Το ξέρουμε από πριν. Θα περάσουν τα και δεν θα τα χαρούμε όπως τα …θέλαμε και θα μας μείνει η πικρή γεύση της ανεκπλήρωτης αλλά και άγνωστης προσδοκίας!

Για αυτή την αυτοπροφητευόμενη «προδοσία» η ερμηνεία είναι απλή. Δεν ξέρουμε τι θέλουμε από τα Χριστούγεννα. Δεν ξέρουμε και ποιο είναι το Νόημά τους. Η νεοελληνική κοινωνία μετά τις δεκαετίες της φτώχειας και την είσοδό της στην εποχή της οικονομικής μεγέθυνσης – που ταυτίστηκε απόλυτα με την έννοια της προόδου (!) – από τη δεκαετία του 1970 εισήλθε στον «σκοτεινό αστερισμό» του αμερικάνικου ονείρου, του άκρατου καταναλωτισμού. Η ζωή μας ήταν προορισμένη για να κερδίζουμε όσα περισσότερα χρήματα μπορούσαμε και να καταναλώνουμε ακόμα περισσότερα!

Η λατρεία του χρήματος έφερε τον πιο βαθύ αλλά και αδιόρατο μετασχηματισμό στη σύγχρονη Ελλάδα. Όλο το αξιακό μας σύστημα ήταν ουσιαστικά προσηλωμένο στην καθολική εμπορευματοποίηση. Ήταν, επομένως, φυσικό όλοι οι θεσμοί – ακόμα και οι πιο ισχυροί – να μεταμορφωθούν και να αποκτήσουν άλλο περιεχόμενο. Και έτσι τι περιμένουμε φέτος και κάθε χρόνο από τα Χριστούγεννα; Τη διακοπή της εργασίας (την οποία οι περισσότεροι σχεδόν τη μισούμε), τη λεηλασία σε φαγητά και σε γλυκά, την ανταλλαγή δώρων (και πάντως όχι βιβλίων) και τα φωτισμένα μέρη των πόλεών μας και των χωριών μας, για να φωτιστούν τα μάτια μας, αφού η ψυχή μας (το πνεύμα μας) είναι στο περιθώριο.

Τι έχει χαθεί από τη βαριά σκόνη της αγοραίας αλλοτρίωσης μας; Η θρησκευτικότητα των Χριστουγέννων είναι μια ανάμνηση! Απλά ξέρουμε τι έχει συμβεί… Η σχέση μας με το γεγονός δεν έχει περιεχόμενο. Γιορτάζουμε ένα απόλυτα θρησκευτικό γεγονός χωρίς να νιώθουμε κανένα θρησκευτικό και μεταφυσικό βίωμα, χωρίς να πηγαίνουμε στον τόπο λατρείας και την ημέρα εκείνη να επιδιδόμαστε στην παράταση ενός ύπνου τύπου Κυριακής.
Ο στοχασμός για το ιστορικό γεγονός της γέννησης του Χριστού είναι ελλειμματικός ή και ανύπαρκτος. Αν δεν απορούμε, δεν προβληματιζόμαστε, δεν αναζητούμε, δεν ονειροπλάθουμε, δεν φαντασιωνόμαστε περί ενός γεγονότος – που ούτως ή άλλως έχει αλλάξει τη ροή της ιστορίας -, τότε ως προς τι η «ύπαρξη» της ελευθερίας του πνεύματός μας και της κριτικής σκέψης μας; Και φυσικά, σε καμιά περίπτωση δεν υπάρχουν διάλογοι και συζητήσεις, ανταλλαγές απόψεων και ιδεών για το «τι ακριβώς συνέβη εκείνη τη νύχτα» και γιατί άλλαξε η ιστορία της ανθρωπότητας την πορεία της.

Αλλά εκείνο που κυρίως έχει χαθεί και δεν μας επιτρέπει να γευθούμε τη χαρά των Χριστουγέννων είναι η αγάπη! Ναι η αγάπη έχει εξοριστεί από την αυτοκρατορία και την κοσμοθεωρία του χρήματος, και δεν έχει καμιά σημασία που σήμερα βιώνουμε μια μεγάλη οικονομική κρίση. Γιατί η γενεσιουργός κρίση δεν είναι οικονομική – αυτή είναι σύμπτωμα – αλλά αξιακή και πολιτισμική. Η αγάπη υπάρχει είτε σαν ένστικτο βιολογικό είτε σαν οικογενειακή υποχρέωση είτε σαν ερωτικό στοιχείο. Δεν είναι αγάπη καθολική, αγάπη για τον άνθρωπο και τον κόσμο. Δεν καλλιεργείται και δεν προάγεται. Αντίθετα, θεωρείται και ως στοιχείο αδυναμίας. Κι όμως η αγάπη είναι η πιο μεγάλη πράξη θάρρους και ελευθερίας, απελευθέρωσης και αυτοπραγμάτωσης!

Υπάρχει κουλτούρα αγάπης. Δεν την ξέρουμε. Δεν την έχουμε γνωρίσει. Δεν την αναζητούμε. Δεν ανησυχούμε για την ψυχική μας ένδεια, για το συναισθηματικό μας βάλτωμα. Προσπαθούμε να κλέψουμε στιγμές πρόσκαιρης χαράς από στοιχεία χυδαίου υλισμού. Είμαστε αλλοτριωμένοι. Ζούμε τη ζωή μας μέσα από τη μονότονη αλληλοδιαδοχή των ημερών χωρίς να νιώθουμε τη δημιουργικότητα του εαυτού μας. «Πήραμε τη ζωή μας λάθος» και δεν το συνειδητοποιούμε, γιατί δεν θέλουμε να έχουμε καμιά ευθύνη. Οι κυρίαρχες ερμηνείες που δώσαμε για τις αιτίες της κρίσης είναι δηλωτικές της ανορθολογικής αδυναμίας μας. «Κάποιοι άλλοι ευθύνονται», γιατί να βασανίζουμε τη σκέψη μας;

Η αγάπη είναι το δυσκολότερο και το ευκολότερο στοιχείο της ζωής μας. Είναι το δυσκολότερο, γιατί φοβόμαστε τη ζωή μας και τον εαυτό μας και δημιουργούμε ένα ισχυρό κέλυφος εγωισμού που δεν μας αφήνει να κατανοήσουμε το περιεχόμενο και το νόημα της ζωής. Είναι το ευκολότερο και το δημοκρατικότερο, γιατί είναι στα χέρια όλων των ανθρώπων, και απαιτεί στοιχεία που κάθε άνθρωπος μπορεί να καλλιεργήσει: ταπεινοφροσύνη, αυτογνωσία, στοχασμό, ομορφιά…

«Λατρεύουμε» την ταπεινοφροσύνη του Χριστού που γεννήθηκε τόσο φτωχικά αλλά θεωρούμε την ταπεινοφροσύνη αδυναμία, ελάττωμα, πλήγμα για τον εαυτό μας! Πώς να γευθούμε τα Χριστούγεννα;