Υπάρχουν αντικειμενικά κάποιες ιδιαίτερες προκλήσεις που θέτει εκ της φύσεώς της η Φιλοσοφία στους κόλπους της θεσμικής εκπαίδευσής μας. Πρώτη πρόκληση. Μπορεί η Φιλοσοφία να μην είναι «άλλο ένα» μάθημα στο Λύκειο, να μην αποτελεί δηλαδή ένα γνωστικό αντικείμενο όπως τα άλλα μαθήματα; Τι εννοώ; Η Φιλοσοφία μπορεί εκτός ως πεδίο μάθησης στην καθορισμένη διδακτέα ύλη να διαμορφώσει και έναν τρόπο ζωής, να είναι δηλαδή η διδασκαλία της μια άσκηση ζωής;
Του Νίκου Τσούλια
Εδώ η απάντηση είναι ακόμα πιο εύκολη. Κάθε μάθημα / γνωστικό αντικείμενο, ως θεσμική προβολή των επιμέρους πεδίων της επιστήμης στην οργανωμένη εκπαίδευσή μας, εξ ορισμού θα πρέπει να εμπεριέχει και τον πλούτο της φιλοσοφικής του θεώρησης. Και αυτό όχι μόνο για να υπηρετηθεί η έννοια της Φιλοσοφίας γενικότερα αλλά και για να κατανοηθεί πληρέστερα το διδασκόμενο μάθημα.
Μόνο αν παράλληλα με τη διδασκαλία της γνώσης τίθεται και το πεδίο του προβληματισμού και της εξέλιξης των ιδεών σε κάθε γνωστικό αντικείμενο, μπορεί η γνώση να αποκτήσει ριζώματα στη σκέψη του παιδιού, γιατί μόνο έτσι η γνώση αποκτά ενότητα στην εξέλιξή της. Υπάρχει πρόσφορο και πλούσιο έδαφος στο στοχασμό των μαθητών για μια τέτοια θεώρηση των πραγμάτων, γιατί ακριβώς θέτει το ζήτημα της γνώσης ως ζήτημα που αγκιστρώνεται στα δικά τους πρωτογενή ερωτήματα και δεν πέφτει από τον ουρανό ως «διδακτέα και μόνο ύλη».
Γι’ όλες αυτές τις προκλήσεις τίθεται μια δευτερογενής αλλά σημαντική πρόκληση. Ωραία και αποδεκτά ενδεχομένως όλα αυτά, αλλά τι γίνεται με την πραγματικότητα του σχολείου; Εδώ θέλω να πιστεύω ότι είμαι πιο πειστικός. Το σχολείο και οι εκπαιδευτικοί στη χώρα μας έχουν πολλά περιθώρια για να βάλουν τους δικούς τους χρωματισμούς στη διδασκαλία.
Μπορούν οι προηγούμενες – προφανώς και άλλες… – προκλήσεις να τίθενται στο πεδίο εφαρμογής. Φυσικά και δεν μπορεί να αναθεωρηθεί μια κρατούσα θεσμική αντίληψη από τις μεμονωμένες ενέργειες των εκπαιδευτικών. Μπορεί όμως να τίθενται τα μεγάλα παιδαγωγικά προτάγματα, όπως αυτά έχουν κατακτηθεί είτε μέσα από τις επιστημονικές σπουδές μας, την επιμόρφωση και την αυτομόρφωση είτε μέσα από την φοβερά πλούσια εμπειρία του σχολείου είτε μέσα από τη λειτουργία των συλλογικών εκπαιδευτικών θεσμών μας. Αρκεί ο παιδαγωγικός οίστρος και το εκπαιδευτικό πάθος!
