Γεωπολιτικές αναταράξεις: Πώς επηρεάζεται η ελληνική οικονομία

Επιστροφή των γεωπολιτικών κινδύνων – Πώς επηρεάζονται οι αγορές και η ελληνική οικονομία

Οι παγκόσμιες αγορές αιφνιδιάστηκαν από τη νέα γεωπολιτική κρίση στη Μέση Ανατολή, καθώς οι επενδυτές φαίνεται ότι είχαν υποτιμήσει τον κίνδυνο μιας περιφερειακής σύγκρουσης.

Η αυξανόμενη ένταση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν φέρνει στο προσκήνιο τον φόβο μιας ευρύτερης αποσταθεροποίησης, με σοβαρές επιπτώσεις τόσο για την παγκόσμια οικονομία όσο και για τις τιμές της ενέργειας.

Ράλι στις τιμές πετρελαίου και στροφή στα «ασφαλή καταφύγια»

Η νευρικότητα των επενδυτών οδηγεί σε εγκατάλειψη του ρίσκου και μετατόπιση κεφαλαίων προς επενδυτικά καταφύγια. Ενδεικτικό της ανησυχίας είναι η άνοδος στις τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου, εξαιτίας της γεωπολιτικής αστάθειας στον Περσικό Κόλπο. Η απειλή για ενδεχόμενο αποκλεισμό των Στενών του Ορμούζ – από τα οποία διέρχεται περίπου το 20% του παγκόσμιου πετρελαίου – πυροδοτεί εκτιμήσεις για σημαντική ανατίμηση του «μαύρου χρυσού».

Οι αναλυτές προβλέπουν τιμή άνω των 100 δολαρίων ανά βαρέλι, ενώ σε σενάριο περαιτέρω κλιμάκωσης η τιμή ενδέχεται να εκτιναχθεί έως και τα 120 δολάρια, εντείνοντας τις πληθωριστικές πιέσεις. Την εβδομάδα αυτή, η τιμή διαμορφώθηκε στα 77 δολάρια ανά βαρέλι, εμφανίζοντας αύξηση 20% μέσα σε 15 ημέρες, παρότι παραμένει χαμηλότερη σε σύγκριση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα.

Αντοχές και κίνδυνοι για την ελληνική οικονομία

Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας, Κυριάκος Πιερρακάκης, διαβεβαίωσε ότι η ένταση στη Μέση Ανατολή δεν μεταβάλλει προς το παρόν τον κυβερνητικό σχεδιασμό για τη ΔΕΘ, αν και προειδοποίησε πως ενδεχόμενο κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ θα συνιστούσε εξαιρετικά αρνητική εξέλιξη.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Optima Bank, κάθε αύξηση της τιμής του πετρελαίου κατά 10 δολάρια θα μπορούσε να μειώσει το ελληνικό ΑΕΠ κατά 0,4%, ενώ αντίστοιχη άνοδος κατά 10 ευρώ στη MWh του φυσικού αερίου πιθανόν να συνεπάγεται πτώση του ΑΕΠ κατά 0,3%.

Παρά τις εξωτερικές προκλήσεις, η ελληνική οικονομία εμφανίζει ισχυρές προοπτικές για τα επόμενα χρόνια. Το 2025 αναμένεται να καταταγεί στις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες της Ε.Ε., υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξει σημαντική κλιμάκωση των γεωπολιτικών εντάσεων.

Ισχυρές δημοσιονομικές επιδόσεις και αποθέματα

Η Ελλάδα διαθέτει 43 δισ. ευρώ σε ταμειακά διαθέσιμα, γεγονός που λειτουργεί ως σημαντικό δίχτυ ασφαλείας. Το 2024 καταγράφηκε εντυπωσιακή δημοσιονομική επίδοση, καθώς το έλλειμμα 1,4% του 2023 μετατράπηκε σε πλεόνασμα 1,3% του ΑΕΠ. Το πρωτογενές αποτέλεσμα έφτασε το 4,8% του ΑΕΠ, ξεπερνώντας κατά πολύ τις αρχικές προβλέψεις.

Η χώρα πέτυχε επίσης τη μεγαλύτερη μείωση χρέους ως προς το ΑΕΠ στην Ε.Ε., κατά 10,3 μονάδες, με το ποσοστό να υποχωρεί στο 153,6%. Η εκτέλεση του προϋπολογισμού εξελίσσεται θετικά, με τα έσοδα να ξεπερνούν τον στόχο κατά 1,773 δισ. ευρώ (+7%) και τις δαπάνες να εμφανίζουν μείωση 2,7%. Οι προβλέψεις του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας κάνουν λόγο για υπερπλεόνασμα άνω του 4% του ΑΕΠ το 2025, που μεταφράζεται σε πάνω από 10 δισ. ευρώ.

Ελληνικά ομόλογα: παράγοντας σταθερότητας σε περιβάλλον αβεβαιότητας

Ανθεκτικά παραμένουν τα ελληνικά κρατικά ομόλογα παρά τις αναταράξεις στις διεθνείς αγορές. Το spread έχει περιοριστεί στις 73 μονάδες βάσης – από 85-90 στις αρχές του έτους – και η Ελλάδα δανείζεται πλέον με επιτόκιο μόλις 3,317%, χαμηλότερο από την Ιταλία και συγκρίσιμο με της Γαλλίας. Αντίθετα, στις ΗΠΑ το 10ετές ομόλογο κινείται στο 4,38%.

Με το μεγαλύτερο μέρος των φετινών δανειακών αναγκών (7,45 από τα 8 δισ. ευρώ) ήδη καλυμμένο, το Υπουργείο δεν βιάζεται να απευθυνθεί ξανά στις αγορές. Αυτό δίνει πλεονέκτημα στα ελληνικά ομόλογα, όπως σημειώνει η JP Morgan, που τα χαρακτηρίζει κορυφαία επενδυτική επιλογή χάρη στη σταθερή μακροοικονομική εικόνα, το περιορισμένο κόστος δανεισμού και το σταθερό πολιτικό περιβάλλον.

Χρηματιστήριο: υπό πίεση αλλά με ελκυστικές αποτιμήσεις

Η γεωπολιτική κρίση βρίσκει το ελληνικό χρηματιστήριο ύστερα από ένα εντυπωσιακό επτάμηνο ράλι – +30% για τον Γενικό Δείκτη και +60% για τις τραπεζικές μετοχές. Παρά την πρόσφατη υποχώρηση, οι απώλειες χαρακτηρίζονται ελεγχόμενες και το Χρηματιστήριο Αθηνών διατηρεί ελκυστικές αποτιμήσεις, σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές.

Η JP Morgan περιλαμβάνει την Ελλάδα στις χώρες με σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες, επισημαίνοντας ότι η κεφαλαιοποίηση της αγοράς (125 δισ. ευρώ) ισοδυναμεί με λίγο περισσότερο από το 50% του προβλεπόμενου ΑΕΠ για το 2025 (240 δισ. ευρώ).

Τράπεζες: ενισχυμένες και με προοπτικές για νέα κέρδη

Οι ελληνικές τράπεζες, που παλαιότερα θεωρούνταν ευάλωτες, εμφανίζονται πλέον θωρακισμένες. Η Eurobank Equities επισημαίνει ότι, παρά τη 40% άνοδο από την αρχή του έτους, οι αποτιμήσεις τους παραμένουν ελκυστικές. Η ισχυρή πιστωτική επέκταση και τα αυξημένα έσοδα από προμήθειες συμβάλλουν στην ενίσχυση της οργανικής κερδοφορίας, αντισταθμίζοντας τη μείωση των εσόδων από τόκους λόγω του περιβάλλοντος χαμηλότερων επιτοκίων.

Η Alpha Finance εκτιμά ότι οι τράπεζες διαθέτουν επιπλέον περιθώρια κεφαλαίων της τάξης των 4 δισ. ευρώ, ενώ οι διοικήσεις εμφανίζονται ανοιχτές σε κινήσεις εξαγορών με στόχο τη διεύρυνση της κερδοφορίας και την ενίσχυση της παρουσίας τους στην αγορά.