«Η Ελλάδα οφείλει να αντιμετωπίσει όχι μόνο τη διαρροή μυαλών αλλά και τη “σπατάλη” των επιστημόνων που έχει εκπαιδεύσει». Αυτό παρατηρεί, μιλώντας στην «Κ», ο αναπληρωτής υπουργός Ερευνας και Καινοτομίας Κώστας Φωτάκης, ο οποίος εκπέμπει μήνυμα αισιοδοξίας, καθώς μελετά τα ποιοτικά στοιχεία των αιτήσεων που έχουν υποβληθεί από Ελληνες του εξωτερικού για πραγματοποίηση έρευνας σε ελληνικά ΑΕΙ και ερευνητικά κέντρα.
Απόστολος Λακασάς
Ωστόσο, η φυγή των νέων επιστημόνων στο εξωτερικό έχει σχεδόν δεκαπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια. Την ίδια στιγμή έχει ενταθεί το πρόβλημα που προκαλείται από την ετεροαπασχόληση ή υποαπασχόληση. Δηλαδή, νέοι ερευνητές «σπαταλούν» το γνωσιακό κεφάλαιο που απέκτησαν στις σπουδές τους, κάνοντας δουλειές διαφορετικές ή κατώτερες των προσόντων τους. «Στόχος είναι να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον ελκυστικών συνθηκών για τους Ελληνες ερευνητές και μέσα από αυτό να δώσουμε κίνητρα σε όσους έχουν μεταναστεύσει να επιστρέψουν» παρατηρεί ο κ. Φωτάκης, εστιάζοντας στις χρηματοδοτικές ευκαιρίες που προσφέρουν τα προγράμματα του νεοσύστατου Ελληνικού Ιδρύματος Ερευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ) – με εξασφαλισμένους πόρους από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων – και το ΕΣΠΑ. Ηδη, σύμφωνα με τον ίδιο, από τις 1.669 προτάσεις μεταδιδακτόρων για υλοποίηση προγραμμάτων σε ελληνικά ΑΕΙ, το 10% είναι από Ελληνες, οι οποίοι τώρα εργάζονται στο εξωτερικό και επιθυμούν να επιστρέψουν στη χώρα.
Την ίδια στιγμή, παρατηρείται ότι οι επιχειρήσεις δείχνουν να αντιλαμβάνονται τη σημασία της εκμετάλλευσης της παραγόμενης γνώσης για την απόκτηση ή τη διατήρηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Χαρακτηριστικό είναι ότι, σύμφωνα με την κ. Σαχίνη, το 10,5% των επιχειρήσεων που καινοτομούν σε προϊόντα και διαδικασίες, έχουν συνάψει συνεργασία με κάποιο ΑΕΙ ή/και ερευνητικό ίδρυμα. «Επιδίωξή μας είναι», όπως λέει ο κ. Φωτάκης, «η διαμόρφωση της οικονομίας της γνώσης ως ένα νέο αναπτυξιακό πρότυπο για τη χώρα».
