14 ΧΡΟΝΙΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΟΧΙ ΔΙΕΤΕΣ ΛΥΚΕΙΟ ΕΛΙΤ
δημοσιεύτηκε στις 14/10/16 στην εφημερίδα των συντακτών
του Κοτσιφάκη Θέμη, εκπαιδευτικού
Έχει ανάψει για τα καλά η συζήτηση για τα προβλήματα του εκπαιδευτικού μας συστήματος το τελευταίο διάστημα. Οι παρεμβάσεις στο πρόγραμμα σε Δημοτικό, Γυμνάσιο και ΕΠΑΛ, αρκετές από τις οποίες προήλθαν από τις συλλογικά διαπιστωμένες απόψεις του εκπαιδευτικού κινήματος, αλλά και οι ίδιες οι διαδικασίες διαλόγου για τη παιδεία με τις προτάσεις για τις αναγκαίες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις, έδωσαν και δίνουν υλικό για τη συζήτηση αυτή.
Το λύκειο και το σύστημα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αποτελούν εδώ και χρόνια τα θέματα γύρω από τα οποία συγκεντρώνονται κυρίως οι αντιπαραθέσεις στην εκπαιδευτική κοινότητα αλλά και την κοινωνία ευρύτερα.
Είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο ότι σήμερα διαθέτουμε ένα ιδιαίτερα εξετασιοκεντρικό Γενικό Λύκειο, που είναι προσανατολισμένο μονομερώς προς την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση χωρίς αυτόνομο ρόλο και ένα Επαγγελματικό Λύκειο που μέχρι τώρα ήταν στο περιθώριο της εκπαιδευτικής πολιτικής.
Με μια σειρά από αλλαγές που ξεκίνησαν από το 1998, οδηγηθήκαμε σε ένα σχολείο με υπερβολικά διογκωμένη και δύσκολα αφομοιώσιμη διδακτέα ύλη, η οποία διαρκώς «κατέβαινε» από τις ανώτερες προς τις κατώτερες εκπαιδευτικές βαθμίδες, με στόχο να γίνουν οι μαθητές και οι μαθήτριες «περισσότερο ανταγωνιστικοί».
Οι τελευταίες αλλαγές στο Γυμνάσιο που ισχύουν από εφέτος (μείωση εξετάσεων, αύξηση χρόνου μαθημάτων, ενισχυτική διδασκαλία κ.λπ.) αποτελούν μια κατά αρχήν θετική εξέλιξη γιατί οδηγούν σε μείωση του εξεταστικού φόρτου των μαθητών και δίνουν τη δυνατότητα, μαζί με την απαιτούμενη αναδιοργάνωση της ύλης, να οδηγηθούμε σε ένα σχολείο πιο κοντά στις ανάγκες των μαθητών/-τριών μας. Η βοήθεια που το ίδιο το σχολείο θα δίνει στα παιδιά που αποτυγχάνουν (ενισχυτική διδασκαλία μετεξεταστέων) είναι ένα μικρό αλλά πολύ θετικό βήμα για τον περιορισμό των ιδιωτικών φροντιστηρίων. Ο πυρήνας αυτών των αλλαγών σηματοδοτεί ότι η βασική εκπαιδευτική αξία είναι η διαδικασία μάθησης και όχι οι εξετάσεις.
Όσον αφορά τις εξελίξεις στο Λύκειο, η συλλογική σκέψη αλλά και η εκπαιδευτική εμπειρία από τις πολιτικές που εφαρμόστηκαν τα προηγούμενα χρόνια («μεταρρύθμιση Αρσένη», «νέο σχολείο» της Διαμαντοπούλου, ν.4186 του Αρβανιτόπουλου) δείχνουν πως αυτές βρίσκονται στον πυρήνα της νεοφιλελεύθερης λογικής και οδηγούν σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που εξοβελίζει τις βασικές παιδαγωγικές αρχές, περιορίζει τη γενική μόρφωση και την πολυδιάστατη γνώση, και προάγει τον άκρατο ανταγωνισμό και τη φροντιστηριοποίηση μέσα και έξω από το σχολείο. Αποτέλεσμα αυτού είναι πως πολύ δύσκολα κάτι που δεν ανήκει στη σφαίρα «του εξεταστικά χρήσιμου» μπορεί να κινητοποιήσει το ενδιαφέρον των μαθητών, ιδιαίτερα στο Γενικό Λύκειο.
Στη χώρα μας εδώ και δεκαετίες έχει αναδειχτεί σε πρωτεύουσα αξία η πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και η απόκτηση επίζηλου τίτλου σπουδών. Σχεδόν όλες οι αλλαγές των τελευταίων μεταρρυθμίσεων στην εκπαίδευση σχεδιάστηκαν με αυτή την επιδίωξη στο επίκεντρό τους. Και μάλιστα με τη λογική της περαιτέρω ενίσχυσης της σύνδεσης των εκπαιδευτικών διαδικασιών του Λυκείου με την προοπτική της πρόσβασης και με τελικό αποτέλεσμα την ουσιαστική ακύρωση του μορφωτικού ρόλου του Λυκείου και την πρόσδεσή του στο άρμα των πανελλαδικών εξετάσεων.
Αθήνα, 10/10/2016
