Οδηγίες διδασκαλίας για το Διδακτικό Αντικείμενο του Θεάτρου για το ΔΗΜΟΤΙΚΟ και το ΓΥΜΝΑΣΙΟ στις

Μετά από σχετική εισήγηση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (πράξη 40/06-10-2016 του Δ.Σ) σας αποστέλλουμε τις παρακάτω οδηγίες διδασκαλίας για το Διδακτικό Αντικείμενο του Θεάτρου για το ΔΗΜΟΤΙΚΟ και το ΓΥΜΝΑΣΙΟ στις Δομές Υποδοχής Εκπαίδευσης Προσφύγων (Δ.Υ.Ε.Π.) για το σχολικό έτος 2016-2017.

Γνωστικό αντικείμενο: Θέατρο

Βαθμίδες Εκπαίδευσης: Δημοτικό – Γυμνάσιο

Τάξεις: Α’ – Β’ Δημοτικού (6-8 ετών), Γ’ – Δ’ Δημοτικού (8-10 ετών), Ε΄-Στ΄ Δημοτικού (10-12 ετών) και Γυμνάσιο (12-15 ετών)

ΘΕΑΤΡΟ

  1. 1. Εκπαιδευτικό και Ερευνητικό Υλικό που αποτιμήθηκε για το μάθημα του Θεάτρου:

-Πρόγραμμα Σπουδών για τη Θεατρική παιδεία για όλες τις βαθμίδες της Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης σύμφωνα με το «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21ου αιώνα) Νέο Πρόγραμμα Σπουδών, Οριζόντια Πράξη» MIS 295450

-Οδηγός Εκπαιδευτικού για το Θέατρο σύμφωνα με το «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21ου αιώνα) Νέο Πρόγραμμα Σπουδών, Οριζόντια Πράξη» MIS 295450

-Τα ισχύοντα Α.Π. ( ΔΕΠΠΣ-ΑΠΣ) Θεάτρου

Θεατρική Αγωγή Ε΄& Στ΄ Δημοτικού, Βιβλίο Μαθητή

-Πρόταση για την αναδιάρθρωση και τον εξορθολογισμό της διδακτέας ύλης για τη Θεατρική Παιδεία στο Δημοτικό της κυρίας Λαμπρονίκου Ελένης (ΠΕ 60)- Θεατροπαιδαγωγού

-Τελική Έκθεση Αξιολόγησης του υπάρχοντος εκπαιδευτικού υλικού για τη Θεατρική Αγωγή Ε΄ και Στ’ Δημοτικού Σχολείου [Ομάδα εργασίας: Λενακάκης Αντώνης-Μυρωνάκη Φανή -Πατσάλης Χρίστος], σύμφωνα με το «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21ου αιώνα), Νέο Πρόγραμμα Σπουδών» με κωδικό ΟΠΣ: 295450, Οριζόντια Πράξη στις 8 Π.Σ., 3 Π.Στ. Εξ., 2 Π.Στ. Εισ., Υποέργο 6: «Αξιολόγηση Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης» Δράση 6.1: Αξιολόγηση υπάρχοντος εκπαιδευτικού υλικού υποχρεωτικής εκπαίδευσης

  1. Η διδασκαλία των μαθημάτων Αισθητικής Αγωγής (Θέατρο-Εικαστικά-Μουσική) στις δομές υποδοχής:

Στις δομές υποδοχής θα φοιτήσουν παιδιά από 7-12 ετών (Δημοτικό) και 12-15 ετών (Γυμνάσιο). Οι τάξεις θα οργανωθούν ηλικιακά ως εξής: 6-8 (αντιστοιχεί σε Α’ – Β’ Δημοτικού), 8-10 (Γ’ – Δ’), 10-12 (Ε-Στ) και 12-15 (Γυμνάσιο).

Στο Δημοτικό και στο Γυμνάσιο η Αισθητική Αγωγή έχει από δύο (2) ώρες διδασκαλίας.

  1. Βασικές Επισημάνσεις:
  • Με βάση το υλικό που αποτιμήθηκε, φαίνεται ότι το Νέο Πρόγραμμα Σπουδών για τη Θεατρική παιδεία για τις βαθμίδες της Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης [«ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21ου αιώνα) Νέο Πρόγραμμα Σπουδών, Οριζόντια Πράξη» MIS 295450] μπορεί ν’ αποτελέσει έναν χρήσιμο οδηγό

για την εισαγωγή του Θεάτρου στις Δ.Υ.Ε.Π., καθώς είναι οργανωμένο σύμφωνα με την ηλικιακή οργάνωση των τάξεων στις Δομές Υποδοχής Εκπαίδευσης Προσφύγων (Δ.Υ.Ε.Π.) [ 6-8 (για Α’ – Β’ Δημοτικού), 8-10 (Γ’ – Δ’), 10-12 (Ε-Στ) και 12-15 (Γυμνάσιο)], με τη μόνη διαφορά ότι το Ν.Π.Σ. στο 1ο επίπεδο: ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ δεν απευθύνεται μόνο στους μαθητές της Α΄ και Β΄ Δημοτικού αλλά και στους μαθητές του Νηπιαγωγείου και στο πλαίσιο του προτείνονται με λεπτομερή και αναλυτικό τρόπο ενδεικτικές δραστηριότητες θεάτρου για όλες τις τάξεις. Ειδικότερα:

Το Νέο Πρόγραμμα Σπουδών για το μάθημα της Θεατρικής Αγωγής στο Δημοτικό και στο Γυμνάσιο είναι δομημένο σε: i) Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα, ii) Μεθοδολογικές Επισημάνσεις (Βασικά θέματα), iii) Ενδεικτικές Δραστηριότητες (Συνοπτικά με παραδείγματα), iv) Προτεινόμενο Εκπαιδευτικό Υλικό (υπάρχον ή παρακτέο). Σε γνωστικό επίπεδο όλοι αυτοί οι τομείς και ιδίως οι τρεις πρώτοι ακολουθούν τη συγκεκριμένη διαστρωμάτωση:

Για το ΔΗΜΟΤΙΚΟ

-ΕΠΙΠΕΔΟ 1:ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ (Νηπιαγωγείο, Α΄-Β΄ Δημοτικού)

-ΕΠΙΠΕΔΟ 2:ΜΥΗΣΗ ΣΤΟΥΣ ΚΩΔΙΚΕΣ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ (Γ΄-Δ΄ Δημοτικού)

-ΕΠΙΠΕΔΟ 3:ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΩΣ ΠΑΡΑΣΤΑΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ (Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού)

Για το ΓΥΜΝΑΣΙΟ

-ΕΠΙΠΕΔΟ 1 & ΕΠΙΠΕΔΟ 2: ΕΞΟΙΚΕΙΩΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ

Ωστόσο, με δεδομένο ότι ένας από τους βασικούς στόχους της εκπαίδευσης των μαθητών στις δομές υποδοχής είναι η εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας, ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός ως προς τις δραστηριότητες που θα επιλέξει, κυρίως ως προς το βαθμό δυσκολίας που αυτές μπορεί να παρουσιάζουν σε γλωσσικό επίπεδο. Είναι βέβαιο ότι σε ορισμένες θα χρειαστεί να κάνει παρεμβάσεις και να τις προσαρμόσει στις ανάγκες των μαθητών του, ενώ άλλες πάλι δραστηριότητες ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να τις παραλείψει τελείως για τους λόγους που αναφέρθηκαν.

Για παράδειγμα στο ΓΥΜΝΑΣΙΟ-ΕΞΟΙΚΕΙΩΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ το Νέο Πρόγραμμα Σπουδών στο ίδιο ΕΠΙΠΕΔΟ αναφέρει:

Α

/ Α

Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα (ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑ)

ΜΕΘΟΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ

(Βασικά θέματα)

Ενδεικτικές Δραστηριότητες

(Συνοπτικά με παραδείγματα)

7.

Να ξεχωρίζει τα θεατρικά έργα ως προς το είδος (τραγωδία, δράμα, κωμωδία) την αισθητική τους (ρεαλισμός, κλασικισμός),

  • Ανάλυση δραματικών κειμένων (Ιστορία και Θεωρία: τάσεις και ρεύματα)
  • Η γνωριμία της ιστορίας των ιδεών και ρευμάτων στο χώρο της Θεατρικής Τέχνης, που συνέβαλαν στην εξέλιξη του ευρωπαϊκού πολιτισμού, και η κατανόηση

τη θέση τους στην ιστορία του Παγκόσμιου θεάτρου (αρχαίο δράμα, ελισαβετιανό θέατρο, Μπρεχτ, σύγχρονο δράμα).

της αξίας της διαπολιτισμικής και πολύ- πολιτισμικής αγωγής

α) Αρχαίο Δράμα,

β) Αναγεννησιακό Θέατρο, γ) Κρητικό Θέατρο,

δ) Κωμειδύλλιο,

ε) Ιστορικό Δράμα, στ) Αστικό Δράμα, ζ) Σύγχρονο Θέατρο

  • Το πέρασμα από το χορό, το μύθο και την τελετουργία στο θέατρο και το θέαμα.
  • Το πέρασμα από την κλασσική δραματουργία στο ελληνικό θέατρο.

Όλα τα παραπάνω αφορούν γνώση που δεν τίθεται σε βαθμό προτεραιότητας σε ότι αφορά τις ανάγκες των συγκεκριμένων μαθητών. Γι’ αυτό προτείνεται για τον εκπαιδευτικό, πρόγραμμα δομημένο σε δραστηριότητες που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των μαθητών του με:

  • αξιοποίηση της στοχοθεσίας, των θεμάτων και των δραστηριοτήτων του Νέου Προγράμματος Σπουδών και μερική προσαρμογή αυτών, όπου κρίνεται αναγκαίο
  • εργαλεία για το διδακτικό αντικείμενο του Θεάτρου οργανωμένα σε πέντε βασικούς άξονες:

1ος Άξονας:

«Ενεργοποίηση (σωματική-φωνητική-αισθητηριακή)» π.χ. αισθητηριακές ασκήσεις, ασκήσεις παρατηρητικότητας, αναπνοή-φωνή, κίνηση κ.λπ. 2ος Άξονας

«Δημιουργική συνεργασία ομάδας» π.χ. παιχνίδια γνωριμίας, παιχνίδια εμπιστοσύνης, παιχνίδια συνεργασίας κ.λπ. 3ος Άξονας

«Έκφραση και επικοινωνία» π.χ. σωματική εκφραστικότητα, έκφραση συναισθημάτων, επικοινωνιακοί κώδικες (Μη λεκτική επικοινωνία-Λεκτική επικοινωνία) κ.λπ.

4ος Άξονας

«Μορφές δραματικής έκφρασης» π.χ. θεατρικό παιχνίδι, παιχνίδι ρόλων, αυτοσχεδιασμός κ.λπ. 5ος Άξονας

«Είδη και μορφές παραστατικών τεχνών» π.χ. Κουκλοθέατρο και Μαριονέτες, Θέατρο Σκιών κ.λπ.

-Οι προτεινόμενες δραστηριότητες δεν απαιτούν προσέγγιση με παρατακτική διάταξη, αλλά έχουν ενδεικτικό χαρακτήρα και παρέχουν στον εκπαιδευτικό δυνατότητα επιλογής. Άλλωστε, πρόκειται για ένα πρόγραμμα δομημένο σε άξονες βασικών εργαλείων του Θεάτρου, άρα δεν υπάρχει κάποια δέσμευση ως προς τη σειρά προσέγγισης των θεμάτων. Ενδεχομένως, μόνο για την προσέγγιση του τελευταίου άξονα «Είδη και μορφές παραστατικών τεχνών» είναι καλό να έχουν αποκτήσει οι μαθητές προηγουμένως μια εμπειρία από άλλες θεατρικές δραστηριότητες που έχουν δοκιμάσει στην τάξη.

-Στις Δ.Υ.Ε.Π. προβλέπεται η Αισθητική Αγωγή να έχει από δύο (2) ώρες διδασκαλίας, τόσο στο Δημοτικό όσο και στο Γυμνάσιο. Θα πρέπει να επισημανθεί ότι το κάθε θέμα δεν εξαντλείται απαραίτητα σε μία διδακτική ώρα. Ο εκπαιδευτικός θα κρίνει ανάλογα με τις ανάγκες της ομάδας του πόσο χρόνο θα αφιερώσει στην κάθε δραστηριότητα.

– Το προτεινόμενο Πρόγραμμα δεν είναι δεσμευτικό ως προς τη διδακτέα ύλη και αφορά τους μαθητές όλων των βαθμίδων που φοιτούν στις Δ.Υ.Ε.Π.

Διδακτικό μαθησιακό αντικείμενο: Θέατρο

Γενικός σκοπός της διδασκαλίας του Θεάτρου στο ∆ηµοτικό και το Γυµνάσιο είναι να ενθαρρυνθούν οι µαθητές ώστε να αναπτύξουν ικανότητες και κλίσεις για να µπορέσουν να λειτουργήσουν αρµονικά τόσο ως αυτόνοµες προσωπικότητες όσο και µέσα στην οµάδα. Ειδικότερα με το προτεινόμενο πρόγραμμα επιδιώκεται:

-Η ενθάρρυνση της δηµιουργικής έκφρασης.

-Η γνωριµία του παιδιού µε τον εαυτό του, η συνεργασία και η αρµονική ένταξή του στην οµάδα.

-Η ανάπτυξη των φυσικών και διανοητικών ικανοτήτων και η καλλιέργεια του ψυχικού κόσµου.

-Η διαµόρφωση αισθητικής – καλλιτεχνικής αντίληψης και κριτηρίου και η παραγωγή καλλιτεχνικού προϊόντος (οι µαθητές ως δέκτες και δηµιουργοί).

-Η γνωριµία µε καλλιτεχνικά – πολιτιστικά επιτεύγµατα τόσο της πατρίδας του όσο και των άλλων πολιτισµών.

– Η δηµιουργική ανάπτυξη των εκφραστικών δεξιοτήτων του µέσα από το λόγο και τη γλώσσα.

-Η κατανόηση της αξίας της διαπολιτισµικής και πολυπολιτισµικής αγωγής.

-Η συνειδητοποίηση της έννοιας του ρόλου.

-Η άµεση ενεργοποίηση, η συµµετοχή και η παρέµβαση του µαθητή στη διδακτική διαδικασία.

Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα (ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑ)

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ

(Βασικά θέματα)

Ενδεικτικές Δραστηριότητες (Συνοπτικά με παραδείγματα)

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

1ος άξονας: Ενεργοποίηση (σωματική-φωνητική-αισθητηριακή)

Ο μαθητής θα πρέπει να μπορεί…

  • Να γνωρίσει το σώμα του

Γνωριμία με το σώμα μου

  • Αισθητηριακές, σωματικές, φωνητικές ασκήσεις

Υλικά για τις δραστηριότητες :

και τα μέλη του σε σχέση

μέσα από τους άλλους και

– παιχνίδια για την ενεργοποίηση του σώματος (

-Ο εκπαιδευτικός και οι

με τις δυνατότητές του, το

το περιβάλλον.

Ασκήσεις και παιχνίδια ρυθμού και κίνησης)

μαθητές συγκεντρώνουν απλά

χώρο και τους άλλους.

αντικείμενα που μπορούν να

«Το ξύπνημα των αισθήσεων»

αξιοποιηθούν στις

  • Θεατρικό παιχνίδι και

δραστηριότητες (πολύχρωμα

μιμοδράματα

Ο εκπαιδευτικός προτρέπει τους μαθητές να

υφάσματα, παλιά ρούχα,

ξαπλώσουν στο πάτωμα. Κλείνουν τα μάτια τους,

καπέλα, μάσκες, τσάντες,

τεντώνουν απαλά τα μέλη του σώματός τους και

καθημερινά αντικείμενα κ.ά.)

Πειραματισμός και

μυρίζουν γύρω τους. Ακούνε τους θορύβους του

εξερεύνηση του σώματος

χώρου.

– Προτείνεται επίσης η

και των αισθήσεων σε

δημιουργία ενός σάκου για το

διαφορετικά επίπεδα,

Στη συνέχεια ο εκπαιδευτικός δημιουργεί

μάθημα της Θεατρικής Αγωγής

κατευθύνσεις και ρυθμούς

διάφορους ήχους και τους καλεί να μαντέψουν την

με τ’ απαραίτητα υλικά για τις

κίνησης

πηγή τους. Ανάλογα μπορεί να τους ζητήσει να

προτεινόμενες δραστηριότητες

μυρίσουν διάφορα πράγματα (π.χ. μια γόμα, ένα

(CD Player, CD μουσικής,

λουλούδι). Τέλος τους ζητάει να χαϊδέψουν

ταμπουρίνο, CD ROM, Video

αντικείμενα και να περιγράψουν τις ιδιότητές

κ.ά. ).

τους.

«Το ξύπνημα του σώματος»

-Χώρος που επιτρέπει στους

μαθητές να κινούνται

Ο εκπαιδευτικός καλεί τους μαθητές να

ελεύθερα.

«ξυπνήσουν» ένα ένα τα μέλη του σώματός τους

και τις αρθρώσεις τους μέχρι να σηκωθούν όρθιοι.

-Μοκέτα για να καλύψει το

πάτωμα σε περίπτωση που

«Περιστροφές»

χρησιμοποιείται ο χώρος της

τάξης.

Οι μαθητές βρίσκονται σε όρθια στάση και

περιστρέφουν αργά διάφορα μέλη του σώματός

τους π.χ. το κεφάλι, τους ώμους, τη μέση, τα

γόνατα, τις φτέρνες.

  • • Να δοκιμάζει τις

Φώνηση (Αγωγή του

Ασκήσεις αναπνοής/φωνής

δυνατότητες παραγωγής

λόγου)

Οι μαθητές ξαπλώνουν στο πάτωμα και

ήχου στο σώμα του (ηχεία)

χαλαρώνουν. Ο εκπαιδευτικός τους κατευθύνει τα

και με ήχους να αρθρώσει

  • Έλεγχος αναπνοής

τρία στάδια της αναπνοής: εισπνοή, συγκράτηση,

λέξεις

  • Αξιοποίηση

εκπνοή.

φωνητικών –

δυνατοτήτων:

Δείχνουν τα τρία στάδια της αναπνοής σηκώνοντας

ένταση, χροιά, χρώμα

αργά το χέρι τους στην εισπνοή, το κρατούν

σταθερό στη συγκράτηση και το κατεβάζουν αργά

στην εισπνοή.

Ο εκπαιδευτικός κατευθύνει τους μαθητές ώστε να μπορούν ν’ αναπνέουν αρχικά από το θώρακα και σταδιακά από την κοιλιά. Οι μαθητές τοποθετούν το χέρι τους πάνω στα σημεία του σώματος τους για να νιώθουν την αναπνοή τους.

Ο εκπαιδευτικός προτρέπει τους μαθητές ν’ αναπνεύσουν με διάφορους ρυθμούς: αργά, γρήγορα, αγχωμένα, διακεκομμένα.

«Ονόματα»

Οι μαθητές κάθονται σε κύκλο. Το πρώτο παιδί λέει το όνομά του με ένα δικό του τρόπο εκφοράς του λόγου (π.χ. χαϊδευτικά, χαρούμενα, λυπημένα). Τα υπόλοιπα παιδιά λένε τ’ όνομά τους με παρόμοιο τρόπο.

Ο εκπαιδευτικός υποδεικνύει κάθε φορά το παιδί που θα διαφοροποιήσει την εκφορά του λόγου δίνοντας την ανάλογη συνθήκη.

«Παίζω με τη φωνή μου»

Ο εκπαιδευτικός ζητάει από τους μαθητές να σφίξουν τα χέρια τους στις παλάμες τους και να προφέρουν μια συγκεκριμένη φωνούλα (π.χ. φθόγγο, γράμμα, συλλαβή). Στη συνέχεια τους προτρέπει να ανοίγουν τα δάχτυλά τους σιγά σιγά από τις παλάμες τους και να τα σηκώνουν αργά προς τα πάνω. Καθώς ανοίγουν τα δάχτυλά τους θα «ανοίγει» και η φωνή τους και όσο πιο ψηλά ανεβαίνουν τα χέρια τους θα αυξάνεται και η έντασή της. Γίνεται εναλλαγή των κινήσεων.

«Αντίλαλοι»

Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες και στέκονται η μία πίσω από την άλλη. Ένας μαθητής λέει δυνατά μία λέξη και η πρώτη ομάδα την επαναλαμβάνει δυνατά, η δεύτερη πιο σιγά κ.ο.κ. ώσπου η φωνή να χάνεται στο χώρο.

  • • Να παρατηρεί με προσοχή, να ακούει και να αγγίζει, κατανοώντας πως τα αισθητήρια είναι εργαλεία ανάγνωσης του μικρόκοσμου του και ο εαυτός του αποτελεί μέρος του φυσικού και

Έλεγχος της κίνησης του σώματος στο χώρο:

  • αναγνώριση των κινητικών δυνατοτήτων του σώματος

Οριοθέτηση χώρου- χρόνου

Ασκήσεις κίνησης

«Περπατήματα»

Αρχικά οι μαθητές κινούνται ελεύθερα σε καθορισμένο χώρο.

Ο εκπαιδευτικός σταδιακά με οδηγίες κατευθύνει

κοινωνικού περιβάλλοντος

  • προσανατολισμός στο χώρο
    • στάση σώματος
    • αυτοέλεγχος
    • επίπεδα κίνησης
    • λεπτή και αδρή κινητικότητα
      • πειραματισμός
      • ψυχοσωματική έκφραση
      • ευλυγισία
      • ισορροπία
      • απελευθέρωση των αισθήσεων και της φαντασίας

την κίνηση των μαθητών σε διάφορες ποιότητες κι επίπεδα δυσκολίας:

  • βαδίζουν σε διάφορους ρυθμούς καταλαμβάνοντας όλο το χώρο
  • βαδίζουν προς όλες τις κατευθύνσεις με οδηγίες του δασκάλου
    • βαδίζουν με τα χέρια ψηλά, με τα πέλματα, με τα γόνατα
      • • περπατούν σα νάνοι-γίγαντες-μωρά-γέροι
      • περπατούν σε άμμο, σε νερό, σε λάσπη, σε βαμβάκι, στο χιόνι
      • περπατούν με την αίσθηση πως κρατούν διάφορα φανταστικά αντικείμενα (π.χ. βαρύ, ελαφρύ, ζεστό, κρύο)
      • περπατούν με την αίσθηση πως στο κεφάλι τους υπάρχει ένα βιβλίο που δεν πρέπει να πέσει
      • περπατούν πάνω σε σκοινιά που είναι απλωμένα στο πάτωμα με την αίσθηση του ακροβάτη
        • περπατούν με την αίσθηση πως κάπου κάπου πάνω στο σώμα τους ανακαλύπτουν ένα φανταστικό έντομο και

κάνουν κινήσεις για να το διώξουν.

«Κινήσεις με όλο το σώμα»

Οι μαθητές χρησιμοποιούν το σώμα τους για να δείξουν κάποιες εικόνες ή καταστάσεις, όπως:

  • • Τα κύματα της θάλασσας
  • • Το πέταγμα του χαρταετού
  • • Το φύσημα του ανέμου
  • • Τη φωτιά
  • • Το τίναγμα των ρούχων
  • • Το εκκρεμές
  • • Μια μύγα που πιάστηκε στον ιστό της αράχνης

«Βάδισμα με οδηγό ένα μέλος του σώματος»

Δίνεται οδηγία στους μαθητές να βαδίζουν σαν να τους τραβάει κάθε φορά ένα μέλος του σώματός τους π.χ. η μύτη τους, ο αγκώνας τους, η κοιλιά τους.

«Κυνηγητό»

Οι μαθητές τρέχουν ελεύθερα στο χώρο. Ένας από αυτούς κυνηγάει τους υπόλοιπους. Μόλις αγγίξει κάποιον άλλο του «αναθέτει» το ρόλο του.

2ος άξονας: Δημιουργική συνεργασία ομάδας

Ο μαθητής θα πρέπει να μπορεί…

  • Να εντάσσεται στην

Σύνθεση και λειτουργία

Ο εκπαιδευτικός απλώνει εφημερίδες στο πάτωμα

ομάδα, να αφήνει χώρο για

ομάδας

(μία για κάθε δύο μαθητές). Οι μαθητές κινούνται

τους άλλους και ταυτόχρονα

να διεκδικεί τη θέση του μέσα σε αυτήν

  • Παιχνίδι (ελεύθερο και κατευθυνόμενο)

ελεύθερα σε γρήγορο ρυθμό στο χώρο. Κάθε φορά που ο εκπαιδευτικός χτυπάει το ταμπουρίνο πρέπει να τρέξουν δύο μαθητές και να πατήσουν

πάνω στην εφημερίδα σχηματίζοντας τα ζευγάρια

τους. Η άσκηση μπορεί να συνεχιστεί για το

σχηματισμό μικρών ή μεγαλύτερων ομάδων με τον

εκπαιδευτικό να αφαιρεί κάθε φορά από μια

εφημερίδα.

«Καθρέπτες»

Οι μαθητές σχηματίζουν ζευγαράκια. Ο Α μαθητής

κάνει μικρές κινήσεις και ο Β στέκεται απέναντί

του προσπαθώντας ν’ αντιγράψει τη σωματική του

στάση και τις κινήσεις του.

«Γλυπτά»

Ο Β παριστάνει το γλυπτό χρησιμοποιώντας την

τεχνική του παγώματος και ο Α το γλύπτη κάνοντας

αλλαγές στη στάση του Α (συμπλήρωση,

αποδόμηση).

  • • Να συνειδητοποιεί την ύπαρξη της ομάδας και τη

Δημιουργική συνεργασία με την ομάδα

  • Ομαδοσυνεργατικά παιχνίδια

Παιχνίδια επαφής

θέση του σ’ αυτή.

  • γνωριμία με τους συμμαθητές του
    • αποδοχή των άλλων
      • εμπιστοσύνη
      • σωματική επικοινωνία
      • συντονισμός κίνησης
      • συνεργασία με τον παρτενέρ και την ομάδα
        • πειθαρχία
        • συλλογική συνείδηση, επικοινωνία
        • δυναμική συνεργασία και αρμονική συνύπαρξη της ομάδας

«Επαφή με το σώμα»

Σχηματίζονται ζευγαράκια. Οι μαθητές κάθε ζευγαριού κινούνται δίπλα δίπλα φροντίζοντας να κρατούν σωματική επαφή με ένα διαφορετικό κάθε φορά σημείο του σώματός τους κινούμενοι σε διαφορετικά επίπεδα (π.χ. πλάτη, αγκώνας, κεφάλι).

«Επαφή με το βλέμμα»

Οι μαθητές βρίσκονται σε ζευγάρια και κινούνται στο χώρο φροντίζοντας να κρατούν την ίδια απόσταση χωρίς να χάνουν την επαφή τους με το βλέμμα τους.

«Επαφή με την ακοή»

Οι μαθητές κλείνουν τα μάτια τους και βαδίζουν πολύ αργά στο χώρο ώστε να ακούνε και να νιώθουν τους άλλους γύρω τους φροντίζοντας να μην πέφτουν πάνω τους.

«Σμήνος»

Οι μαθητές ακουμπούν ο ένας πάνω στον άλλο. Κάποιος μπαίνει λίγο πιο μπροστά ως «αρχηγός του σμήνους» και επιλέγοντας το δικό του ρυθμό και τις κινήσεις που επιθυμεί οδηγεί και τους υπόλοιπους κυκλικά στο χώρο. Στο τέλος κάθε κύκλου αλλάζει ο αρχηγός.

  • • Να αποδέχεται τους

Ομαδοσυνεργατική

Παιχνίδια εμπιστοσύνης

μηχανισμούς και τις

εργασία

συμπεριφορές της

ομαδικότητας και της

«Οδηγώ τον τυφλό»

συλλογικότητας στο

παιχνίδι

Ο ένας μαθητής παριστάνει τον τυφλό κι ο άλλος τον οδηγό του. Ο οδηγός κατευθύνει τον «τυφλό»

με μικρά σκουντήματα στην πλάτη του.

«Ο κυνηγός»

Κάποιος μαθητής κυνηγάει και οι υπόλοιποι

τρέχουν να 16 μην τους πιάσει. Μόλις τους

πλησιάσει μπορούν να σωθούν περνώντας

αγκαλιά κάποιον άλλο για λίγα δευτερόλεπτα.

Παιχνίδια συγκέντρωσης/συντονισμού

«Κινούμαι μόνος»

Οι μαθητές κινούνται ελεύθερα στο χώρο. Ο

εκπαιδευτικός τους υποδεικνύει τη στιγμή που θα σταματήσουν. Κάποιος από τους μαθητές παίρνει την πρωτοβουλία να κινηθεί. Όταν σταματήσει ξεκινάει κάποιος άλλος. Στόχος του παιχνιδιού είναι να μην ξεκινήσουν να κινούνται ταυτόχρονα περισσότεροι από ένας μαθητής.

«Κινούμαστε όλοι μαζί»

Οι μαθητές κινούνται όλοι μαζί στο χώρο σε γρήγορο ρυθμό. Κάποιος από τους μαθητές παίρνει την πρωτοβουλία να σταματήσει. Όταν σταματήσει 17 σταματούν όλοι. Στη συνέχεια κάποιος ξεκινάει και ξεκινούν ταυτόχρονα όλοι. Στόχος του παιχνιδιού είναι να επιτευχθεί η συγκέντρωση κι ο συγχρονισμός των μαθητών.

  • • Να μπορεί ο μαθητής να συνεργάζεται σε μικρές ή μεγάλες ομάδες

Συνεργατικότητα:

-συνεργασία

-συνδημιουργία

«η μηχανή»

Ένας μαθητής παίρνει μια θέση στο χώρο και επιλέγει μια απλή κίνηση που αποδίδει τη λειτουργία ενός εξαρτήματος μιας μηχανής. Ένας- ένας οι μαθητές συμπληρώνουν με τη δική τους στάση και κίνηση άλλα εξαρτήματα μέχρι η μηχανή να ολοκληρωθεί. Η κίνηση μπορεί να συνοδεύεται από χαρακτηριστικούς μηχανικούς ήχους. Η

Πίνακες έργων τέχνης

«μηχανή» μπορεί να δουλέψει σε κανονικό ρυθμό, με κάποιο «ελάττωμα», εντατικά ή να «χαλάσει».

«ο πίνακας»

Ένας μαθητής παίρνει μια στάση με το σώμα του στο χώρο. Ο επόμενος μπαίνει και συμπληρώνει με το σώμα του την εικόνα όπως νομίζει. Με τη σειρά προστίθενται κι άλλοι μαθητές μέχρι να μπουν όλοι και να συνθέσουν μια εικόνα συνόλου σαν πίνακα ζωγραφικής.

Σε επόμενο στάδιο μπορεί ο πίνακας να

«ζωντανέψει» και η ομάδα να προχωρήσει σε ομαδικό αυτοσχεδιασμό

3ος άξονας: Έκφραση και επικοινωνία

Ο μαθητής θα πρέπει να μπορεί…

  • • Να μπορεί να συνδυάζει το πραγματικό με το φαντασιακό, το ρεαλιστικό με το ψευδαισθητικό. (2 δίωρα)
    • Λεκτική και μη λεκτική έκφραση και επικοινωνία

Αφήγηση

«Θεατρική αφήγηση ιστορίας»

Οι μαθητές αξιοποιούν τα εκφραστικά τους μέσα για να αφηγηθούν μια ιστορία, ένα μύθο, ένα παραμύθι, κ.ά.

Λεκτικοί αυτοσχεδιασμοί

  • Οι μαθητές βρίσκονται σε κύκλο. Ο εκπαιδευτικός προτείνει ένα θέμα και λέει την πρώτη πρόταση (π.χ. για μια εκδρομή στο δάσος

«Ωραία μέρα σήμερα, λέω να πάμε εκδρομή στο δάσος…»). Κάθε μαθητής συμπληρώνει μια πρόταση.

  • Οι μαθητές κινούνται γρήγορα στο χώρο. Ο εκπαιδευτικός δίνει ένα μαλακό μπαλάκι σε κάποιον και του ζητάει να να πετάξει το μπαλάκι σε κάποιον άλλο κάνοντάς του μια ερώτηση (π.χ.

«σου αρέσει το ποδόσφαιρο;»). Ο μαθητής που παίρνει το μπαλάκι απαντάει στην ερώτηση και δημιουργεί μια νέα για τον επόμενο.

  • • Να αποδέχεται τη
    • Δραματικός μύθος

Έκφραση συναισθημάτων

«διαφορετικότητα» και να

βρίσκει τρόπους

Τι (συμβάν), Γιατί (ανάγκη:

Ο εκπαιδευτικός δίνει μια συνθήκη (π.χ. βρίσκω

συνύπαρξης με τον «άλλο»

πρέπει ή θέλω),

ένα δώρο στο γραφείο μου, ακυρώνεται μια

Αποτέλεσμα (δράση και

προγραμματισμένη εκδρομή) και οι μαθητές

σχέσεις)

προσπαθούν να δείξουν με εκφράσεις προσώπου,

χειρονομίες και κινήσεις τα συναισθήματα που

τους δημιουργούνται.

Ο εκπαιδευτικός ενθαρρύνει τους μαθητές να

εκφράσουν λεκτικά τα συναισθήματά τους για

διάφορες συνήθειές τους ή καταστάσεις. Μπορεί

να τους δώσει την αρχή μιας πρότασης π.χ.

«Νιώθω ωραία όταν…», «Θυμώνω όταν…»,

«Φοβάμαι να …».

Ο εκπαιδευτικός τους προτρέπει να φανταστούν πώς κάθονται στις όχθες μιας λίμνης στην οποία μπορούν να πετάξουν με τη φαντασία τους πράγματα που τους στενοχωρούν. Κάνουν την κίνηση του πετάγματος με το χέρι τους και ανακοινώνουν στην υπόλοιπη ομάδα τι ήταν αυτό που πέταξαν (π.χ. εφιάλτες, αρρώστιες).

4ος άξονας: Μορφές δραματικής έκφρασης

Ο μαθητής θα πρέπει να μπορεί…

  • • Να αναπτύξει δυνατότητες και μηχανισμούς έκφρασης

Συνδυασμός σκέψης και έκφρασης

  • Παγωμένες εικόνες
  • Παντομίμα

Αυτοσχεδιασμός με αφορμή ένα ερέθισμα (αντικείμενο, εικόνα, μουσικό κομμάτι).

  • Να κατανοεί την έννοια της σύμβασης και του ρόλου, το περιεχόμενο και τους τρόπους έκφρασής τους.
    • Δραματικός/θεατρικός ρόλος
    • παιχνίδι των ρόλων
    • θεατρικός αυτοσχεδιασμός
      • κατανόηση και

Παιχνίδια ρόλων:

Οι μαθητές καλούνται να αναπαραστήσουν σε μικρές ομάδες σκηνές από την εμπειρία τους αναλαμβάνοντας συγκεκριμένους ρόλους χρησιμοποιώντας και διαλόγους (π.χ. ψωνίζοντας σ’ ένα κατάστημα, επίσκεψη στον οδοντίατρο).

ανάπτυξη των εννοιών της

Μπορούν να χρησιμοποιήσουν αντικείμενα και να

του θεατρικού χώρου και

μεταμφιεστούν ανάλογα με το ρόλο τους.

χρόνου, της πλοκής, της

Αυτοσχεδιασμοί (αυθόρμητοι, ελεύθεροι,

δράσης, της

κατευθυνόμενοι, σκηνικοί):

συμπεριφοράς

  • Εξοικείωση με την

Οι μαθητές χωρίζονται σε μικρές ομάδες. Ο

έννοια του ρόλου

εκπαιδευτικός τους δίνει ένα θέμα με σκοπό να

δημιουργήσει την αυτοσχέδια δράση των

μαθητών. Οι μαθητές συζητούν, αυτοσχεδιάζουν,

μεταμφιέζονται και επιλέγουν απλά υλικά που θα

χρησιμοποιήσουν. Στο τέλος παρουσιάζουν τον

αυτοσχεδιασμό τους.

Παραδείγματα:

«Τυχαία συνάντηση προσώπων»

Οι μαθητές είναι χωρισμένοι σε μικρές ομάδες. Ο

εκπαιδευτικός αφήνει ελεύθερα τα παιδιά να

σκεφτούν μια τυχαία συνάντηση προσώπων που

αυτά επιθυμούν και να το παρουσιάσουν με ένα

δικό τους αυτοσχεδιασμό.

«Αυτοσχεδιασμός με βάση μια μουσική ή ένα

ηχητικό ερέθισμα»

Ο εκπαιδευτικός βάζει ένα μουσικό κομμάτι και προτρέπει τους μαθητές να δημιουργήσουν μια σκηνή αυτοσχεδιασμού με βάση την εικόνα που φαντάστηκαν κατά το άκουσμά του.

Αυτοσχεδιασμοί επίσης μπορούν να γεννηθούν από ηχητικά ερεθίσματα (π.χ. ήχος σειρήνων, θρόισμα φύλλων, μούγκρισμα ζώου).

«Αυτοσχεδιασμός με βάση ρυθμό»

Κάθε ομάδα επιλέγει μια ρυθμική κίνηση που συνοδεύεται από μια ρυθμική φράση (π.χ. ουα- ουα-ε) την οποία επαναλαμβάνει χορικά και κινείται στο χώρο. Μπορεί να χρησιμοποιήσει και ταμπουρίνο για να δώσει το ρυθμό της. Στο τέλος όλες οι ομάδες κινούνται παράλληλα χρησιμοποιώντας διαδοχικά τις φράσεις τους.

«Ιστορία με βάση αντικείμενα»

Ο εκπαιδευτικός δίνει σε κάθε ομάδα διάφορα αντικείμενα που έχουν κάποια σχέση μεταξύ τους. Οι μαθητές καλούνται να κάνουν ένα μικρό αυτοσχεδιασμό με βάση τα αντικείμενα.

«Αυτοσχεδιασμός με βάση ένα θέμα»

Ο εκπαιδευτικός δίνει σε κάθε ομάδα μόνο το θέμα του αυτοσχεδιασμού και τους προτρέπει να δημιουργήσουν ελεύθερα τις σκηνές τους (π.χ. Οι περίεργοι γείτονες, το κοριτσάκι που χάθηκε στο δάσος, το μαγικό μπαστούνι, κ.ά).

  • Να αποδέχεται, να
  • Παραστατικό παιχνίδι

Μιμητικό παιχνίδι/παντομίμα

σέβεται και να τηρεί τους

  • Δραματοποίηση

κανόνες του παιχνιδιού και

της θεατρικής έκφρασης.

Καλλιέργεια φαντασίας- επινοητικότητας

Ο εκπαιδευτικός προτρέπει τους μαθητές να δείξουν μέσα από το μιμητικό παιχνίδι/παντομίμα

βιωματικές καταστάσεις, συμπεριφορές,

δραστηριότητες

(π.χ. η μαμά κάνει δουλειές στο σπίτι,

περιποιούμαι το πόδι του αδερφού που

γρατζουνίστηκε, τα γενέθλιά μου).

Ενδεικτικά θέματα:

Ο εκπαιδευτικός μοιράζει εικόνες ζώων ή

αντικειμένων και προτρέπει τους μαθητές να

μιμηθούν τις κινήσεις τους. Στη συνέχεια τους

δίνει μια καρτέλα με την εικόνα ενός ζώου και μια

με την εικόνα ενός αντικειμένου. Οι μαθητές

φαντάζονται μια ιστορία που συνδέει το ζώο με το

αντικείμενο και την παρουσιάζουν χωρίς λόγο.

«Μιμούμαι τους άλλους»

Ο εκπαιδευτικός ζητάει από κάθε παιδί να κινηθεί στο χώρο μ’ έναν ιδιαίτερο τρόπο. Οι υπόλοιποι κινούνται πίσω του και αντιγράφουν την κίνησή του.

«Μαντεύω το επάγγελμα»

Κάθε φορά ένας μαθητής με κινήσεις παριστάνει ένα επάγγελμα. Οι υπόλοιποι μαθητές προσπαθούν να το μαντέψουν.

Το ίδιο μπορεί να γίνει και με άλλα θέματα (π.χ. ζώα, αντικείμενα).

Στη συνέχεια οι μαθητές χωρίζονται σε μικρές ομάδες από τις οποίες ο εκπαιδευτικός ζητάει κάθε φορά να παραστήσουν ομαδικά μια σκηνή (π.χ. γεωργοί, εργάτες σε εργοστάσιο, υπάλληλοι εστιατορίου, βόλτα στο δάσος, στο τσίρκο, στη λαϊκή).

5ος άξονας: Είδη και μορφές παραστατικών τεχνών

Ο μαθητής θα πρέπει να μπορεί…

  • Να μπορεί να συνδυάζει

Άλλες Μορφές θεάτρου:

  • Παρακολουθούν παιδικές θεατρικές παραστάσεις από θιάσους από το διαδίκτυο. Κουκλοθέατρο/Μαριονέτες:

Μερικές από τις δραστηριότητες που μπορούν να κάνουν οι μαθητές σε σχέση με το κουκλοθέατρο είναι:

•Παρακολουθούν παιδικές θεατρικές παραστάσεις από θιάσους από το διαδίκτυο

  • Παίζουν με τις κούκλες τους (απλές κούκλες με ανθρώπινη μορφή ή μορφή ζώου).
  • Ζωγραφίζουν μορφές στην παλάμη τους και τη μετατρέπουν σε κούκλα. Κάνουν αυτοσχεδιασμούς με τις μορφές που απεικονίζονται στις δύο παλάμες τους ή με τους συμμαθητές τους.
  • Κάνουν το ίδιο με μορφές που έχουν ζωγραφίσει σε κάθε δάχτυλο.
  • Κατασκευάζουν κούκλες με διάφορα υλικά (κουτιά, κουτάλες, μπουκάλια, κάλτσες, χαρτοπολτό, φελιζόλ, Video από το διαδίκτυο (shadow theatre – Finger & Shadow Art) 30 σφουγγάρια, χάρτινα πιάτα , ποτήρια γάντια, φρούτα, μπαλάκια, κ.ά) και κάνουν αυτοσχεδιασμούς
  • Χρησιμοποιούν το σώμα τους ως μαριονέτα (σε κάθε ζευγάρι μαθητών ο Α κινεί τα φανταστικά

την κίνηση με τον ήχο, το

Κουκλοθέατρο,

χρώμα με την εικόνα , τη

μορφή με το περιεχόμενο, το αφηρημένο με το

Μαριονέτες, Θέατρο με Σκιές

συγκεκριμένο.

-Επαφή με τη Θεατρική

παραγωγή

νήματα της μαριονέτας και ο Β κινεί ανάλογα τα μέλη του σώματός του).

Θέατρο με σκιές

«Παιχνίδια με το φως και τη σκιά» Οι μαθητές:

  • Παίζουν με το φως και τη σκιά αντικειμένων για να κατανοήσουν τη σχέση σκιάς και απόστασης από τη φωτεινή πηγή. • Βλέπουν βίντεο με επαγγελματίες του είδους
  • Σχηματίζουν σκιές με τα χέρια (ζωάκια) πίσω από λευκό φωτισμένο πανί.
  • Σχηματίζουν σκιές με το σώμα πίσω από λευκό φωτισμένο πανί.

«Μαντεύω το πρόσωπο»

Οι μισοί μαθητές είναι πίσω από το πανί και οι υπόλοιποι από μπροστά. Κάποιος πίσω από το πανί δείχνει τη σκιά του κι οι υπόλοιποι μαντεύουν ποιος είναι.

«Μαντεύω το αντικείμενο»

Λευκό ημιδιαφανές πανί καλά

Όπως το προηγούμενο με τη διαφορά πως στη θέση του προσώπου τοποθετείται ένα αντικείμενο με ευδιάκριτη σκιά.

«Μαντεύω το επάγγελμα»

Οι μαθητές είναι μπροστά από το πανί. Κάθε φορά πηγαίνει ένας πίσω από το πανί και δείχνει ένα επάγγελμα με τη σκιά του. Μπορεί να χρησιμοποιεί και αντικείμενα. Οι μαθητές που είναι μπροστά μαντεύουν το επάγγελμα.

«Παγωμένη εικόνα» Χωρίζονται σε ομάδες.

Η κάθε ομάδα (2-3) παρουσιάζει (συνθέτει σταδιακά) μια παγωμένη εικόνα/ταμπλό με συγκεκριμένο θέμα (π.χ. ικεσία-προσευχή, μια μηχανή, απρόσμενη συνάντηση, άνοιξη, ρομπότ, φωτιά-άνεμος).

τεντωμένο σε ξύλινο τελάρο Ένας μικρός προβολέας Προτζέκτορας

  • • Να γνωρίσει τη σχέση του
    • Οι παραστατικές τέχνες
      • Χρήση των νέων τεχνολογιών, του διαδικτύου,

Θεάτρου με σύγχρονες

και οι νέες τεχνολογίες

των ψηφιακών μέσων (φωτογραφική μηχανή,

μορφές Θεάματος

[Ε΄-ΣΤ΄ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ & ΓΥΜΝΑΣΙΟ]

  • Συνύπαρξη του θεάτρου με τις άλλες τέχνες

ψηφιακή κάμερα) και των πολλών προγραμμάτων (word, movie maker, power point, κ.ά.)

(Διαπολιτισμικότητα)

  • Έρευνα οπτικοακουστικού υλικού (π.χ. εύρεση στο διαδίκτυο αρχείων σχετικών με:

-το κουκλοθέατρο,

-το θέατρο σκιών,

-σύγχρονα θεάματα διαφορετικών πολιτισμών, όπως Θέατρο Νο, Μαριονέτες Ιάβας, Τελετουργίες άλλων πολιτισμών κ.ο.κ. )

  • Δημιουργία παρουσίασης power point με συγκεκριμένο θέμα

Οι διδάσκοντες/ουσες να ενημερωθούν ενυπόγραφα.

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ

ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΑΒΡΟΓΛΟΥ