«Το προηγούμενο διάστημα η έξαρση της πανδημίας οδήγησε σε δίμηνη αναστολή λειτουργίας των σχολείων. Το Υπουργείο Παιδείας, μέσα σε αυτές τις καινοφανείς συνθήκες, άδραξε την ευκαιρία να προωθήσει την ώστε να επιτύχει μακροπρόθεσμους στόχους που διαφεύγουν από τα στενά όρια διαχείρισης της παρούσας συγκυρίας» αναφέρει σε ανακοίνωσή της η ΕΛΜΕ Λευκάδας και συνεχίζει:

«Η ατομική ευθύνη σε όλα τα επίπεδα, και στη διενέργεια της τηλεκπαίδευσης, που προβλήθηκε κατά κόρον αυτή την περίοδο, επισκιάζοντας την κυβερνητική ευθύνη ενίσχυσης του κοινωνικού κράτους (δημόσιο σύστημα υγείας, παιδεία, εργασία, ασφάλιση), αποτελεί έκφανση της βιοεξουσίας, δηλαδή μιας τεχνολογίας της εξουσίας που επιτυγχάνει την καθυπόταξη του υποκειμένου, όχι μέσω του εξαναγκασμού αλλά μέσω της ίδιας της συγκρότησης και της διαμόρφωσης της υποκειμενικότητας. Γιατί η εξ αποστάσεως εκπαίδευση εργαλειοποιεί τον εκπαιδευτικό περιστέλλοντας τις παιδαγωγικές προεκτάσεις του έργου του και επομένως καταπνίγει το δημιουργικό πλεόνασμα της υπόστασής του. Η εξ αποστάσεως εργασία, γενικότερα, δημιουργεί γκρίζες ζώνες διαπλοκής του εργασιακού, δημόσιου βίου με τον ιδιωτικό βίο. Με αυτό τον τρόπο ο εργοδότης δρα κανονιστικά επί του εργαζομένου και επιβάλλει τη ρευστοποίηση του ωραρίου και των όρων εργασίας εν γένει. Επιπλέον, ο εργαζόμενος καθίσταται ακόμα πιο ευάλωτος αφού αποκόπτεται από τον κοινωνικό περίγυρο του χώρου εργασίας του, από τους συναδέλφους του, με τους οποίους βιώνει κοινά προβλήματα και διαμορφώνει κοινές αντιλήψεις που οδηγούν στη συλλογικότητα.

Εγείρουν ερωτήματα οι δηλώσεις διαφόρων στελεχών της εκπαίδευσης πως η εφαρμογή της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης αποτελεί παρακαταθήκη για το μέλλον. Η εμπειρική χρήση των τεχνολογιών εκ μέρους των μαθητών, στο πλαίσιο της υφιστάμενης τηλεκπαίδευσης, δεν συντελεί στον ψηφιακό εγγραμματισμό τους. Ο ψηφιακός εγγραμματισμός των μαθητών, σε αυτές τις ηλικίες, μπορεί να επιτευχθεί ορθά μόνο μέσα στην τάξη, από τους εκπαιδευτικούς πληροφορικής που έχουν τη δυνατότητα να προσδώσουν βάθος στη διδασκαλία των νέων τεχνολογιών μέσα από μία μεταθεωρητική προσέγγιση η οποία θα οδηγεί τα παιδιά στην κριτική οικειοποίηση ψηφιακών δεξιοτήτων.

Η μελλοντική εφαρμογή της εξ αποστάσεως διδασκαλίας σε ομαλές συνθήκες είναι πιθανό να επιφέρει την απίσχνανση της δημόσιας εκπαίδευσης μέσω της υποκατάστασης της δια ζώσης διδασκαλίας, λόγω των περιορισμένων πόρων που διατίθενται από την κρατική εξουσία για την κάλυψη των εκπαιδευτικών αναγκών της κοινωνίας, κυρίως σε μικρά και απομακρυσμένα σχολεία. Ελλοχεύει, λοιπόν, ο κίνδυνος της μετάπτωσης από την καθολική, δημόσια και δωρεάν παιδεία σε μία ελλειμματική και κατακερματισμένη εκπαίδευση στο μέτρο του εφικτού και βάσει των τεχνολογικών δυνατοτήτων της κοινότητας. Επιπλέον, δεν είναι καθόλου απίθανο να δούμε την εκπαίδευση να μετατρέπεται σε πεδίο κερδοφορίας πολυεθνικών εταιρειών παροχής υπηρεσιών και μέσων .

Η τεχνολογία δεν είναι ουδέτερη και δεν επιλύει, απαραιτήτως, καθ’ εαυτή τα προβλήματα της ανθρωπότητας. Αρκεί να στρέψουμε το βλέμμα στον κόσμο για να διαπιστώσουμε πως η επιστημονική και τεχνολογική επανάσταση που εκδηλώθηκε στη μετανεωτερική εποχή δεν οδήγησε, ενώ θα μπορούσε, στην άρση των κοινωνικών ανισοτήτων, της ακραίας φτώχειας και της εξαθλίωσης. Αυτό συνέβη διότι τα κέντρα εξουσίας που ελέγχουν τη χρήση της τεχνολογίας αποσκοπούν στη συσσώρευση του ιδιωτικού πλούτου και όχι στην ευημερία του κοινωνικού συνόλου. Σε αυτό το πλαίσιο, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, όπως εφαρμόστηκε αυτή την περίοδο, φάνηκε πως δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη δια ζώσης διδασκαλία της τάξης, καθώς υπολείπεται κατά πολύ αυτής και διευρύνει τις μορφωτικές ανισότητες που ερείδονται επί των κοινωνικών ιεραρχήσεων και διακρίσεων. Η παρακολούθηση ενός πολύωρου καθημερινού ωρολογίου προγράμματος από την οθόνη ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή είναι εξαιρετικά επιβαρυντική για τους εφήβους και τους αποκόπτει από τον πολυδιάστατο χώρο και χρόνο της σχολικής ζωής. Όσοι θριαμβολογούν και υπερτονίζουν το ρόλο της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ρέπουν προς έναν τεχνολογικό φετιχισμό που διαστρέφει την πραγματικότητα ανάγοντας το μέσο σε αυτοσκοπό.

Στις 11 Μαΐου τα σχολεία θα επαναλειτουργήσουν, αρχικά για τους μαθητές της Γ΄ Λυκείου και στη συνέχεια και για τις υπόλοιπες τάξεις της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Σύμφωνα με άτυπη, προφορική, μέχρι στιγμής, εντολή της Υπουργού Παιδείας, τα μαθήματα εντός της τάξης θα αναμεταδίδονται ζωντανά στα παιδιά που απουσιάζουν. Η έμπνευση αυτή του Υπουργείου Παιδείας προκαλεί θυμηδία και είναι δηλωτική της απόστασης που χωρίζει κάποιους ιθύνοντες νόες του Υπουργείου Παιδείας από την πραγματικότητα της σχολικής ζωής.

Η συγκεκριμένη οδηγία αντιβαίνει στην Απόφαση της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων και ανοίγει τους ασκούς του Αιόλου αφού μια τέτοια πρακτική θα θέσει σε κοινή θέα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα ανήλικων μαθητών και εκπαιδευτικών.
Εξίσου ανησυχητική, σε σχέση με την προφορική εντολή της Υπουργού, είναι η αντίληψη που διαφαίνεται πως έχει το Υπουργείο Παιδείας για τη φύση και το χαρακτήρα της διδασκαλίας. Το μάθημα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση δεν έχει το χαρακτήρα διάλεξης ώστε να μπορεί να αναμεταδοθεί ζωντανά. Η μετωπική, μονοφωνική, δασκαλοκεντρική διδασκαλία είναι ξεπερασμένη παιδαγωγικά εδώ και δεκαετίες. Η μάθηση είναι μία συνάντηση. Στην τάξη αναπτύσσονται διαλογικές σχέσεις δημιουργικής αλληλεπίδρασης. Ο ρόλος του δασκάλου είναι υποστηρικτικός της μαθητικής πρωτοβουλίας. Συχνά το λάθος αποτελεί έναυσμα που πυροδοτεί τη διερεύνηση ώστε να οδηγηθούμε στη γνώση. Πώς γίνεται να αναπαραχθεί η ζώσα διδασκαλία από μία κάμερα; Μπροστά στο φακό της κάμερας το λάθος ενός μαθητή θα μεγεθυνθεί και θα αποτυπωθεί ως αποτυχία. Μία 15λεπτη γραπτή άσκηση, που μέσα στην τάξη είναι ένα διάστημα έντασης της διανοητικής προσπάθειας των μαθητών, θα καταγραφεί ως κενός χρόνος.

Η κυβέρνηση οφείλει να αναλάβει τις δικές της ευθύνες ενισχύοντας το δημόσιο σύστημα υγείας, τη δημόσια εκπαίδευση και ευρύτερα το κοινωνικό κράτος, ώστε η κοινωνία να μην είναι ευάλωτη στις υγειονομικές και άλλες κρίσεις που μπορεί να ανακύπτουν στο μέλλον».