Στις πλάτες μαθητών, γονέων και καθηγητών θα εφαρμόσει φέτος το υπουργείο Παιδείας τον νέο νόμο για το Λύκειο, που θα προβλέπει πανελλαδικού τύπου εξετάσεις στην Α΄ Λυκείου, με θέματα που δεν θα δοθούν εξ ολοκλήρου από τους διδάσκοντες καθηγητές, αλλά θα χρησιμοποιηθεί και η περιβόητη Τράπεζα Θεμάτων

→Παρότι το υπουργείο Παιδείας γνωρίζει πολύ καλά ότι η εξεταστέα ύλη σε ορισμένα μαθήματα ολοκληρώνεται μόνο τυπικά, λόγω του αυξημένου όγκου της, ή ότι υπάρχουν σχολεία στα οποία οι καθηγητές προσλήφθηκαν 3 μήνες μετά την έναρξη της χρονιάς, θέλει να αξιοποιήσει την τράπεζα που περιλαμβάνει θέματα τα οποία οι μαθητές θα έπρεπε αλλά δεν είναι σίγουρο ότι τα έχουν διδαχτεί

ΕΡΕΥΝΑ – Του Χρήστου Κάτσικα

18

Αυξάνουν οι διαμαρτυρίες και οι αντιδράσεις γονέων, μαθητών και εκπαιδευτικών για το νέο Λύκειο και τη λεγόμενη Τράπεζα Θεμάτων.

Η Ανώτατη Συνομοσπονδία Γονέων Ελλάδας (ΑΣΓΜΕ) με ανακοίνωσή της απαιτεί «να εξεταστούν οι μαθητές της Α΄ Λυκείου όπως και τα προηγούμενα χρόνια με θέματα που θα βάλει αποκλειστικά ο διδάσκων και όχι με βάση την Τράπεζα Θεμάτων. Να εξεταστούν οι μαθητές όλων των τάξεων του Λυκείου σ’ αυτά που έχουν διδαχθεί και όχι σε αυτά που θα έπρεπε να έχουν διδαχθεί».

Στην ίδια κατεύθυνση η ΟΛΜΕ καταγγέλλει την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας η οποία «επιμένει στην παράλογη, αντιεκπαιδευτική και αντιπαιδαγωγική απόφασή της να εφαρμόσει από εφέτος τον νέο νόμο για το Λύκειο, που προβλέπει πανελλαδικού τύπου εξετάσεις από φέτος στην Α΄ Λυκείου και αξιοποίηση της λεγόμενης “Τράπεζας Θεμάτων” για τον προσδιορισμό θεμάτων των εξετάσεων αυτών».

Διδακτέα ύλη

Παράλληλα η ΟΛΜΕ επισημαίνει ότι η διδακτέα ύλη έχει προσδιοριστεί με μεγάλη προχειρότητα τόσο ως προς το περιεχόμενο όσο και ως προς την έκτασή της. Σε ορισμένα μαθήματα η κάλυψή της απαιτεί δύο σχολικές χρονιές αντί για μία.

Οπως είναι ήδη γνωστό, φέτος οι γραπτές προαγωγικές εξετάσεις στην Α΄ τάξη του Γενικού Λυκείου (αλλά και του ΕΠΑΛ) θα διεξαχθούν ενδοσχολικά και θα περιλαμβάνουν όλα τα διδασκόμενα μαθήματα εκτός των μαθημάτων της Ερευνητικής Εργασίας και της Φυσικής Αγωγής, με κοινά θέματα για όλα τα τμήματα του ίδιου σχολείου, που ορίζονται ως εξής: α) κατά ποσοστό 50%, με κλήρωση, από τράπεζα θεμάτων διαβαθμισμένης δυσκολίας και β) κατά ποσοστό 50% από τον διδάσκοντα ή τους διδάσκοντες. Τα γραπτά θα διορθωθούν από τον καθηγητή που κάνει το μάθημα.

Στις «καινοτομίες» του νέου Λυκείου η σημαντικότερη είναι η έμφαση στις εξεταστικές δοκιμασίες που αφενός οδηγεί σε ένα «ξεκαθάρισμα» του μαθητικού πληθυσμού και αφετέρου απλώνει τη «σκιά της» στην ημερήσια διάταξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Και βέβαια είναι γνωστό ότι δεν υπάρχει καλύτερο έδαφος για να βαθύνει ακόμη περισσότερο τις ρίζες της η εκπαίδευση της ακριβοπληρωμένης αμάθειας, δεν υπάρχει καλύτερη λωρίδα ταχείας κυκλοφορίας για να τρέξουν ακόμη πιο γρήγορα οι εργολάβοι των εξετάσεων – τα φροντιστήρια και τα ιδιαίτερα!

Ωστόσο, στο πιο «δηλητηριώδες» τμήμα του νέου Λυκείου αναμένεται να αναδειχθεί η Τράπεζα Θεμάτων, που προβάλλει με φωτοστέφανο αθωότητας στις διακηρύξεις του υπουργείου Παιδείας, το οποίο φροντίζει να μοντάρει, να μαντάρει και να ευπρεπίζει τις στοχεύσεις του για τη σχολική εκπαίδευση, τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς, έτσι ώστε να θολώνει την εικόνα.

Η πρώτη εμπειρία με την Τράπεζα Θεμάτων για εκπαιδευτικούς και μαθητές ήταν το «τρέξιμο» στην εξεταστέα ύλη, που για ορισμένα μαθήματα αλλά και για πολλά σχολεία ήταν και παραμένει μεγάλος βραχνάς.

Αγνοεί το υπουργείο Παιδείας ότι σε ορισμένα, για παράδειγμα, φιλολογικά μαθήματα η εξεταστέα ύλη μόνο τυπικά μπορεί να ολοκληρωθεί λόγω του αυξημένου όγκου της; Οχι βέβαια. Φυσικά το γνωρίζει, αλλά δεν το απασχολεί καθώς είναι της αντίληψης ότι «το να “βγάλεις” την ύλη είναι αξία. Το να μορφώσεις μαθητές είναι απλώς ξεπερασμένη ιδεοληψία».

Κενά σε καθηγητές

Επίσης το υπουργείο Παιδείας στη βάση της ίδιας αντίληψης παραγνωρίζει το γεγονός ότι οι σχολικές τάξεις δεν είναι «ομοιόμορφες». Οικονομικές, κοινωνικές και εκπαιδευτικές διαφορές πριμοδοτούν ή δυσκολεύουν την ολοκλήρωση της εξεταστέας ύλης. Αξίζει να θυμηθεί κανείς στο σημείο αυτό τις πιέσεις για την ύλη σε σχολεία στα οποία οι καθηγητές προσλήφθηκαν από το υπουργείο Παιδείας 3 μήνες μετά την έναρξη της σχολικής χρονιάς.

Και αν το υπουργείο Παιδείας, διά στόματος του υφυπουργού κ. Κεδίκογλου, απαντά ότι «όπου υπήρξαν κενά προϊούσης της σχολικής χρονιάς για τη διδασκαλία των μαθημάτων, έχουν δοθεί οδηγίες προς τις σχολικές μονάδες και τους εκπαιδευτικούς ώστε να διασφαλιστεί η κάλυψη της προβλεπόμενης ύλης, όπως για παράδειγμα με την αύξηση των ωρών διδασκαλίας του μαθήματος εβδομαδιαίως», όσοι αναπνέουν την κιμωλία μέσα στην τάξη γνωρίζουν ότι η γνώση δεν είναι ένα πιάτο φαγητό που μπορεί κανείς να το φάει με μια κουταλιά αρκεί να του δοθεί μεγάλο κουτάλι. Στοιχειώδη γνώση να έχει κάποιος για την κατάσταση στις σχολικές τάξεις και για τους όρους της εκπαιδευτικής διαδικασίας και της μάθησης, αντιλαμβάνεται ότι η επιτάχυνση στην παράδοση της ύλης έχει καταστρεπτικές συνέπειες καθώς χιλιάδες μαθητές που δεν μπορούν να ακολουθήσουν τους επιβαλλόμενους εντατικούς ρυθμούς αποθαρρύνονται και ενσωματώνουν την ήττα.

Συνέπειες όμως υπάρχουν και για τον εκπαιδευτικό που μπορεί να οδηγηθεί γρήγορα στην απώλεια του παιδαγωγικού του ρόλου, του δασκάλου εμψυχωτή, καθώς θα σπρώχνεται να μετεξελιχθεί σε μικρόψυχο ελεγκτή, έναν συμβολαιογράφο επιδόσεων, εξεταστή, επιτηρητή, διορθωτή, έναν κακοπληρωμένο τεχνικό χωρίς διάθεση και χαμόγελο.

Δεν χρειάζεται να καταναλώσουμε πολλή στατιστική για να αποδείξουμε ότι στήνεται ήδη ένας ολοκληρωμένος και «θωρακισμένος μηχανισμός αναχαίτισης» όσων ετοιμάζονται στο μέλλον να χτυπήσουν τις πόρτες του νέου Λυκείου. Πολύ γρήγορα η λειτουργία της «Τράπεζας» θα αυξήσει τη σχολική θνησιμότητα, δηλαδή την απόρριψη ή την ενσωμάτωση της αδυναμίας, την απόγνωση, την αναχαίτιση, το ψαλίδισμα των προσδοκιών, τον φόβο και την εγκατάλειψη.

Μα, θέλει το υπουργείο Παιδείας ένα τέτοιο αποτέλεσμα; Πρωτίστως! Επείγεται να «ξεσκαρτάρει» το Γενικό Λύκειο, να το «ελαφρώσει», σαν μια επιχείρηση που θέλει να απαλλαγεί από το προσωπικό της. Η Τράπεζα Θεμάτων, δηλαδή το είδος και η «ποιότητα» των ερωτήσεων, μπορεί αθέατα να προσανατολίσει τη μαθησιακή διαδικασία σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις, να υποβαθμίσει το «πώς» και το «γιατί», να πριμοδοτήσει συγκεκριμένους τρόπους διδασκαλίας ή διαβάσματος. Στην κατεύθυνση αυτή προφανώς ρίχνεται λίπασμα και από τις ερωτήσεις τύπου πολλαπλής επιλογής κ.λπ.

Πολύ σωστά ο πανεπιστημιακός (ΕΜΠ) Γιάννης Μαΐστρος επισημαίνει ότι η Τράπεζα Θεμάτων αποτελεί μια καθαρή μορφή «πιστοποίησης» και όχι «αξιολόγησης» (με την πρωτεύουσα-κυριολεκτική της σημασία και όχι με την «τιμωρητική»-απαξιωτική της, που η νεοφιλελεύθερη διαστροφή την εννοεί).

Στο περιθώριο οι εκπαιδευτικοί

Με αυτόν τον τρόπο «εξέτασης» των μαθητών αυτοματοποιείται σιγά σιγά η «πιστοποίηση» των κλασμάτων γνώσης που αποκτώνται και στο τέλος θα μπορεί να γίνεται και η βαθμολόγηση από υπολογιστικά συστήματα, καταργώντας κάθε παιδαγωγική-γνωσιακή λειτουργία και, εννοείται, βάζοντας στο περιθώριο τον ανθρώπινο παράγοντα – δάσκαλο – εκπαιδευτικό!

Παρόμοια συστήματα εισηγούνται οι «σοφοί» του υπ. Παιδείας για την «πιστοποίηση» επαγγελματικών προσόντων και εφαρμόζονται ήδη για την απόκτηση πιστοποιητικού γλωσσομάθειας, πληροφορικής (ECDL), άδειας οδήγησης (σήματα ΚΟΚ) κ.λπ.

Δεν είναι μακριά η εποχή που θα εισαχθούν οι «πιστωτικές» μονάδες (κλάσματα γνώσης = τυποποιημένα «χάπια») και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (όπως τα ECTS στην τριτοβάθμια) για να ολοκληρωθεί ο ευτελισμός και η πλήρης διάλυση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, όχι μόνο στη φάση της «εξέτασης» αλλά και σ’ αυτήν της διδασκαλίας. Οι μαθητές (και κυρίως οι γονείς τους) θα απαιτούν να «διδαχθούν» τα «θέματα της τράπεζας» για να «περάσουν» την πιστοποίηση στο τέλος της χρονιάς, αγνοώντας ως περιττά, άχρηστα ή και επιζήμια τα μαθήματα όπως γίνονται σήμερα.

Παράλληλα η φροντιστηριακή εκγύμναση θα κερδίζει έδαφος ως «σώμα και πνεύμα» στο σχολείο, εκτρέποντας το εκπαιδευτικό έργο σε τεχνικές απομνημόνευσης πληροφοριών και όχι αναλυτική επεξεργασία της ύλης και δημιουργικής αφομοίωσης από τους μαθητές. Ειδικότερα σε «καλό» Λύκειο θα αναγορεύεται αυτό που μιμείται το φροντιστήριο. Αυτό δηλαδή που καλουπώνει και παραδίδει αποσπασματικές γνώσεις χρήσιμες για τις εξετάσεις.