«Το Πρόγραμμα του “Παγκοσμίου Δικτύου Θρησκειών για Παιδιά” (GNRC ) της ARIGATOU ως πρότυπο των ελληνικών Προγραμμάτων Σπουδών για τα Θρησκευτικά».
«Η ιστορία εκτυλίσσεται ως εξής:
Εν μέσω σκόπιμης πρόκλησης αναταραχής στα σχολεία, κυρίως της Μέσης Εκπαίδευσης, εξαιτίας των εγκυκλίων[1]του 2008, που αφορούν στις απαλλαγές από το μάθημα των Θρησκευτικών, τίθεται σε πιλοτική εφαρμογή, το 2011, το Νέο Πρόγραμμα Σπουδών στα Θρησκευτικά Δημοτικού και Γυμνασίου, το οποίο αλλάζει ριζικά τον προσανατολισμό του μαθήματος. Εγκαταλείπεται η ισχύουσα μέχρι σήμερα γνώση της Ορθόδοξης πνευματικότητας και η γνωριμία των θρησκειών σε χωριστές ενότητες, αντί ενός διαθρησκειακού συγκρητιστικού συνονθυλεύματος[2],
επενδυμένου με διαλογισμό[3], βιωματικές πρακτικές[4], διαθρησκειακές κατασκευές[5], συνεντεύξεις με ιερείς θρησκειών[6], διαθρησκειακά παιχνίδια[7]κ.α. Έτσι, εκτιμάται, πως το νέο ΠΣ θα γίνει πιο ελκυστικό, και, παράλληλα, θα καλύψει τα αξεπέραστα θεολογικά και παιδαγωγικά προβλήματα που δημιουργεί, εξαιτίας της ανάμειξης και ταυτόχρονης παρουσίασης, σε μικρούς και ανήλικους μαθητές, ετερόκλητων γνώσεων από έξι θρησκείες και τρεις ομολογίες[8].
[1]Αριθ. Πρωτ.91109/Γ2/ 10/07/2008, Αριθ. Πρωτ.: 104071/Γ2/04/08/2008, Αριθ. Πρωτ. Φ12 /977 /109744/Γ1 /26 – 8 – 2008
[2] Πρόγραμμα Σπουδών 2011 (ΠΣ.2011), ενδεικτικά, σελ.31, 32, 37, 41 κ.α.
[3] Οδηγός Εκπαιδευτικών 2011, σελ. 164
[4] ΠΣ.2011, π.χ. σελ. 76
[5]ΠΣ.2011, π.χ. σελ.31, 59
[6] ΠΣ.2011, π.χ. σελ.71
[7] ΠΣ.2011, π.χ. σελ. 49
[8] ΠΣ.2011, π.χ. σελ.41
[9] Ενδεικτικά: Επιστημονική – Παιδαγωγική Ημερίδα της ΠΕΘ στην Αθήνα (Μελίσσια 12-10-2013), με θέμα: «Τα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών (Πιλοτικά κ.α.), και τα εν χρήσει Σχολικά Βιβλία Θεωρητικής Κατευθύνσεως (Θρησκευτικών, Φιλολογικών Μαθημάτων και Ιστορίας) Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης» – Ηλεκτρονική πηγή:
http://www.zoiforos.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=10166:i-imeris-tis-panelliniou-enoseos-theologon-melissia-12-10-2013&Itemid=202
Επιστημονικό Συνέδριο το οποίο διοργανώθηκε από το Εργαστήριο Παιδαγωγικής – Χριστιανικής Παιδαγωγικής του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, υπό την αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης, στη Θεσσαλονίκη (11-12 Μαρτίου 2013), με θέμα: «Το μάθημα των θρησκευτικών: Προβληματισμοί – Επισημάνσεις – Προτάσεις» – Ηλεκτρονική πηγή:
http://www.zoiforos.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=8539:ta-porismata-tou-panelliniou-theologikoy-epistimonikoy-synedriou-thessaloniki-11-12-martiou-2013&Itemid=202
[10]https://arigatouinternational.org/en/
[11]https://prayerandactionforchildren.org/who–we–are/council–members
https://ethicseducationforchildren.org/en/who–we–are/interfaith–council
https://endingchildpoverty.org/en/who-we-are/steering-committee
https://gnrc.net/en/the-network/coordinators-contacts
[12] Shining Ever Brighter (S.E.B.), σελ.1
https://arigatouinternational.org/en/our-partners
[13]https://gnrc.net/en/the-network/history-of-gnrc/shining-ever-brighter
https://ethicseducationforchildren.org/en/knowledge-center/documents/learning-to-live-togetherhttps://ethicseducationforchildren.org/en/what-we-do/learning-to-live-together
[14] S.E.B., σελ.1, 3.
[15] S.E.B., σελ. 3.
[16] S.E.B., σελ. 3, 5.
[17] S.E.B., σελ. 4, 23-25, 27-28.
[18] S.E.B.,σελ. 1, 29, 30.
[19]https://ethicseducationforchildren.org/en/who-we-are/interfaith-council
[20]https://ethicseducationforchildren.org/en/what-we-do/learning-to-live-together
[21]https://prayerandactionforchildren.org/who-we-are/world-day-of-prayer
[22]https://gnrc.net/en/the-network/history-of-gnrc
[23]https://gnrc.net/en/news/in-the-news/3612-dpac-dominican-republic
[24]http://www.rk-world.org/
[25]https://prayerandactionforchildren.org/who-we-are/council-members
[26]http://www.inebnetwork.org/
[27]https://en.wikipedia.org/wiki/Sulak_Sivaraksa
[28] Ο Δαλάι Λάμα προβάλλεται ιδιαιτέρως από το ελληνικό Πρόγραμμα Σπουδών στα Θρησκευτικά 2011.
ΠΣ 2011, σελ. 57: Ο Δαλάι Λάμα συνεξετάζεται με τους Ορθόδοξους αγίους και τους «αγίους ανθρώπους στις θρησκείες του κόσμου».
ΠΣ 2011, σελ. 91: «Δαλάι Λάμα. Ένας θρησκευτικός ηγέτης χωρίς πατρίδα» συνεξετάζεται στην ίδια θεματική ενότητα με τον Άγιο Πορφύριο, «Γέροντας Πορφύριος. Το χάρισμα της πνευματικής πατρότητας».
Λόγω της σφοδρή κριτικής που ακολούθησε, οι ανωτέρω αναφορές αφαιρέθηκαν από το αναθεωρημένο ΠΣ 2014.
[29]https://prayerandactionforchildren.org/who–we–are/council–members
[30]https://en.wikipedia.org/wiki/J%C5%8Ddo–sh%C5%AB
http://www.jodo.org/about_plb/what_plb.html
Η οργάνωση Jodo Shu έχει περίπου επτά χιλιάδες ναούς, εκ των οποίων ο κεντρικός βρίσκεται στο Κιότο της Ιαπωνίας. Ναοί της οργάνωσης, επίσης, βρίσκονται στη Χαβάη, στις ΗΠΑ, στη Βραζιλία και στην Αγγλία.
[31]https://prayerandactionforchildren.org/take-action/religious-and-spiritual-resources/short-theological-presentation/520-buddhist-perspective-on-the-child
[32]http://www.sarvodayausa.org/sarvodaya–history–and–philosophy.html
[33]http://www.sarvodayausa.org/dr–at–ariyaratne.html
Διοργανώνει ακριβοπληρωμένα σεμινάρια βουδιστικού διαλογισμού.
http://wisdom2asia.com/meditation–by–the–bay
http://www.ila–net.org/conferences/2014/mindfulness–activities.html
[34] Learning To Live Together (LTLT), σελ.Viκαι 225.
[35]https://prayerandactionforchildren.org/news/world–day–news–and–media/411-news–release–religious–and–secular–groups–expand–work–to–end–violence–against–children
[36]https://prayerandactionforchildren.org/who–we–are/council–members/502-swami–atmapriyananda
[37]https://prayerandactionforchildren.org/who–we–are/council–members
[38]https://en.wikipedia.org/wiki/Chinmayananda_Saraswati
[39]https://en.wikipedia.org/wiki/Anantanand_Rambachan
[40]https://prayerandactionforchildren.org/who–we–are/council–members
[41]https://en.wikipedia.org/wiki/Shanti_Ashram
https://www.facebook.com/Shanti–Ashram-303272096429169/
[42]http://www.kaiciid.org/who–we–are/governance/drkezevino–aram
[43]https://ethicseducationforchildren.org/en/who–we–are/interfaith–council
[44]https://en.wikipedia.org/wiki/Dayananda_Saraswati
[45]https://en.wikipedia.org/wiki/Agnivesh
[46]Learning To Live Together (LTLT), σελ.Vi και 225.
[47] http://www.thefullwiki.org/Pandurang_Shastri_Athavale
[48]http://vmehta.conforums3.com/index.cgi?board=Religions&num=1150555879&action=display&start=3317
[49]Learning To Live Together (LTLT), σελ.Vi και 225.
[50]http://www.oomoto.or.jp/English/enKyos/kyosm-en.html
[51]http://www.oomoto.or.jp/English/enKyos/kaisoden/index.html
[52]http://www.oomoto.or.jp/English/enKyos/seisi-en.html
[53]http://www.oomoto.or.jp/English/enVisitor/enBill33.html
[54]http://www.oomoto.jp/enDokon/htmls/t105.html
[55]LTLT,σελ. ix (9 / 244), 1, 32, 216- 218.
[56]https://arigatouinternational.org/en/our-partners
https://arigatouinternational.org/mm/Message%20from%20WCC%20General%20Secretary.pdf
http://www.unicef.org/media/media_85552.html
http://www.icvolunteers.org/index.php?what=projectsshort&id=513&language=fr
https://en.wikipedia.org/wiki/Hans_Ucko
https://arigatouinternational.org/en/latest–news/initiatives/61-reflections–on–arigatou–and–its–four–initiatives
[57]Παραδείγματα:
HansUcko.ArigatouanditsFourInitiatives.
https://arigatouinternational.org/mm/file/ARIGATOU%20AND%20ITS%20FOUR%20INITIATIVES.pdf
S.E.B., σελ. 3: Mitsu Miyamoto, «Το MYOCHIKAI να γίνειη ραχοκοκαλιά όλου του κόσμου».
Rissho Kosei-Kai: «να ελευθερωθούν οι άνθρωποι από τον πόνο και να δημιουργήσουν ένα ειρηνικό κόσμο, μέσα από τις διδασκαλίες του Lotus Sutra.
http://www.rk-world.org/whoweare.aspx
https://www.oikoumene.org/en/resources/documents/assembly/2013-busan/messages-to-the-assembly/message-from-rissho-kosei-kai-to-the-wcc
Sulak Sivaraksa: «προώθηση της μεταρρύθμισης του βουδισμού ως ένα εναλλακτικό μέσο για την κοινωνική αλλαγή». https://en.wikipedia.org/wiki/Sulak_Sivaraksa
Α.Τ. Ariyaratne: Αφύπνιση της κοινωνίας με βάση τις βουδιστικές αξίες, στο Οκταπλό μονοπάτι.
Dayananda: “πίσω στις Βέδες” Με το μήνυμα αυτό επηρέασε πολλούς στοχαστές και φιλόσοφοι σε όλο τον κόσμο. https://en.wikipedia.org/wiki/Dayananda_Saraswati
Swami Atmapriyananda: «Να εφαρμοστεί το εκπαιδευτικό όραμα του Σουάμι Βιβεκανάντα για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα της νεολαίας. Αρμονία των θρησκειών, όπως βιώνεται και διδάσκεται από τον Σρι Ραμακρίσνα. Η σκέψη του Ραμακρίσνα-Βιβεκανάντα στο πλαίσιο των σύγχρονων προκλήσεων».https://prayerandactionforchildren.org/who-we-are/council-members/502-swami-atmapriyananda
[58]https://prayerandactionforchildren.org/who–we–are/council–members/506-rev–dr–hans–ucko
[59]http://www.oikoumene.org/en/press-centre/news/wcc-calls-churches-to-pray-for-children
[60]https://prayerandactionforchildren.org/who–we–are/council–members
https://ethicseducationforchildren.org/en/who-we-are/interfaith-council
https://endingchildpoverty.org/en/who–we–are/steering–committee
[61] Για παράδειγμα: https://gnrc.net/en/news/in–the–news/3612-dpac–dominican–republic
https://gnrc.net/en/61-regional-subdomains/lac/2235-el-salvador-visiting-bread-of-life-church-and-the-university-of-brahma-kumaris-1415908451
LTLT, σελ. 198-203, 210-218
[62]https://gnrc.net/en/the-network/coordinators-contacts
LTLT, σελ. vii
[63]https://ethicseducationforchildren.org/en/news/latest-news/948-arigatou-international-at-the-core-group-of-experts-for-child-friendly-churches-2
[64]https://www.crin.org/en/library/organisations/arigatou–international
[65]Duff,EdwardS.J.TheSocialThoughtoftheWorldCouncilofChurches.NewYork,N.Y.:AssociationPress, 1956, σελ.39–40: «Το Chateau de Bossey, που βρίσκεται στην Ελβετία και όπου στεγάζεται το ΠΣΕ, αγοράστηκε με χρήματα που δόθηκαν από τον Rockefeller».http://www.oldthinkernews.com/2007/12/02/rockefeller-and-the-new-world-religion/
[66]«Ως εξακριβωμένος οικουμενιστής, έδωσε κατά καιρούς μεγάλα ποσά σε Προτεσταντικά και Βαπτιστικά ιδρύματα, όπως το Διαθρησκειακό Παγκόσμιο Κίνημα, το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο Εκκλησιών, το Σωματείο Θεολογικού Σεμιναρίου, ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Ιωάννη, η Εκκλησία Riverside της Νέας Υόρκης, και το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών». https://en.wikipedia.org/wiki/John_D._Rockefeller_Jr.
Εκκλησιαστική εφημερίδα The living church, 16ης Δεκεμβρίου 1945, σελ. 11: «ένα εκατομμύριο δολάρια δόθηκαν ως δώρο από τον John D. Rockfeller για να χρησιμοποιηθούν ως Χριστιανική επανόρθωση και ανοικοδόμηση και εκπαίδευση στην Ευρώπη, και το δώρο παρέλαβαν οι Φίλοι του Παγκόσμιου Συμβουλίου Εκκλησιών… Ο κ. Rockfeller εξέφρασε την ευχή τα μισά χρήματα να δοθούν για το πρόγραμμα ανακούφισης και ανοικοδόμησης του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών. Τα υπόλοιπα μπορούν να δοθούν στην εκπαίδευση και σε εκδόσεις, και ιδιαίτερα στην ίδρυση ενός εκπαιδευτικού κέντρου για τον λαϊκό Χριστιανό στην Ευρώπη, υπό την αιγίδα του Παγκόσμιου Συμβουλίου Εκκλησιών». Ο κ. Rockfeller δήλωσε, επίσης, ότι «αυτή η συνεισφορά δόθηκε για να χρησιμοποιηθεί για την προώθηση του σκοπού της Χριστιανικής ενότητας…».
https://books.google.gr/books?id=x3vkAAAAMAAJ&pg=RA2-PA11&lpg=RA2-PA11&dq=world+council+of+churches+rockefeller&source=bl&ots=L0NAL0MmmE&sig=HTOxdCYX5Cxb8vrPMyNADDVPTac&hl=el&sa=X&ved=0ahUKEwjsgMTQiurOAhXiCcAKHQPrAl84ChDoAQhjMAw#v=onepage&q&f=false
[67]https://ethicseducationforchildren.org/en/news/latest–news/289-the–learning–to–live–together–manual–is–introduced–to–formal–education–teachers–in–athens
https://ethicseducationforchildren.org/en/who-we-are/interfaith-council
[68]https://ethicseducationforchildren.org/en/news/latest-news/347-learning-to-live-together-progress-of-teacher-training-in-greece
[69]http://marialuciauribe.blogspot.gr/2013/09/workshop–on–learning–to–live–together.html
[70]http://www.agioritikovima.gr/eklisia-elados/item/75273-%CF%83%CF%85%CE%BC%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%BF%CF%87%CE%AE-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BB%CE%B5%CE%B3%CE%B3%CF%8D%CE%B7-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B5%CE%BA%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%85%CF%83%CE%B7-%CE%B7-%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BC%CE%B5%CF%84%CF%8E%CF%80%CE%B9%CF%83%CE%B7-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CF%86%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CF%89%CE%BD-%CE%B2%CE%AF%CE%B1%CF%82
http://neotita.gr/7609-2/
https://www.youtube.com/watch?v=jFFm5ANe-wE
https://www.youtube.com/watch?v=c4bOTP58aLk
https://www.youtube.com/watch?v=hYDrmYdIhdE
[71]https://ethicseducationforchildren.org/en/news/latest-news/945-the-learning-to-play-together-booklet-is-turning-heads-in-greece
[72]http://neotita.gr/%CF%83%CE%B5%CE%BC%CE%B9%CE%BD%CE%B1%CF%81%CE%B9%CE%BF-%CF%83%CF%84%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CF%87%CF%89%CE%BD-%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%BA%CE%B7%CE%BD%CF%89%CF%83%CE%B7%CF%83-%CE%B7%CF%87%CE%B7-2/
https://soundcloud.com/youthathens/rltz5aohdl9n
[73]https://ethicseducationforchildren.org/en/news/latest–news/289-the–learning–to–live–together–manual–is–introduced–to–formal–education–teachers–in–athens
https://ethicseducationforchildren.org/en/news/latest-news/347-learning-to-live-together-progress-of-teacher-training-in-greece
http://marialuciauribe.blogspot.gr/2013/09/workshop-on-learning-to-live-together.html
https://ethicseducationforchildren.org/en/news/latest–news/281-international–seminar–for–teachers–and–trainers–in–athens
https://ethicseducationforchildren.org/en/news/latest–news/280-learning–to–live–together–used–with-5th–grade–students–in–athens
https://gr.linkedin.com/in/angeliki–aroni–ph–d-09861945?trk=seokp–title_posts_secondary_cluster_res_author_name
[74]https://ethicseducationforchildren.org/en/who-we-are/interfaith-council
http://eclass.uoa.gr/modules/document/file.php/THEOL166/%CE%A0%CF%81%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%AC%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1%20%CE%A3%CF%80%CE%BF%CF%85%CE%B4%CF%8E%CE%BD/%CE%91%CE%9D%CE%91%CE%98%CE%95%CE%A9%CE%A1%CE%97%CE%9C%CE%95%CE%9D%CE%9F%20%CE%A0%CE%A3%20%CE%98%CE%A1%CE%97%CE%A3%CE%9A%CE%95%CE%A5%CE%A4%CE%99%CE%9A%CE%A9%CE%9D%20%CE%94%CE%97%CE%9C%CE%9F%CE%A4%CE%99%CE%9A%CE%9F%CE%A5%20%CE%93%CE%A5%CE%9C%CE%9D%CE%91%CE%A3%CE%99%CE%9F%CE%A5.pdf
http://repository.edulll.gr/edulll/handle/10795/1923
http://www.minedu.gov.gr/eidiseis/23888-26-09-16-epistimoniki-omada-efthynis-epimorfosis-ekpaideftikon-gia-ta-nea-programmata-spoudon-ton-thriskeftikon
[75]LTLT, σελ. 38.
[76] ΠΣ,σελ.12.
[77]ΠΣ,σελ.29.
[78]ΠΣ,σελ.20.
[79]ΠΣ,σελ.20.
[80]ΠΣ,σελ.29.
[81]ΟΔ.ΕΚΠ, σελ.98.
[82]ΟΔ.ΕΚΠ, σελ.97.
[83]ΠΣ,σελ. 38-39.
[84]ΠΣ,σελ. 38-39.
[85]ΟΔ.ΕΚΠ, σελ.152.
[86]ΟΔ.ΕΚΠ, σελ.151-152.
[87]ΟΔ.ΕΚΠ, σελ.158.
[88]ΠΣ,σελ.38.
[89]ΠΣ, 2011,σελ. 31.
[90]LTLT, σελ. 1.
[91]ΟΔ.ΕΚΠ, σελ. 86, 97.
[92]ΠΣ,σελ.19, 25.
[93]ΠΣ,σελ. 23.
[94] ΠΣ,σελ. 23.
[95]ΠΣ,σελ.25.
[96]ΟΔ.ΕΚΠ, σελ.97-99.
[97]LTLT, σελ. 32.
[98]ΠΣ,σελ.13, ΟΔ.ΕΚΠ. 36.
[99]ΠΣ,σελ.16.
[100]ΠΣ,σελ.38.
[101]ΠΣ,σελ.38.
[102]ΠΣ,σελ.38.
[103]ΠΣ,σελ.40.
[104]ΠΣ,σελ.40.
[105]ΠΣ,σελ.51.
[106] ΠΣ,σελ.51.
[107]ΠΣ,σελ.51.
[108]ΠΣ,σελ.70.
[109]ΠΣ,σελ.88.
[110]ΠΣ,σελ.93-94.
[111]ΠΣ,σελ.112.
[112]ΠΣ,σελ.112.
[113]ΠΣ,σελ.113.
[114]ΠΣ,σελ.114.
[115]ΠΣ,σελ.126.
[116]ΠΣ,σελ.141.
[117]ΠΣ,σελ.141.
[118]ΠΣ,σελ.141.
[119]ΠΣ,σελ.142.
[120]ΠΣ,σελ.146.
