Δ.Α.Κ.Ε./Π.Ε: Στις 19/05/2017 ανακοινώθηκε στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας το «Τριετές Σχέδιο για την Παιδεία», το οποίο είχε προαναγγελθεί από τον Υπουργό Παιδείας κ. Γαβρόγλου κατά την παραλαβή του Υπουργείου Παιδείας από τον προκάτοχό του κ. Φίλη.
Ήδη από τον Δεκέμβριο του 2016 το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής είχε αποστείλει εγκύκλιο στις σχολικές μονάδες της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με θέμα «Πρόσκληση ενδιαφέροντος για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και την πιλοτική εφαρμογή της περιγραφικής αξιολόγησης μαθητών στην υποχρεωτική εκπαίδευση».
Από τον Ιανουάριο του 2019, μετά την πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος, υλοποιήθηκε ένα 6ωρο επιμορφωτικό πρόγραμμα για τους Συντονιστές Εκπαιδευτικού έργου από την Επιστημονική Επιτροπή. Στη συνέχεια, και μέχρι τις 19 Απριλίου 2019, έχουν προγραμματιστεί και πραγματοποιούνται 4ώρες επιμορφώσεις για τους/τις: προϊσταμένους/ες των νηπιαγωγείων, τους/τις διευθυντές/-ντριες ή/και υποδιευθυντές/-ντριες σχολικών μονάδων της υποχρεωτικής εκπαίδευσης ή/και εκπαιδευτικούς της υποχρεωτικής εκπαίδευσης με σκοπό τη διάχυση του έργου στην εκπαιδευτική κοινότητα.
Η Δημοκρατική Ανεξάρτητη Κίνηση Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (Δ.Α.Κ.Ε./Π.Ε.) πιστεύει ότι η αξιολόγηση του μαθητή αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της εκπαιδευτικής λειτουργίας του σχολείου που περιλαμβάνει, ανάμεσα σε άλλες, τις διαδικασίες της διδασκαλίας, της μάθησης, της διαπαιδαγώγησης, της κοινωνικοποίησης και της συνεργασίας. Στη λογική αυτή η αξιολόγηση των μαθητών, με την παιδαγωγική της έννοια, πρέπει να διαπιστώνει την επίτευξη ή όχι, από πλευράς των μαθητών, των εκπαιδευτικών στόχων καθώς και τον βαθμό επιτυχίας των μεθοδολογικών και εκπαιδευτικών προσπαθειών και προσεγγίσεων του εκπαιδευτικού για να μπορέσει να προχωρήσει στις απαραίτητες ανατροφοδοτικές, διορθωτικές και βελτιωτικές ενέργειες. Στο πλαίσιο αυτό, η περιγραφική αξιολόγηση υποστηρίζει την παιδαγωγική λειτουργία της αξιολόγησης περισσότερο και καλύτερα από κάθε άλλη μέθοδο.
Είναι γνωστό ότι πολλές επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει το πώς ευνοείται τόσο η μαθησιακή διαδικασία όσο και ο ίδιος ο μαθητής από την εφαρμογή της περιγραφικής αξιολόγησης ιδιαίτερα σε σχέση με το βαθμολογικό μοντέλο αξιολόγησης.
Εντούτοις πρέπει να επισημάνουμε ότι παρουσιάζονται και μια σειρά από προβλήματα και δυσκολίες που πρέπει να ληφθούν υπόψη στον σχεδιασμό και την υλοποίηση ενός τέτοιου μοντέλου αξιολόγησης του μαθητή.
Ένα βασικό ερώτημα που θα πρέπει να απαντηθεί είναι το κατά πόσο είναι το ελληνικό σχολείο «έτοιμο» να υποστηρίξει την περιγραφική αξιολόγηση. Έχει απαλλαγεί από τα γνωρίσματα και τα χαρακτηριστικά εκείνα που δυσχεραίνουν την εφαρμογή και αξιοποίηση της;
Η πληθώρα διδακτέας ύλης, η πίεση για υψηλή απόδοση, ο ανταγωνισμός μεταξύ των μαθητών, ο «βαθμοκεντρισμός», η αδυναμία ενός αριθμού γονέων να κατανοήσει τις περιγραφικές επισημάνσεις στην αξιολόγηση του μαθητή είναι μόνο μερικές από τις εγγενείς αδυναμίες του εκπαιδευτικού συστήματος που πρέπει να ξεπεραστούν.
Ένα από τα σοβαρότερα ζητήματα στην προσπάθεια υιοθέτησης της περιγραφικής αξιολόγησης είναι η αντίληψη και νοοτροπία που έχει καλλιεργηθεί κυρίως από τον τρόπο λειτουργίας του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος και κυριαρχεί σήμερα στους εμπλεκομένους στην εκπαιδευτική διαδικασία – κυρίως σε γονείς και μαθητές – όσον αφορά στην αξιολόγηση, συγχέοντας την αξιολόγηση με τη βαθμολόγηση σε συνδυασμό με την πίεση από την πλευρά των γονέων για υψηλή βαθμολόγηση για τα ίδια τους τα παιδιά.
Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε ότι το προτεινόμενο μοντέλο περιγραφικής αξιολόγησης είναι ένα βαρύ και γραφειοκρατικό μοντέλο το οποίο λειτουργεί στη λογική της κατάτμησης της συνολικής παιδαγωγικής λειτουργίας και διδακτικής διαδικασίας του σχολείου απαιτώντας από τον εκπαιδευτικό, ούτε λίγο ούτε πολύ, να :
- Χρησιμοποιήσει έξι (6) μεθόδους αξιολόγησης:
- αυτοαξιολόγηση,
- ετεροαξιολόγηση,
- παρατήρηση – με επιμέρους τέσσερις διαφορετικές τεχνικές: ανεκδοτικές καταγραφές, τρέχουσες καταγραφές, κλίμακες ελέγχου, κλίμακες διαβάθμισης (ρουμπρίκες)
- γραπτές δοκιμασίες,
- φάκελος μαθητή,
- συζήτηση
- σε τέσσερα (4) στάδια αξιολόγησης στην τάξη για τα αξιολογικά στοιχεία και τεκμήρια:
- συλλογή,
- καταγραφή,
- ερμηνεία και ανάλυση,
- αξιοποίηση και ερμηνεία
- και στο τέλος να συντάξει την έκθεση προόδου που, σύμφωνα με το Ι.Ε.Π. είναι η ποιοτική αποτύπωση της επίδοσης και της μαθησιακής αναπτυξιακής πορείας με την ανάδειξη των προοπτικών βελτίωσης κάθε μαθητή και μαθήτριας και η οποία διαρθρώνεται σε τρεις ενότητες:
- Αποτύπωση της αξιολόγησης στην τάξη και στο σχολείο.
- Αποτύπωση της αξιολόγησης στα διάφορα μαθήματα.
- Γενική μαθησιακή πορεία και επόμενα βήματα.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα συμπεράσματα και οι προτάσεις που το Ι.Ε.Π. αναφέρει στη σχετική παρουσίαση των αποτελεσμάτων από την πιλοτική εφαρμογή και τις απόψεις των εκπαιδευτικών που συμμετείχαν σε αυτή, επισημαίνοντας, από την πλευρά μας, ότι η εφαρμογή δεν αφορούσε το σύνολο των μαθημάτων του ωρολογίου προγράμματος παρά μόνον έως δύο μαθήματα και για πολύ περιορισμένο αριθμό διδακτικών ωρών.
Ενδεικτικά, αλλά πολύ χαρακτηριστικά, αναφέρουμε προβλήματα που διαπιστώθηκαν κατά την περιορισμένη πιλοτική εφαρμογή:
- Την κριτική στάση μέρους των νηπιαγωγών, κυρίως λόγω της ανεπαρκούς δια ζώσης υποστήριξης και της περιορισμένης διάρκειας του προγράμματος,
- Τις αντικρουόμενες απόψεις των εκπαιδευτικών των δημοτικών σχολείων ως προς τον βαθμό ικανοποίησης από τη συμμετοχή τους (41% με επιφυλάξεις και 36% ικανοποιημένοι),
- Αποτελεί χρονοβόρα και επίπονη διαδικασία,
- Η επίδραση της πιλοτικής εφαρμογής στο Νηπιαγωγείο/Δημοτικό επηρέασε λιγότερο τις διδακτικές πρακτικές, τη μάθηση και ανάπτυξη των παιδιών, τη συνεργασία με τους γονείς και τη συμμετοχή των παιδιών στην εκπαιδευτική διαδικασία,
- Η πλειονότητα των εκπαιδευτικών δεν εντόπισε σημαντικές αλλαγές στην εκπαιδευτική πράξη και τέλος,
- Όπως οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί τόνισαν η όλη διαδικασία υπερβαίνει το εργασιακό ωράριο των εκπαιδευτικών ενώ η «υποχρέωση» της αξιολόγησης απαιτεί πολλές φορές διακοπή της ροής της διδασκαλίας
Η ΔημοκρατικήΑνεξάρτητηΚίνησηΕκπαιδευτικώνΠρωτοβάθμιαςΕκπαίδευσης (Δ.Α.Κ.Ε./Π.Ε.) εκτιμά ότι το όλο εγχείρημα εξακολουθεί να παρουσιάζει πολλά προβλήματα τόσο στον σχεδιασμό όσο και στη μέχρι τώρα εφαρμογή του. Η προσπάθεια άμεσης, πλήρους εφαρμογής της περιγραφικής αξιολόγησης των μαθητών δεν μπορεί να μας βρει σύμφωνους για όλους τους λόγους που αναφέρθηκαν μέχρι τώρα. Πιστεύουμε ότι, για να επιτευχθεί το επιθυμητό παιδαγωγικό αποτέλεσμα, επιβάλλεται η περιγραφική αξιολόγηση να συνδυαστεί με συστηματικό, μεθοδικό, έγκυρο και αξιόπιστο σχεδιασμό, εποικοδομητική συνεργασία με όλους τους φορείς και, ασφαλώς, με επιπλέον πιλοτική εφαρμογή.
Όλο αυτό το πλαίσιο έχει να κάνει και με το ίδιο το σχολείο μέσα στο οποίο θα γίνει η προσπάθεια εφαρμογής. Πρέπει να δρομολογηθούν όλες οι αλλαγές εκείνες που θα οδηγήσουν σε αυξημένες πιθανότητες επιτυχούς εφαρμογής όπως:
- η μείωση του αριθμού των μαθητών ανά τμήμα, σε 1:20 για το δημοτικό σχολείο και 1:15 για το νηπιαγωγείο,
- η μείωση του διδακτικού ωραρίου των εκπαιδευτικών, ώστε να υπάρχει ο απαραίτητος χρόνος για τη διενέργεια όσων απαιτεί η περιγραφική αξιολόγηση,
- ο διορισμός όλων των μόνιμων εκπαιδευτικών που έχει ανάγκη η εκπαίδευση με βάση τις θέσεις της Δ.Ο.Ε. για τη λειτουργία του δημόσιου σχολείου,
- η ενίσχυση των σχολικών μονάδων με το απαραίτητο επιστημονικό και βοηθητικό προσωπικό,
- ο περιορισμός της έκτασης και η απλούστευση της όλης διαδικασίας,
- η στοχευμένη αρχική και διαρκής ενημέρωση και επιμόρφωση εκπαιδευτικών και γονέων στο νέο μοντέλο αξιολόγησης,
- η θεσμική θωράκιση των εκπαιδευτικών στο έργο τους ώστε να μην υπόκεινται στην απειλή ακόμα και ένδικων μέσων για την άσκησή του όταν οι εκτιμήσεις τους δεν συμβαδίζουν με τις απαιτήσεις μη ορθά ενημερωμένων γονέων.
Η ΔημοκρατικήΑνεξάρτητηΚίνησηΕκπαιδευτικώνΠρωτοβάθμιαςΕκπαίδευσης (Δ.Α.Κ.Ε./Π.Ε.) καταθέτει αυτές τις απόψεις – προτάσεις στο Δ.Σ. της Δ.Ο.Ε. με στόχο τη διαμόρφωση θέσης της Ομοσπονδίας που θα έχει ως επίκεντρο τις παιδαγωγικές ανάγκες των μαθητών και την ενίσχυση του έργου που παρέχει το δημόσιο σχολείο, απαλλαγμένης τόσο από τον κίνδυνο της άκριτης αποδοχής του εγχειρήματος με τη μορφή που προτείνεται από το Ι.Ε.Π. όσο και από τη λογική της στείρας άρνησης και του μηδενισμού.
