Εργασία: Ποιά είναι η κατάσταση στον ιδιωτικό τομέα

Στη δημοσιότητα έδωσε το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ (ΙΝΕ/ΓΣΕΕ) το τρίτο κείμενο από μια σειρά παρεμβάσεων πολιτικής, βασισμένο στα πρώτα αποτελέσματα της νέας του δημοσκοπικής έρευνας για την ποιότητα της εργασίας στην Ελλάδα. Πρόκειται για την πρώτη φορά που το Ινστιτούτο προσεγγίζει την ποιότητα της εργασίας μέσα από την οπτική των ίδιων των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα.

Η έρευνα αποτυπώνει βασικές παραμέτρους που συνθέτουν την έννοια της ποιοτικής απασχόλησης, με επίκεντρο το εργασιακό περιβάλλον, την ένταση της δουλειάς, τον τρόπο οργάνωσης του χρόνου εργασίας, την αίσθηση επισφάλειας, καθώς και άλλους δείκτες που συνδέονται άμεσα με την καθημερινότητα και την εμπειρία των εργαζομένων.

Δείτε εδώ Ευέλικτο ωράριο: Πώς θα λειτουργεί  –  Τι προβλέπει το νέο εργασιακό νομοσχέδιο

Προβληματισμός για παρενόχληση, εργασιακή ένταση και ευκαιρίες εξέλιξης

Το κείμενο του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ εστιάζει σε τρεις θεματικούς άξονες: την ποιότητα του κοινωνικού περιβάλλοντος στο χώρο εργασίας, την ένταση των καθημερινών υποχρεώσεων και τις δυνατότητες των εργαζομένων για επαγγελματική εξέλιξη. Στο κοινωνικό σκέλος, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στα φαινόμενα σεξουαλικής παρενόχλησης και εκφοβισμού, ζητήματα που επηρεάζουν καθοριστικά την ψυχολογική ασφάλεια στον εργασιακό χώρο.

Παράλληλα, αναδεικνύεται η αυξανόμενη πίεση από την ένταση των καθηκόντων, αλλά και το ζήτημα της εξέλιξης των δεξιοτήτων, είτε μέσω συνεχούς κατάρτισης είτε μέσω επαγγελματικής ανέλιξης. Η έρευνα καταγράφει και την απόσταση που συχνά παρατηρείται ανάμεσα στις απαιτήσεις μιας θέσης εργασίας και τα πραγματικά προσόντα του εργαζομένου, εντείνοντας την αίσθηση επαγγελματικής στασιμότητας.

Αδύναμες στρατηγικές και κουλτούρα χαμηλής επένδυσης στη γνώση

Τα στοιχεία της μελέτης υπογραμμίζουν τις χρόνιες δομικές αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο, η έλλειψη ολοκληρωμένων στρατηγικών για την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού σε συνδυασμό με παραγωγικές δομές που βασίζονται σε χαμηλή τεχνογνωσία και περιορισμένη καινοτομία, οδηγούν σε εργασιακή υποβάθμιση.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, η επιχειρηματική κουλτούρα στην Ελλάδα – κυρίως στον χώρο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων – έχει έντονα βραχυπρόθεσμο χαρακτήρα. Οι επιχειρήσεις δείχνουν απροθυμία να επενδύσουν στη δια βίου μάθηση και την ποιοτική αναβάθμιση του προσωπικού, αντιμετωπίζοντας συχνά την εκπαίδευση ως κόστος αντί για αναπτυξιακό πόρο.

Εργασία χωρίς αξιοποίηση γνώσεων και δεξιοτήτων

Ιδιαίτερα στους τομείς του τουρισμού, της εστίασης και του λιανεμπορίου, η παραγωγικότητα σχετίζεται κυρίως με την απλή φυσική παρουσία και την εκτέλεση βασικών λειτουργιών, χωρίς να ενσωματώνει στοιχεία γνώσης ή καινοτομίας. Το φαινόμενο αυτό καταγράφεται ως εμπόδιο για τη γενικότερη αναβάθμιση της εργασίας στους συγκεκριμένους κλάδους.

Παράλληλα, μεγάλο ποσοστό των εργαζομένων δηλώνει πως διαθέτει εκπαιδευτικό υπόβαθρο που ξεπερνά τις απαιτήσεις της θέσης τους. Αυτή η αναντιστοιχία θεωρείται από το Ινστιτούτο σοβαρή δυσλειτουργία της αγοράς εργασίας, καθώς φανερώνει την αδυναμία του παραγωγικού μοντέλου να απορροφήσει και να αξιοποιήσει εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό.

Απώλεια κινήτρων, υποαξιοποίηση και επαγγελματική ανασφάλεια

Το περιορισμένο εύρος θέσεων με υψηλές απαιτήσεις δεξιοτήτων στους κλάδους που κυριαρχούν στη χώρα, σε συνδυασμό με την απουσία μεταποιητικών δραστηριοτήτων υψηλής τεχνολογίας, δημιουργούν συνθήκες υποαξιοποίησης σημαντικού μέρους του ανθρώπινου κεφαλαίου. Αυτό το έλλειμμα οδηγεί τους εργαζόμενους σε αίσθημα επαγγελματικής απαξίωσης και μειωμένης ικανοποίησης.

Το ΙΝΕ/ΓΣΕΕ σημειώνει ότι σε τέτοια εργασιακά περιβάλλοντα κυριαρχεί η χαμηλή γνωστική απαίτηση, με αποτέλεσμα να ενισχύεται η επαγγελματική ανασφάλεια και η απογοήτευση. Οι εργαζόμενοι έρχονται συχνά αντιμέτωποι με το δίλημμα της αποχώρησης ή ακόμα και της μετανάστευσης, προκειμένου να βρουν εργασία που να αναγνωρίζει και να αξιοποιεί τα προσόντα τους.
Η αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών, σύμφωνα με το Ινστιτούτο, απαιτεί μια συνολική αλλαγή κατεύθυνσης. Κρίνεται απαραίτητο να σχεδιαστούν και να υλοποιηθούν στοχευμένες κλαδικές επενδύσεις, που θα δώσουν ώθηση στην καινοτομία και θα ενισχύσουν τη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας με υψηλή προστιθέμενη αξία.

Δείτε ακόμη Εργασία μέσω ΔΥΠΑ: Ποιες δράσεις έδωσαν δουλειά σε 36.000 ανέργους

Καθοριστικό ρόλο σε αυτή την κατεύθυνση μπορούν να διαδραματίσουν οι Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, οι οποίες – πέρα από τη διασφάλιση βασικών δικαιωμάτων – μπορούν να συμβάλουν ενεργά στην ενίσχυση της επαγγελματικής κατάρτισης και στην αναβάθμιση της ποιότητας της εργασιακής ζωής.

Δείτε τη μελέτη εδώ