Η νέα περίοδος που αρχίζει για τη χώρα μετά την καθαρή έξοδο από τα μνημόνια, βρίσκει την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση όχι μόνο να έχει ήδη γυρίσει σελίδα, αλλά και να έχει κλείσει το «βιβλίο» της υποχρηματοδότησης, της απαξίωσης του δημόσιου πανεπιστημίου και των αποκλεισμών για τους οικονομικά αδύναμους.
Το προηγούμενο διάστημα, σε ένα περιβάλλον ισχυρών δημοσιονομικών δεσμεύσεων και σκληρής επιτήρησης εν μέσω μνημονίων, το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων κατάφερε να κάνει πράξη μια σειρά αντισταθμιστικών μέτρων κοινωνικής πολιτικής και ενίσχυσης της δημόσιας και δωρεάν τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Η εμβληματική ίδρυση του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής άνοιξε τον δρόμο για την ανάπτυξη συνεργειών μεταξύ Πανεπιστημίων και ΤΕΙ με αμιγώς ακαδημαϊκά κριτήρια και στόχο την ισχυροποίηση των Ιδρυμάτων σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Επιπλέον, τα δωρεάν μεταπτυχιακά για οικονομικά ασθενέστερους φοιτητές και η δυνατότητα για μετεγγραφές αδελφών, ώστε καμία οικογένεια να μη συντηρεί τρία σπίτια, όπως και μια σειρά καινοτόμων και τολμηρών πολιτικών αποφάσεων οικονομικού και θεσμικού χαρακτήρα, έθεσαν τα θεμέλια της ενίσχυσης της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης.
«Οι κυβερνήσεις που έσυραν τη χώρα στα μνημόνια προσπάθησαν να κόψουν κάθε πηγή οξυγόνου από τα πανεπιστήμια. Μας κατηγόρησαν για ιδεοληψίες, όταν δίναμε είτε στη Βουλή είτε με τους θεσμούς τη μάχη στήριξης της δημόσιας δωρεάν τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Όταν εμείς μιλούσαμε για δωρεάν μεταπτυχιακά, εκείνοι κραύγαζαν ότι τα καταργούμε. Όταν ανοίγαμε τις μετεγγραφές για τα αδέλφια φοιτητών των οικονομικά ασθενέστερων οικογενειών και χρηματοδοτούσαμε φέτος με 135 εκατομμύρια Πανεπιστήμια και ΤΕΙ μετά από 5 χρόνια οικονομικής ασφυξίας, εκείνοι μαγνητοσκοπούσαν τρομολαγνικά βιντεάκια έξω από πανεπιστήμια παρουσιάζοντάς τα ως… άνδρο της βίας και της ανομίας. Όταν μιλούσαμε για ακαδημαϊκές συνέργειες μεταξύ ιδρυμάτων και για τον ενιαίο χώρο ανώτατης εκπαίδευσης, εκείνοι μιλούσαν για καταργήσεις και όταν βάζαμε δημοκρατικούς κανόνες στην εκλογή πρυτάνεων εκείνοι –ως μάντεις κακών- έλεγαν ότι θα μείνουν ακέφαλα τα Πανεπιστήμια. Ήδη οι εκλογές έγιναν σε απόλυτα ήρεμο κλίμα. Είπαν πολλά, καταστροφολόγησαν, έκαναν το παν να μειώσουν τη δημόσια εκπαίδευση συνολικά, αλλά η διάψευσή τους ήρθε από την ίδια την πραγματικότητα».
Ο κ. Γαβρόγλου αναφέρθηκε σε ένα προς ένα τα σημεία των πολιτικών ενίσχυσης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Συγκεκριμένα:
Έως και τον Δεκέμβριο του 2015:
- Λειτουργούσαν 735 ΠΜΣ (627 σε Πανεπιστήμια και 108 σε ΤΕΙ).
- Το σύνολο των ΠΜΣ στα ΤΕΙ έχουν δίδακτρα ενώ στα Πανεπιστήμια υπάρχουν 211 ΠΜΣ χωρίς δίδακτρα (δηλ. το 33% των ΠΜΣ που προσφέρονται σε Πανεπιστήμια) και 416 με δίδακτρα (εκ των οποίων 29 στο ΕΑΠ και 21 στο Διεθνές Πανεπιστήμιο).
[Οι παραπάνω αριθμοί δεν περιλαμβάνουν το σύνολο των ΠΜΣ που προσφέρουν εξ αποστάσεως εκπαίδευση].
Φέτος:
- 665 ΠΜΣ με δίδακτρα (έχουν διεκπεραιωθεί τα 602)
- 259 ΔΩΡΕΑΝ ΠΜΣ (239 σε Πανεπιστήμια και 20 σε ΤΕΙ)
- Από τα 259 δωρεάν μεταπτυχιακά, τα 47 είναι νέα
- Συνολικά, φέτος θα λειτουργήσουν 924 μεταπτυχιακά (665 με δίδακτρα και 259 δωρεάν), δηλαδή 189 νέα ΠΜΣ.
[Επισυνάπτεται αναλυτικός πίνακας με τα δωρεάν μεταπτυχιακά ανά Πανεπιστήμιο και ΤΕΙ (Πίνακας 1)]
– Πρυτανικές εκλογές
Σε 17 Ιδρύματα (9 Πανεπιστήμια και 8 ΤΕΙ) έγιναν πρυτανικές εκλογές σύμφωνα με το ν.4485/2017, διαψεύδοντας όσους έλεγαν ότι ο νόμος δεν θα εφαρμοστεί στην πράξη αφήνοντας χωρίς διοίκηση τα Ιδρύματα.
– Επιχορήγηση στα Πανεπιστήμια και ΤΕΙ
Τα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ έλαβαν φέτος χρηματοδότηση ύψους 134.953.109 ευρώ για την κάλυψη των δαπανών λειτουργίας τους, αυξημένη κατά 37% σε σχέση με πέρσι.
Για πρώτη φορά, από το μέσο της χρονιάς, τα Ιδρύματα έχουν δαπανήσει περίπου το 74% της προβλεπόμενης πίστωσης.
Χθες υπεγράφη η απόφαση ανακαθορισμού της επιχορήγησης των ΤΕΙ με το ποσό των 23 εκατομμυρίων 563 χιλιάδων 242 ευρώ.
Επιπλέον έχουν εξασφαλιστεί και διατίθενται 392 εκατ. 503 χιλ. 331 ευρώ από το ΕΣΠΑ για όλες τις δράσεις στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση με ωφελούμενους 184 χιλιάδες 671 φοιτητές.
– Συνέργειες Πανεπιστημίων – ΤΕΙ
Υλοποιούμε ένα εγχείρημα πρωτόγνωρο, τη μεταρρύθμιση των ΑΕΙ. Όχι από τα πάνω -από το Υπουργείο- αλλά, για πρώτη φορά, από τα κάτω, με την ενεργή συμμετοχή της ακαδημαϊκής κοινότητας και των τοπικών κοινωνιών. Στόχος του Υπουργείου Παιδείας είναι η συγκρότηση ισχυρών θεσμών Ανώτατης Εκπαίδευσης που θα δίνουν τη δυνατότητα σε όλους τους νέους μας να σπουδάσουν αυτό που επιθυμούν. Πανεπιστήμια που θα παρέχουν μόρφωση και κατάρτιση υψηλού επιπέδου ώστε οι απόφοιτοι να βρίσκουν δουλειά. Πανεπιστήμια που θα πρωταγωνιστήσουν διεθνώς.
Πρώτος καρπός είναι η εμβληματική ίδρυση του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, ως αποτέλεσμα της συνέργειας μεταξύ του ΤΕΙ Αθήνας και Πειραιά. Επίσης, έχει κατατεθεί στη Βουλή το σχέδιο νόμου για τις συνέργειες του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων με το ΤΕΙ Ηπείρου και του Ιονίου Πανεπιστημίου με το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων. Χθες δόθηκε για δημόσια συζήτηση η πρόταση της επιτροπής που είχε συγκροτηθεί για τη συνέργεια του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με το ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδος και ΤΕΙ Θεσσαλίας που συμπεριλαμβάνει και τις προτάσεις του ΕΚΠΑ και του Γεωπονικού Πανεπιστημίου για συνέργειες με τα ΤΕΙ.
Ανάλογες συνέργειες θα υπάρξουν το προσεχές διάστημα και σε άλλα Ανώτατα Ιδρύματα που προχωρούν στη συγκρότηση επιτροπών.
– Στήριξη νέων ερευνητών – Υποτροφίες
Αναπροσανατολισμός της πολιτικής με στόχο τη στήριξη των νέων ερευνητών και την αποτροπή της μετανάστευσης επιστημόνων στο εξωτερικό (brain drain).
Οι σημαντικότερες δράσεις είναι οι εξής:
- Απόκτηση ακαδημαϊκής διδακτικής εμπειρίας για κατόχους διδακτορικού:
- 1.500 άτομα ανά έτος στα Ιδρύματα για αυτοδύναμη διδασκαλία
- Υλοποιείται ο Γ’ Κύκλος
- Η δράση θα συνεχίσει έως και το 2022 – 2023
- Ενίσχυση ερευνητικών ομάδων που αποτελούνται από νέους ερευνητές
- Έχει ολοκληρωθεί ο α’ κύκλος από του 2 κύκλους
- Χρηματοδότηση 245 ερευνητικών ομάδων / 950 ερευνητές
- Υποτροφίες
Μετά από πέντε χρόνια άρχισαν ξανά από το 2016 να δίνονται υποτροφίες μέσω του ΙΚΥ. Συγκεκριμένα:
(α) Υποτροφίες κοινωνικού χαρακτήρα για τη στήριξη προπτυχιακών φοιτητών
(β) Υποτροφίες σε Υποψήφιους διδάκτορες και μετά-διδάκτορες ερευνητές.
Α. ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΗΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ:
Από ΕΣΠΑ – Πρόγραμμα «ενίσχυση του ανθρώπινου ερευνητικού δυναμικού μέσω της υλοποίησης διδακτορικής έρευνας, Α΄ και Β΄ Κύκλου»
- Υποτροφίες Α΄ κύκλου: 211 υποτροφίες σε νέους υποψήφιους διδάκτορες, (Α΄ κύκλου), διάρκειας έως 36 μήνες, με μηνιαίο ποσό υποτροφίας τα 817 ευρώ.
- Υποτροφίες Β΄ Κύκλου»: 211 υποτροφίες σε Παλαιότερους υποψήφιους διδάκτορες, για την ολοκλήρωση της Διατριβής, διάρκειας έως 24 μήνες, με μηνιαίο ποσό υποτροφίας τα 817 ευρώ.
Πρόγραμμα «ενίσχυσης μεταδιδακτόρων ερευνητών/ερευνητριών»
- Από ΕΣΠΑ: Δόθηκαν 289 υποτροφίες, διάρκειας 24 μηνών με μηνιαίο ποσό υποτροφίας τα 1100 ευρώ.
- Από Ι.Κ.Υ/ SIEMENS: Δόθηκαν 170 υποτροφίες διάρκειας 24 μηνών.
Υποτροφίες ΙΚΥ σε φοιτητές που ανήκουν σε Ειδικές Κοινωνικές Ομάδες
- Σε υλοποίηση ο β’ κύκλος της πράξης
- Περίπου 3.000 ωφελούμενοι κατ’ έτος
Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Φλωρεντίας
- Έξι (6) Υποτροφίες σε υποψήφιους Διδάκτορες και Μεταδιδάκτορες.
Β. ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ:
700 υποτροφίες σε υποψήφιους Διδάκτορες από ΕΣΠΑ, διάρκειας έως 36 μήνες, με μηνιαίο ποσό υποτροφίας τα 817 ευρώ: Ολοκληρώνεται στο επόμενο 10ήμερο η διαδικασία Αξιολόγησης των 1.600 αιτήσεων.
Γ. ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗΣ:
- 1. (Από ΕΣΠΑ): Ετοιμάζεται η ΚΥΑ προκήρυξης για 600 υποτροφίες σε μεταδιδάκτορες, διάρκειας 24 μηνών με μηνιαίο ποσό υποτροφίας τα 1100 ευρώ. [Στόχος πρόσκλησης, Σεπτέμβριος 2018].
- 2. Υποτροφίες ΙΚΥ- Εθνικής Τράπεζας: 100 υποτροφίες για Μεταπτυχιακές σπουδές και 2+2 έτη απασχόλησης στην ΕΤΕ. [Στόχος πρόσκλησης, Σεπτέμβριος 2018].
– Στεγαστικό φοιτητικό επίδομα 1.000 ευρώ
Για το ακαδημαϊκό έτος 2016-2017, εγκρίθηκε και δόθηκε σε 37.359 δικαιούχους το στεγαστικό φοιτητικό επίδομα των 1.000 ευρώ.
Χθες, Τρίτη 3 Ιουλίου, έληξε η αρχική ανακοινωθείσα περίοδος υποβολής αιτήσεων για το φοιτητικό στεγαστικό επίδομα του ακαδημαϊκού έτους 2017-2018. Σύμφωνα με τα στοιχεία υποβλήθηκαν περίπου 43.000 αιτήσεις.
– Χρηματοδότηση κοινωνικών δομών στήριξης φοιτητών των Ιδρυμάτων
(Από ΕΣΠΑ): Χρηματοδοτούνται με 21 εκατ. € οι δομές Κοινωνικής Υποστήριξης των Ιδρυμάτων στη βάσει διάγνωσης αναγκών που κάνουν τα ίδια (π.χ. κέντρα για ΑμεΑ, γραφεία ψυχολογικής υποστήριξης, διαμόρφωση προσβασιμότητας κλπ)
Έμπρακτα το Υπουργείο προχώρησε στη στήριξη των οικογενειών με την εφαρμογή του μέτρου των μετεγγραφών για τα αδέλφια φοιτητών. Δεκτό έγινε το 88% των αιτημάτων αδελφών φοιτητών (923 μετεγγραφές). Συνολικά, το ακαδημαϊκό έτος 2017-2018 έγιναν 8.964 μετεγγραφές.
