοί στην Αθήνα για να αντιγράψουν το ελληνικό μοντέλο αστυνόμευσης στους αθλητικούς χώρους. Το θέμα της βίας ανηλίκων, της έμφυλης βίας, είναι βαθιά κοινωνικό, είμαστε πρωτοπόροι στην Ευρώπη στις μεταρρυθμίσεις αστυνόμευσης και διαχείρισης», τόνισε ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης.
«Δημιουργήσαμε νέο αδίκημα με τίτλο: “Στρατολόγηση ανηλίκων για τέλεση εγκληματικών πράξεων”. Αυξήσαμε τις ποινές που αφορούν τη βία κατά των ανηλίκων ή διαπράττεται ενώπιον αυτών. Τα εγκλήματα κατά των ανηλίκων είναι πλέον ρατσιστικά. Μπορούμε να είμαστε πιο ασφαλείς», είπε ο Γιώργος Φλωρίδης.