Η 20η Νοεμβρίου είναι ημέρα αφιερωμένη στα δικαιώματα του παιδιού  και είναι η ημερομηνία κατά την οποία υιοθετήθηκε ομόφωνα η σχετική σύμβαση από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 20 Νοεμβρίου του 1989.

Κωνσταντίνος Αδριανουπολίτης

Εκπαιδευτικός – Ερευνητής Πρόεδρος Ε.Ε.Τ.Ε.Κ.

Τη σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού επικύρωσε και η Ελλάδα στις 2 Δεκεμβρίου 1992.

Στα πρώτα άρθρα της Σύμβασης αναφέρεται ότι:

Τα Συμβαλλόμενα Κράτη υποχρεούνται να σέβονται τα δικαιώματα, που αναφέρονται στην παρούσα Σύμβαση……

Για τους σκοπούς της παρούσας Σύμβασης, θεωρείται παιδί κάθε ανθρώπινο ον μικρότερο των δεκαοκτώ ετών, εκτός εάν η ενηλικίωση επέρχεται νωρίτερα, σύμφωνα με την ισχύουσα για το παιδί νομοθεσία.

Η Σύμβαση περιλαμβάνει πλήθος υποχρεώσεων – διατάξεων, αναφέρουμε μερικές οι οποίες αφορούν:

Τη λήψη κατάλληλων νομοθετικών, διοικητικών, κοινωνικών και εκπαιδευτικών μέτρων προκειμένου να προστατεύσουν το παιδί από κάθε μορφή βίας, προσβολής ή βιαιοπραγιών σωματικών ή πνευματικών, εγκατάλειψης ή παραμέλησης, κακής μεταχείρισης ή εκμετάλλευσης, συμπεριλαμβανόμενης της σεξουαλικής βίας

Τα δικαιώματα του παιδιού στην ελευθερία του να συνεταιρίζεται και του να συνέρχεται ειρηνικά.

Τον σεβασμό των δικαιωμάτων του παιδιού για ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας.

Την επικοινωνία με τους δύο γονείς του εάν ζουν χωριστά

Την αυθαίρετη ή παράνομη επέμβαση στην ιδιωτική του ζωή, στην οικογένεια του, στην κατοικία του ή στην αλληλογραφία του, στις παράνομες προσβολές της τιμής και της υπόληψης του.

Την αναγνώριση του δικαιώματος κάθε παιδιού για ένα κατάλληλο επίπεδο ζωής που να επιτρέπει τη σωματική, πνευματική, ψυχική, ηθική και κοινωνική ανάπτυξη του.

Στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού και στην πληρέστερη δυνατή ανάπτυξη των χαρισμάτων του και των σωματικών και πνευματικών ικανοτήτων του.

Στην ανάπτυξη του σεβασμού για τους γονείς του παιδιού, την ταυτότητά του, τη γλώσσα του και τις πολιτιστικές του αξίες, καθώς και του σεβασμού του για τις εθνικές αξίες της χώρας στην οποία ζει, της χώρας από την οποία μπορεί να κατάγεται και για τους πολιτισμούς που διαφέρουν από το δικό του.

Το δικαίωμα στην ανάπαυση και στις δραστηριότητες του ελεύθερου χρόνου, στην ενασχόληση με ψυχαγωγικά παιχνίδια και δραστηριότητες που είναι κατάλληλες για την ηλικία του και στην ελεύθερη συμμετοχή στην πολιτιστική και καλλιτεχνική ζωή.

Την αναγνώριση του δικαιώματος να προστατεύεται από την οικονομική εκμετάλλευση και από την εκτέλεση οποιασδήποτε εργασίας που ενέχει κινδύνους ή που μπορεί να εκθέσει σε κίνδυνο την εκπαίδευσή του ή να βλάψει την υγεία του ή τη σωματική, πνευματική, ψυχική, ηθική ή κοινωνική ανάπτυξη του.

Την υποχρέωση κάθε κράτους να ορίζει ένα κατώτατο όριο ή κατώτατα όρια ηλικίας για την είσοδο στην επαγγελματική απασχόληση.

Τη λήψη μέτρων για να ενθαρρύνουν την τακτική σχολική φοίτηση και τη μείωση του ποσοστού εγκατάλειψης των σχολικών σπουδών.

Τα Συμβαλλόμενα Κράτη παίρνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για την εφαρμογή της σχολικής πειθαρχίας με τρόπο που να ταιριάζει στην αξιοπρέπεια του παιδιού ως ανθρώπινου όντος, και σύμφωνα με την παρούσα Σύμβαση.

Ειδικότερα στο άρθρο 28 αναφέρονται:

1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναγνωρίζουν το δικαίωμα του παιδιού στην εκπαίδευση και, ιδιαίτερα, για να επιτευχθεί η άσκηση του δικαιώματος αυτού προοδευτικά και στη βάση της ισότητας των ευκαιριών:

α) Καθιστούν τη στοιχειώδη εκπαίδευση υποχρεωτική και δωρεάν για όλους.

β) Ενθαρρύνουν την ανάπτυξη διάφορων μορφών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, τόσο γενικής όσο και επαγγελματικής, τις καθιστούν ανοιχτές και προσιτές σε κάθε παιδί, και παίρνουν κατάλληλα μέτρα, όπως η θέσπιση της δωρεάν εκπαίδευσης και της προσφοράς χρηματικής βοήθειας σε περίπτωση ανάγκης.

γ) Εξασφαλίζουν σε όλους την πρόσβαση στην ανώτατη παιδεία με όλα τα κατάλληλα μέσα, σε συνάρτηση με τις ικανότητες του καθενός.

δ) Καθιστούν ανοιχτές και προσιτές σε κάθε παιδί τη σχολική και την επαγγελματική ενημέρωση και τον προσανατολισμό.

Για την Επαγγελματική Εκπαίδευση είχε προηγηθεί η Οικουμενική Διακήρυξη του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στις 10 Δεκεμβρίου 1948 στο άρθρο 26 της οποίας αναφέρεται: «Η τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση πρέπει να εξασφαλίζεται για όλους. Η πρόσβαση στην ανώτατη παιδεία πρέπει να είναι ανοικτή σε όλους, υπό ίσους όρους, ανάλογα με τις ικανότητές τους».

Επίσης σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη ο οποίος υπογράφηκε και από την Ελλάδα, υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης στις 26/2/1965 και ενσωματώθηκε στο εθνικό μας δίκαιο με το Νόμο 1426 της 20/21 Μαρτίου 1984 (ΦΕΚ 32 τ.Α΄). Το άρθρο 10 του Νόμου αυτού αναφέρεται στο «Δικαίωμα για επαγγελματική εκπαίδευση» και ορίζει ότι τα κράτη «αναλαμβάνουν την υποχρέωση:

1. Να εξασφαλίζουν ή να ευνοούν, εφόσον είναι ανάγκη, την τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση όλων των προσώπων περιλαμβανομένων και των αναπήρων, σε συνεννόηση με τις επαγγελματικές οργανώσεις των εργοδοτών και των εργαζομένων και να παρέχουν τα μέσα που να επιτρέπουν την είσοδό τους στην ανώτερη τεχνική εκπαίδευση και την πανεπιστημιακή εκπαίδευση με μοναδικό κριτήριο την ατομική ικανότητα.

2. Να εξασφαλίζουν ή να ευνοούν σύστημα μαθητείας και άλλα συστήματα εκπαίδευσης των νεαρών αγοριών και κοριτσιών στις διάφορες απασχολήσεις τους.»

Οι διατάξεις του Νόμου αυτού δεν μπορούν να αλλάξουν με νέο Νόμο, με βάση τις διατάξεις του άρθρου 28 του συντάγματος το οποίο αναφέρει: «Οι γενικά παραδεγμένοι κανόνες του διεθνούς δικαίου, καθώς και οι διεθνείς συμβάσεις, από την επικύρωσή τους με νόμο και τη θέση τους σε ισχύ σύμφωνα με τους όρους καθεμιάς, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του εσωτερικού ελληνικού δικαίου και υπερισχύουν  από κάθε άλλη αντίθετη διάταξη νόμου»

Η τόσο λεπτομερής αναφορά στις Διεθνείς Συμβάσεις  και τους Νόμους, έχει στόχο να καταδείξει  ότι η Ελληνική Πολιτεία δεν εφαρμόζει τις υποχρεώσεις της, οι οποίες απορρέουν από τις Διεθνείς Συμβάσεις και δεν εφαρμόζει τους Νόμους τους οποίους η ίδια ψηφίζει σε ότι αφορά την Τεχνική και .

Σε ότι αφορά τα δικαιώματα του παιδιού

Δεν ενθαρρύνει την ανάπτυξη, τόσο γενικής όσο και της επαγγελματικής εκπαίδευσης, αλλά ενθαρρύνει και ευνοεί μονομερώς τη γενική εκπαίδευση σε όλες τις ενέργειές της ακόμη και στην πρόσφατη Υ.Α. της Υπουργού Κας Κεραμέως για τη διανομή.….των tablets!

Δεν ευνοεί την είσοδο στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση των αποφοίτων ΕΠΑ.Λ., με τα μικρά ποσοστά εισαγωγής σε αυτή και απομειώνει το διττό ρόλο τους για συνέχεια σπουδών και έξοδο προς την αγορά εργασίας.

Δεν ευνοεί το σύστημα μαθητείας όταν δεν λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα για τον εξωραϊσμό του και την ποσοτική και ποιοτική του αναβάθμιση. Το μέγεθος της γραφειοκρατίας το οποίο επιρρίπτεται στους ώμους των εκπαιδευτικών, η αδιαφορία του ιδιωτικού τομέα, ιδίως των μεγάλων επιχειρήσεων, οι οποίες δεν προσφέρουν θέσεις μαθητείας είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα.

Στο ναυτιλιακό τομέα η μαθητεία είναι ανύπαρκτη και στον τουριστικό τομέα, είναι υποτυπώδης.

Δεν λαμβάνει νομοθετικές πρωτοβουλίες για αλλαγή προσανατολισμού του εκπαιδευτικού μας συστήματος το οποίο είναι αντιαναπτυξιακό και οδηγεί τους νέους σε μεγάλο ποσοστό στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση, στην ανεργία ή την ετεροαπασχόληση.

Εάν λάβουμε υπόψη ότι ο Μ.Ο. εισαγωγής των αποφοίτων μέσης εκπαίδευσης στην Ε.Ε. είναι περίπου 40% και στην Ελλάδα πάνω από 70% αντιλαμβάνεται κανείς ότι αυτό είναι η μια από τις κύριες αιτίες μη εύρεσης εργασίας των πτυχιούχων οι οποίοι αναγκάζονται να ξενιτευτούν.

Δεν λαμβάνει μέτρα για τον υπέρμετρο αριθμό φοιτητών (το μεγαλύτερο απ΄ όλα τα κράτη της Ε.Ε.) αντίθετα νομιμοποιεί την είσοδο, άνευ πανελλαδικών εξετάσεων, στα κολλέγια, ευρωπαϊκά ή μη και εξισώνει τους τίτλους τους με τα πανεπιστημιακά πτυχία.

Δεν εφαρμόζει την διάταξη του συντάγματος για την (πάλαι ποτέ) δωρεάν παιδεία και οι δαπάνες για την απόκτηση βασικών γνώσεων και δεξιοτήτων οι οποίες σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. κατακτώνται μέσα και όχι έξω, από το εκπαιδευτικό σύστημα. Στη  Φινλανδία π.χ., στην δεν υπάρχουν φροντιστήρια.

Δεν αυξάνει το ποσοστό του ΑΕΠ για την παιδεία το οποίο είναι το μικρότερο στην Ε.Ε.

Δεν αυξάνει τις αποδοχές των εκπαιδευτικών, ώστε να έχουν μια αξιοπρεπή διαβίωση

Δεν λαμβάνει μέτρα για την αύξηση του ποσοστού συμμετοχής ενηλίκων στη Δια Βίου Μάθηση με αποτέλεσμα η Ελλάδα βρίσκεται μονίμως στις τελευταίες θέσεις στις τελευταίες θέσεις της Ε.Ε. με ποσοστό 2,9% ακολουθούμενη από τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία. Ο Μ.Ο. της Ε.Ε. των 27 είναι 9,5% με πρώτη τη Σουηδία με ποσοστό 32,4%.

Ο κατάλογος των Δεν είναι μακρύς και δεν ευθύνεται μόνο η παρούσα κυβέρνηση, στην παρούσα συγκυρία όμως τα προβλήματα αυτά εμφανίζονται ιδιαίτερα οξυμένα λόγω της πρωτοφανούς οικονομικής, υγειονομικής κρίσης και απαιτούν βαθιές τομές, τόλμη και  συναίνεση.

Η κατά μόνας, από ένα κυβερνόν κόμμα, επίλυση των προβλημάτων της παιδείας δεν θα έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα, διότι πιθανόν να έλθει μια άλλη κυβέρνηση και να τα ανατρέψει.

Ποιος φταίει για την κατάσταση αυτή;

Δεν γνωρίζουμε, πιθανόν να φταίνε και οι μεν και οι δε.

Υπάρχει φως στην άκρη του τούνελ;

Ίδωμεν.