ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ της Π.Ε.Κ.Α.Δ.Ε. προς τον Υπουργό Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων κ. Κώστα Γαβρόγλου όσον αφορά στην πρότασή του για τη Γ’ και την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση

Αξιότιμε κ. Υπουργέ,

Η Πανελλήνια Ένωση Καθηγητών Αγγλικής Δημόσιας Εκπαίδευσης (ΠΕΚΑΔΕ), έχοντας μελετήσει προσεκτικά την πρόσφατη πρότασή σας ως προς την αναμόρφωση της Γ’ Λυκείου και το εξεταστικό σύστημα εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, επιθυμεί να εκφράσει την έντονη ανησυχία της και τον προβληματισμό της, μεταφέροντας και την αντίστοιχη αγωνία και την αγανάκτηση των συναδέλφων μας, σχετικά με τις αρνητικές επιπτώσεις του προτεινόμενου σχεδίου στην δημόσια ξενόγλωσση εκπαίδευση και ειδικότερα στο μάθημα της Αγγλικής Γλώσσας στο Γενικό Λύκειο καθώς και τις συνεπακόλουθες συνέπειες στην εκπαίδευση, κατάρτιση και μόρφωση των μαθητών.

Το σχέδιο για την ανασυγκρότηση της Γ’ Λυκείου, βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με προηγούμενες εκπεφρασμένες θέσεις του Υπουργείου καθώς και τις προσδοκίες της εκπαιδευτικής κοινότητας και της ελληνικής κοινωνίας για ουσιαστική, ποιοτική και ποσοτική, αναβάθμιση της διδασκαλίας και εκμάθησης των ξένων γλωσσών καθώς και της πιστοποίησης αυτών μέσα στο δημόσιο σχολείο, στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο, έτσι ώστε να παρέχουν στους μαθητές και αυριανούς πολίτες τόσο τις γνώσεις και τις δεξιότητες όσο και τα ουσιαστικά και τυπικά προσόντα και εφόδια για να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στις σύγχρονες προκλήσεις της εκπαιδευτικής και επαγγελματικής ζωής τους, ιδιαίτερα στις δύσκολες συνθήκες της εποχής μας.

Με βάση την εν λόγω πρόταση, το μάθημα της ξένης γλώσσας εξαφανίζεται ως μάθημα Γενικής Παιδείας από το πρόγραμμα της Γ’ Λυκείου, παραμένοντας μόνο ως μάθημα Επιλογής (2 ώρες), χωρίς να διευκρινίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις για την επιλογή του μαθήματος από τους μαθητές και το σχηματισμό τμημάτων. Η αφαίρεση του μαθήματος της ξένης γλώσσας, όπως και των άλλων μαθημάτων Γενικής Παιδείας, αντίκειται στην έως τώρα εκπαιδευτική πολιτική της παρούσης κυβέρνησης για ένα Λύκειο που θα παρέχει ουσιαστική γενική παιδεία και μόρφωση ως μια αυτόνομη βαθμίδα, ανεξάρτητη από τη διαδικασία εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Αντίθετα, δημιουργεί μια Γ’ Λυκείου που λειτουργεί ως μια προπαρασκευαστική τάξη προετοιμασίας για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις και όχι ως μια τάξη που ολοκληρώνει τις σπουδές των μαθητών. Με αυτό τον τρόπο αλλοιώνεται η φυσιογνωμία του Λυκείου, ενώ ταυτόχρονα δημιουργούνται ερωτηματικά για τις επιπτώσεις και στις δύο προηγούμενες τάξεις του Λυκείου.

Ειδικότερα για το μάθημα των Αγγλικών, η πρόταση αυτή ουσιαστικά λειτουργεί ως ένα ακόμα βήμα στη συνεχή υποβάθμιση του μαθήματος που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια όχι μόνο στο Λύκειο αλλά γενικότερα σε όλη την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ενδεικτικά αναφέρουμε τις συνεχείς μειώσεις των ωρών διδασκαλίας στο Δημοτικό, το Γυμνάσιο και το Λύκειο, την κατάργηση της υποχρεωτικότητας του μαθήματος στο Λύκειο και την κατάργηση των επιπέδων διδασκαλίας στο Γυμνάσιο. Επιπλέον, φέτος δεν υπάρχει καμία ενημέρωση για τα βιβλία Αγγλικών του Λυκείου καθώς καταργήθηκε αιφνιδιαστικά η προμήθειά τους από την λίστα εγκεκριμένων βοηθημάτων, με αποτέλεσμα το μάθημα των Αγγλικών να είναι το μόνο χωρίς βιβλίο στα ΓΕΛ.

Η ΠΕΚΑΔΕ ανέκαθεν αντιμετώπιζε το μάθημα της Αγγλικής Γλώσσας συνεκτικά, προτείνοντας ένα ενιαίο, συνεχές πρόγραμμα σπουδών από την Α’ Δημοτικού έως και την Γ’ Λυκείου, έτσι ώστε να αποκομίζουν οι μαθητές τα πολλαπλά οφέλη από τη διδασκαλία του μαθήματος, τα οποία έχουμε αναλύσει διεξοδικά στα σχετικά υπομνήματα που έχουμε καταθέσει στο Υπουργείο και στη Διαρκή Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής μαζί με τις προτάσεις μας για την ποιοτική και ποσοτική αναβάθμιση και ενίσχυση του μαθήματος προκειμένου αυτά να επιτευχθούν.

Τα οφέλη αυτά μεγιστοποιούνται όταν οι μαθητές κατακτούν την αγγλική γλώσσα σε πολύ υψηλό επίπεδο, κάτι που είναι εφικτό στο Λύκειο καθώς οι μαθητές αναπτύσσουν μεγαλύτερη νοητική και μαθησιακή ωριμότητα και γνωστική ικανότητα ενώ η διδασκαλία του μαθήματος φτάνει στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο Γ σύμφωνα με το Κοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς για τις ξένες γλώσσες. Ενδεικτικά αναφέρουμε την ενίσχυση της κριτικής σκέψης, της δημιουργικότητας, της συνεργατικότητας και της διερευνητικής μάθησης και την ανάπτυξη δεξιοτήτων όπως αυτών της διαμεσολάβησης, της διαπολιτισμικής κατανόησης, της διαπραγμάτευσης, της επίλυσης προβλημάτων, της επιχειρηματολογίας, της ρητορικής ή της αντιλογίας.

Ειδικά για τους μαθητές της Γ’ Λυκείου, η κατάκτηση της αγγλικής γλώσσας σε πολύ υψηλό επίπεδο κρίνεται ως απολύτως απαραίτητη για τους μελλοντικούς φοιτητές και σπουδαστές, ανεξαρτήτως ιδρύματος, σχολής ή τμήματος στο οποίο θα εκπαιδευτούν ή θα καταρτιστούν, είτε στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό, αλλά και για όσους κατευθυνθούν στην αγορά εργασίας.

Σύμφωνα με έρευνα του Συμβουλίου της Ευρώπης και συνεπακόλουθη μελέτη του Τμήματος Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΕΚΠΑ αναφορικά με τις ώρες διδασκαλίας που απαιτούνται για να κατακτηθούν από τους μαθητές τα επίπεδα γλωσσομάθειας, όσο υψηλότερο το επίπεδο τόσο περισσότερες ώρες διδασκαλίας απαιτούνται. Για το σκοπό αυτό, η ΠΕΚΑΔΕ έχει προτείνει την αύξηση των ωρών διδασκαλίας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και ειδικά στο Λύκειο. Δυστυχώς όμως, με βάση τις συνολικές ώρες διδασκαλίας που διαμορφώνονται μετά και την νέα προτεινόμενη μείωση στη Γ’ Λυκείου, κρίνεται πολύ δύσκολή έως αδύνατη η επίτευξη των ανώτερων επιπέδων γλωσσομάθειας και των αντίστοιχων οφελών για τους μαθητές.

  1. Στην πρόταση του Ι.Ε.Π., ναι μεν το μάθημα της Αγγλικής Γλώσσας ήταν στα μαθήματα επιλογής της Γ’ Λυκείου, η διδασκαλία του όμως προβλεπόταν για 6 ώρες εβδομαδιαίως και, το κυριότερο, θα αποτελούσε το τέταρτο πανελλαδικά εξεταζόμενο μάθημα για την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, για όσους μαθητές το επέλεγαν, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για τη βαρύτητα που θα έδιναν οι μαθητές στο συγκεκριμένο. Μάλιστα, η επιλογή του θα ήταν ‘υποχρεωτική’ για όσους θα δήλωναν ότι επιθυμούν να είναι υποψήφιοι για σχολές ή τμήματα που απαιτούν την εξέταση στο ειδικό μάθημα των Αγγλικών.
  2. Στα πορίσματα του Εθνικού Διαλόγου για την Παιδεία (2015-2016), αναφερόταν η γενικότερη παιδαγωγική αξία του μαθήματος, αναδεικνυόταν η πολιτιστική, κοινωνική και ανθρωπιστική διάσταση της διδασκαλίας της ξένης γλώσσας στο δημόσιο σχολείο, μέσα από τη μελέτη θεμάτων πολιτισμού και τέχνης, ανθρωπίνων και πολιτικών δικαιωμάτων, ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, περιβαλλοντικής προστασίας, κ.α., τονιζόταν ότι βασικός στόχος της διδασκαλίας του μαθήματος πρέπει είναι η εκπαίδευση και διαπαιδαγώγηση του/της μαθητή/-ήτριας μέσω της ξένης γλώσσας, η οποία αποσκοπεί στην πνευματική και συναισθηματική ανάπτυξη του ατόμου και στην καλλιέργεια κριτικής σκέψης και συναισθηματικής ωριμότητας. Επίσης είχε αναφερθεί ότι η διδασκαλία της θα πρέπει να δίνει ιδιαίτερη έμφαση και στην πολιτιστική διάσταση της γλώσσας προκειμένου οι μαθητές να αναπτύσσουν διαπολιτισμική συνείδηση. Μάλιστα, η Αγγλική Γλώσσα προτεινόταν να είναι ένα από τα δύο υποχρεωτικά μαθήματα στο Νέο Λύκειο.
  3. Στα πορίσματα των συζητήσεων στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής την ίδια περίοδο αναφερόταν ότι είναι πλέον κοινή πεποίθηση πως η γνώση και χρήση των ξένων γλωσσών (πόσο μάλλον της αγγλικής γλώσσας) στο ανώτερο δυνατό επίπεδο, καθώς και η πιστοποίηση γλωσσομάθειας αυτής, ενισχύει το προσωπικό και επαγγελματικό προφίλ των μαθητών παρέχοντας σε αυτούς ένα ουσιαστικό εφόδιο και ένα τυπικό προσόν για τη μελλοντική τους εκπαιδευτική και επαγγελματική πορεία. Επιπλέον, επισημαινόταν ότι για την εξασφάλιση των παραπάνω απαραίτητων εφοδίων και προσόντων, η ελληνική οικογένεια επωμίζεται ένα δυσβάστακτο πλέον στις δύσκολες εποχές που ζούμε κόστος, προσφεύγοντας στον ιδιωτικό τομέα, ενώ το δημόσιο σχολείο θα μπορούσε κάλλιστα να καλύψει αυτή την ανάγκη της ελληνικής κοινωνίας αξιοποιώντας το άριστα καταρτισμένο δυναμικό των καθηγητών Αγγλικής. Τέλος, αναφερόταν ξεκάθαρα η ανάγκη για πλήρη αναβάθμιση σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης της διδασκαλίας των ξένων γλωσσών.

Ελπίζουμε ότι τα πορίσματα που προέκυψαν από τις θέσεις και απόψεις του πολιτικού κόσμου, της επιστημονικής κοινότητας και κυρίως της ελληνικής κοινωνίας θα υιοθετηθούν από μια δημοκρατική πολιτεία που σέβεται και αφουγκράζεται τις προσδοκίες και τις ανάγκες των πολιτών της.

Σύμφωνα με την εισήγησή σας, η πρόταση αυτή διαμορφώθηκε μετά από διάλογο με διάφορους εκπαιδευτικούς και επιστημονικούς φορείς. Δυστυχώς όμως, παρά τις επανειλημμένες προσπάθειές μας, δεν μας δεχτήκατε, μέχρι τώρα, για να μπορέσουμε να εκφράσουμε τις θέσεις και τις απόψεις μας. Ευελπιστούμε ότι έστω και την ύστατη αυτή στιγμή θα γίνει δεκτό το αίτημά μας για συνάντηση μαζί σας.

Συμπερασματικά, η Π.Ε.Κ.Α.Δ.Ε. υποστηρίζει ότι η ελληνική πολιτεία, μέσα από τη δημόσια εκπαίδευση, οφείλει να παρέχει σε όλους και όλες ανεξαιρέτως τους μαθητές και τις μαθήτριες τη δυνατότητα εκμάθησης μίας τουλάχιστον ξένης γλώσσας σε πολύ καλό ή άριστο επίπεδο. Για τους λόγους που έχουμε αναπτύξει μέσα από τις παρεμβάσεις μας, θεωρούμε ότι η αγγλική γλώσσα παρέχει πολλαπλά οφέλη στους μαθητές και στις μαθήτριες και για αυτό είναι απαραίτητη όχι μόνο για την τρέχουσα εκπαιδευτική τους πορεία και το μέλλον τους αλλά και για τη γενικότερη ανάπτυξη και εξέλιξή τους ως μαθητών/-ητριών, αυριανών πολιτών και εν γένει προσωπικοτήτων και για αυτό θα πρέπει να αποτελεί βασικό και αναπόσπαστο διδακτικό αντικείμενο στο Πρόγραμμα Σπουδών του Νέου Λυκείου.