Ανακυκλωμένο πλαστικό: Κίνδυνοι για το ορμονικό σύστημα και τον μεταβολισμό σύμφωνα με νέα έρευνα

Ανησυχητικά στοιχεία για τις επιπτώσεις των χημικών ουσιών που εντοπίζονται στα προϊόντα από ανακυκλωμένο πλαστικό φέρνει στο φως διεθνής μελέτη από τα Πανεπιστήμια του Γκέτεμποργκ και της Λειψίας. Οι ερευνητές διαπιστώνουν ότι το ανακυκλωμένο πολυαιθυλένιο μπορεί να προκαλεί διαταραχές στον ορμονικό άξονα και να επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο ο οργανισμός διαχειρίζεται τα λιπίδια.

Το πλαστικό έχει μετατραπεί σε μια από τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές προκλήσεις του πλανήτη, με την ανακύκλωση να προωθείται ως κρίσιμο εργαλείο για τη μείωση της ρύπανσης. Ωστόσο, νέα επιστημονικά δεδομένα υπογραμμίζουν ότι το ίδιο το ανακυκλωμένο υλικό μπορεί να μεταφέρει επικίνδυνα χημικά, εξαιτίας της σύνθεσής του.

Ένα και μόνο σφαιρίδιο μπορεί να περιέχει δεκάδες επικίνδυνες ουσίες

Οι επιστήμονες εντόπισαν ότι ένα μόνο σφαιρίδιο ανακυκλωμένου πλαστικού μπορεί να περιέχει περισσότερες από 80 διαφορετικές χημικές ενώσεις. Τα πλαστικά προϊόντα περιλαμβάνουν χιλιάδες προσθετικές ουσίες, πολλές από τις οποίες δεν αναφέρονται πουθενά στις ετικέτες ή στις πληροφορίες του προϊόντος. Έτσι, η διαδικασία της ανακύκλωσης ενδέχεται να εγκλωβίζει ή και να αναμειγνύει αυτές τις ουσίες, καταλήγοντας σε νέα αντικείμενα με τοξικό φορτίο.

Όπως επισημαίνει η καθηγήτρια Μπέθανι Κάρνεϊ Άλμροθ από το Πανεπιστήμιο του Γκέτεμποργκ, η απουσία πλήρους γνώσης για το ποιες χημικές ουσίες περιέχει το ανακυκλωμένο πλαστικό, αλλά και ο κίνδυνος ανεξέλεγκτης ανάμειξης ενώσεων, καθιστούν τα υλικά αυτά δυνητικά επικίνδυνα για την υγεία.

Πειράματα με ψάρια αποκαλύπτουν βιολογικές επιπτώσεις

Στο πλαίσιο της μελέτης, οι ερευνητές προμηθεύτηκαν δείγματα σφαιριδίων ανακυκλωμένου πολυαιθυλενίου από διαφορετικές περιοχές του κόσμου. Τα υλικά τοποθετήθηκαν σε νερό για 48 ώρες και στη συνέχεια, νεογέννητες προνύμφες ψαριών ζέβρας εκτέθηκαν σε αυτό το νερό για πέντε ημέρες.

Η ανάλυση έδειξε ότι η έκθεση προκάλεσε αυξημένη δραστηριότητα γονιδίων που σχετίζονται με τον μεταβολισμό του λίπους, τη λιπογένεση και την ενδοκρινική ρύθμιση. «Οι βιολογικές αλλαγές που καταγράψαμε υποδεικνύουν πιθανές αρνητικές συνέπειες στη φυσιολογία και τη γενικότερη υγεία των ψαριών», ανέφερε η Αζόρα Κένινγκ Κάρντγκαρ, επικεφαλής συγγραφέας της έρευνας.

Τοξικές ουσίες με επιπτώσεις και στην ανθρώπινη υγεία

Τα συμπεράσματα της μελέτης ενισχύονται από παλαιότερα ευρήματα που συνδέουν τις χημικές ουσίες των πλαστικών με προβλήματα στην ανθρώπινη υγεία. Έχει διαπιστωθεί ότι συγκεκριμένα πρόσθετα μπορεί να διαταράσσουν το ενδοκρινικό σύστημα, επηρεάζοντας τη γονιμότητα, την παιδική ανάπτυξη, καθώς και τον κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας, διαβήτη ή ακόμη και κάποιων μορφών καρκίνου.

Η επιστημονική κοινότητα εκφράζει πλέον σοβαρές επιφυλάξεις ως προς το κατά πόσο η ανακύκλωση πλαστικών μπορεί να γίνεται με ασφαλή τρόπο, εάν δεν υπάρξουν συγκεκριμένα μέτρα ελέγχου για τις ουσίες που περιλαμβάνονται στο τελικό προϊόν.

Χημική ανάλυση αποκάλυψε μόλυνση και από εξωτερικές πηγές

Η ομάδα των ερευνητών προχώρησε και σε χημική ανάλυση των υγρών που προέκυψαν από την εμβάπτιση των πλαστικών στο νερό. Το αποτέλεσμα ήταν η ανίχνευση ενός ευρέος φάσματος χημικών ενώσεων, με σημαντικές διαφορές ανάμεσα στα δείγματα. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα εντοπίστηκαν ουσίες που δεν σχετίζονται καν με την κατασκευή πλαστικών, όπως φυτοφάρμακα, φάρμακα και βιοκτόνα, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα υλικά αυτά είχαν μολυνθεί ήδη από την πρώτη τους χρήση.

Σημαντικές πολιτικές αποφάσεις ενόψει παγκόσμιας συνθήκης

Οι συγγραφείς της μελέτης καλούν τις κυβερνήσεις και τους αρμόδιους φορείς να θέσουν αυστηρότερους κανόνες για την παρουσία επικίνδυνων χημικών ουσιών στα πλαστικά. Παράλληλα, προτείνουν αυξημένη διαφάνεια και υποχρεωτική αναφορά των ουσιών που χρησιμοποιούνται κατά την παραγωγή και την ανακύκλωση.

Τον Αύγουστο έχει προγραμματιστεί στη Γενεύη η τελική συνεδρίαση της Διακυβερνητικής Επιτροπής Διαπραγμάτευσης του ΟΗΕ για το Περιβάλλον, με στόχο την κατάρτιση μιας διεθνούς συμφωνίας για τα πλαστικά. Η έκβαση των συζητήσεων αναμένεται να επηρεάσει καθοριστικά το μέλλον της παγκόσμιας διαχείρισης πλαστικών αποβλήτων.