Δύο περιστατικά που ήρθαν πρόσφατα στο φως φανερώνουν μια κοινή και επικίνδυνη πρακτική στον χώρο της εκπαίδευσης: την αυθαίρετη επιβολή καθηκόντων στους εκπαιδευτικούς, εκτός διδακτικού ωραρίου και σε συνθήκες που απέχουν πολύ από το παιδαγωγικό τους έργο.

Από τη μία, η σοκαριστική σύλληψη 12 εκπαιδευτικών λόγω περιστατικού με αλκοόλ σε σχολική . Από την άλλη, η δημόσια καταγγελία της ΟΙΕΛΕ για εξαναγκασμό νηπιαγωγών να επιτηρούν νυχτερινές διανυκτερεύσεις μαθητών στους σχολικούς χώρους.

Αυτό που συνδέει τις δύο υποθέσεις είναι η συστηματική πίεση που ασκείται στους εκπαιδευτικούς να αναλαμβάνουν ευθύνες που ούτε προβλέπονται από τη νομοθεσία, ούτε αντιστοιχούν στον επαγγελματικό τους ρόλο. Σε πολλές περιπτώσεις, ειδικά στην ιδιωτική εκπαίδευση, οι εκπαιδευτικοί απειλούνται με απόλυση ή οικονομικό αποκλεισμό, την ώρα που καλούνται να διαχειριστούν δυνητικά επικίνδυνες καταστάσεις για τις οποίες δεν έχουν ούτε την εκπαίδευση ούτε την αρμοδιότητα. Οι πρακτικές αυτές εγείρουν σοβαρά ζητήματα παιδαγωγικής δεοντολογίας, εργασιακών δικαιωμάτων και – κυρίως – ασφάλειας των μαθητών.

Αναλυτικά η ανακοίνωση της ΟΙΕΛΕ:

Δύο γεγονότα από τον εκπαιδευτικό χώρο με κοινό παρονομαστή έχουν απασχολήσει την εκπαιδευτική επικαιρότητα. Το πρώτο είναι η σύλληψη 12 εκπαιδευτικών που είχαν την «ατυχία» να συνοδεύσουν σε πολυήμερη σχολική εκδρομή και στους οποίους απαγγέλθηκε η βαρύτατη και άδικη κατηγορία για «έκθεση ανηλίκου σε κίνδυνο και σωματική βλάβη από αμέλεια», επειδή κάποιοι μαθητές κατανάλωσαν αλκοόλ. Το δεύτερο είναι η καταγγελία της ΟΙΕΛΕ που έλαβε ευρύτατη δημοσιότητα για τον εξαναγκασμό ιδιωτικών εκπαιδευτικών να επιτηρούν sleepovers κυρίως σε ιδιωτικά νηπιαγωγεία! Ποιος είναι ο κοινός παρονομαστής;

Δείτε επίσης

ΟΙΕΛΕ για πολυήμερες εκδρομές και sleepovers σε ιδιωτικά σχολεία: Τεράστια εργασιακή εκμετάλλευση και μεγάλοι οι κίνδυνοι για τους εκπαιδευτικούς

Η υποχρέωση των εκπαιδευτικών να επιτηρούν μαθητές (στην ιδιωτική εκπαίδευση υπάρχει και η απειλή της απόλυσης) εκτός εργασιακού ωραρίου, σε περιβάλλον μη εκπαιδευτικό, ακόμη και κατά τη διάρκεια της νύχτας, ενώ δεν προβλέπεται στα καθήκοντά τους. Ας μην ξεχνάμε ότι η ευθύνη της επιμέλειας των παιδιών, ιδίως σε περιβάλλοντα εκτός διδακτικού/εκπαιδευτικού πλαισίου, ανήκει στους γονείς και στους κηδεμόνες.

Για τα sleepovers μιλήσαμε αναλυτικά στην ανακοίνωσή μας. Είναι αδιανόητο να λαμβάνουν χώρα σε μέρη που δεν έχουν λάβει τα αναγκαία μέτρα για νυχτερινή λειτουργία (safeguarding/risk assessment) και όταν οι εκπαιδευτικοί δεν έχουν εκπαιδευθεί για να αντιμετωπίσουν ζητήματα που ίσως προκύψουν (από φυσικές καταστροφές μέχρι ιατρική θέματα) συμμετέχοντας δια της βίας, με την απειλή ότι θα χάσουν τη δουλειά τους. Οι πολυήμερες εκδρομές είναι ένα άλλο ζήτημα, πιο σύνθετο. Ενώ τα sleepovers οργανώνονται κυρίως για μικρά παιδιά, στις εκδρομές συμμετέχουν κυρίως έφηβοι (μαθητές Γυμνασίων και, κυρίως, Λυκείων).

Είναι κοινός τόπος για τον κόσμο της εκπαίδευσης ότι τα πράγματα έχουν αγριέψει στα σχολεία, χωρίς τα ιδιωτικά να αποτελούν εξαίρεση. Ενδεχομένως η κατάσταση στην ιδιωτική εκπαίδευση να είναι κάπως καλύτερη, αλλά τα τελευταία χρόνια έχει οξυνθεί η ενδοσχολική βία και σε ιδιωτικά εκπαιδευτήρια. Οι δε εκπαιδευτικοί των ιδιωτικών σχολείων είναι πολύ πιο ευάλωτοι από τους συναδέλφους των δημόσιων σε πιέσεις τόσο των διοικήσεων των σχολείων όσο και των γονέων, λόγω των απολύτως ελεύθερων, χωρίς καμιά αξιολόγηση, απολύσεων. Υπό αυτό το καθεστώς, πολλοί από τους συναδέλφους υποχρεώνονται (ενώ δεν προβλέπεται από τη νομοθεσία ούτε από το καθηκοντολόγιό τους) να συνοδεύουν σε εκδρομές, χωρίς συχνά μάλιστα να παίρνουν δεκάρα τσακιστή επιπλέον, όταν οι κίνδυνοι έχουν μεγεθυνθεί και οι συνάδελφοι δεν μπορούν εκ των πραγμάτων να επιτηρήσουν αποτελεσματικά τα παιδιά, καθώς κάθε παρατήρηση σε μαθητή, ιδίως επιφανούς και ισχυρού γονέα, μπορεί να σημάνει την απόλυσή του!

Οι πολυήμερες αυτές εκδρομές δεν έχουν (μόνο) εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Οι διοικήσεις των σχολείων σε συνεργασία με γραφεία ταξιδίων διοργανώνουν και νυχτερινές εξόδους. Με γνώμονα ότι η συμπεριφορά των μαθητών (όπως όλοι ομολογούν) στις εκδρομές αυτές έχει αλλάξει πολύ σε σχέση με το παρελθόν, ιδιαίτερα μετά την περίοδο της πανδημίας, γίνεται αντιληπτό ότι στις υπαίθριες δραστηριότητες, στα δωμάτια των ξενοδοχείων και σε κέντρα διασκέδασης οι κίνδυνοι για παραβατικές ενέργειες που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο ακόμη και την υγεία των παιδιών είναι μεγάλοι. Οι εκπαιδευτικοί δεν πρέπει και δεν μπορούν να αναλαμβάνουν την ευθύνη για κατοχή αλκοόλ, ναρκωτικών ουσιών και επικίνδυνων αντικειμένων, για παραβίαση του νόμου (πχ κλοπές, βίαιη συμπεριφορά), για ατυχήματα ή ασθένειες. Η επιμέλεια ανήλικων τέκνων ανήκει στους γονείς και μόνο!

Τι προτείνουμε:
Η συμμετοχή των εκπαιδευτικών στις πολυήμερες εκδρομές να είναι αυστηρά προαιρετική
Οι εκπαιδευτικοί να μπορούν να δηλώνουν στις αρμόδιες αρχές αν πιέστηκαν να συμμετέχουν, με ταυτόχρονη προστασία από αναιτιολόγητη απόλυση.
Να καταβάλλεται αξιοπρεπής αμοιβή για τους συμμετέχοντες εκπαιδευτικούς
Να είναι υποχρεωτική η συμμετοχή εκπροσώπων του Συλλόγου Γονέων/Κηδεμόνων, χωρίς την οποία να μην επιτρέπεται η διοργάνωση της εκδρομής
Να απαλλαγούν οι εκπαιδευτικοί από κάθε νομική ευθύνη για περιπτώσεις κατοχής παράνομων ουσιών ή αντικειμένων, έκνομης συμπεριφοράς και ασθένειας ή ατυχήματος
Να θεσπιστεί, όπως είχε προτείνει η ΟΙΕΛΕ και είχε αποδεχθεί ο πρώην Υπουργός κ. Πιερρακάκης, ο Συνήγορος του Εκπαιδευτικού

Τι είχαμε προτείνει για τα sleepovers
Η ΟΙΕΛΕ θεωρεί παιδαγωγικά απαράδεκτη και δυνητικά επικίνδυνη για την υγεία και ασφάλεια των παιδιών την διοργάνωση τέτοιων εκδηλώσεων σε σχολικούς χώρους που είναι ακατάλληλη για νυχτερινή λειτουργία. Επομένως, εκτιμούμε ότι πρέπει να απαγορευτεί η διοργάνωσή τους.
Σε περίπτωση ωστόσο που ένα ιδιωτικό σχολείο/νηπιαγωγείο αποφασίσει να διοργανώσει κάτι τέτοιο, αυτό να γίνει με τις ακόλουθες προϋποθέσεις: Α) τη συμμετοχή των ιδιοκτητών και των γονέων και όχι των εκπαιδευτικών
Β) την ενημέρωση των αρμόδιων Διευθύνσεων Εκπαίδευσης με την ταυτόχρονη αποστολή των σχεδίων εκτίμησης κινδύνου (risk assessment) και περιφρούρησης (safeguarding policy).

Δείτε επίσης