Σε μια ανοικτή συζήτηση με τον εκπαιδευτικό – συγγραφέα Χρήστο Κάτσικα μπορούν να λάβουν μέρος σήμερα οι εκπαιδευτικοί της Μεσσηνίας στις 7 μ.μ. στο ξενοδοχείο “Rex”. Ο ίδιος, καλεσμένος της “Αντιπρότασης” θα μιλήσει για “Το σχολείο την εποχή της κρίσης”.
Ο γνωστός συγγραφέας μίλησε στην “Ε” για τις προκλήσεις που έχει σήμερα να αντιμετωπίσει ο δάσκαλος και ο καθηγητής στην τάξη, καθώς και για το πώς είναι πια το “σχολείο της κρίσης”.
– Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει σήμερα ο Ελληνας εκπαιδευτικός;
“Ο Ελληνας εκπαιδευτικός έχει να αντιμετωπίσει δυο μεγάλες προκλήσεις. Η πρώτη αφορά στο να βρει συλλογικούς τρόπους αντιμετώπισης των προβλημάτων των μαθητών του και εμψύχωσής τους. Την ώρα αυτή χρειάζεται ένα μεγάλο μορφωτικό κίνημα που θα στηρίξει το δημόσιο σχολείο, θα ανατρέψει τα “γιατί να διαβάσω” των μαθητών, θα πείσει ότι η μόρφωση δεν είναι ζήτημα γνώσης είναι ζήτημα ζωής.
Η δεύτερη είναι η αντιμετώπιση μιας ανηλεούς επίθεσης που δέχεται στα εργασιακά του δικαιώματα. Οργανική θέση, ωράριο, δικαίωμα μετάθεσης – απόσπασης, μονιμότητα, προσλήψεις και διορισμοί προβάλλονται και από τη νέα ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, σαν αναχρονισμός, σαν παλιομοδίτικες αντιλήψεις, που πρέπει όχι μόνο να εξαφανιστούν από το εκπαιδευτικό τοπίο αλλά να σβήσουν και από τη συλλογική μνήμη. Με την “αρωγή” της “αξιολόγησης” και του “καταλόγου” των πειθαρχικών παραπτωμάτων, το υπουργείο Παιδείας επιχειρεί να διαμορφώσει ένα εργασιακό τοπίο που θα κρατά τους εκπαιδευτικούς όμηρους του διοικητικού μηχανισμού, βορά σε κάθε επίδοξο διώκτη τους, από τις προϊστάμενες εκπαιδευτικές αρχές, ως και κάθε “αγανακτισμένο” ή παραπονούμενο γονέα ή τοπικό “άρχοντα” και ανά πάσα στιγμή θα είναι προς “τύλιγμα σε μία κόλα χαρτί”!”.
– Πιστεύετε πως με το πρόγραμμα που εξήγγειλε το υπουργείο θα αντιμετωπιστεί το φαινόμενο του υποσιτισμού στα σχολεία;
“Η πολιτική που δημιουργεί φτώχεια, ανεργία και πείνα μόνο σα γελοιογραφία μπορεί να αντιμετωπίσει το γεγονός του υποσιτισμού χιλιάδων μαθητών”.
– Τι γνώμη έχετε για το σχέδιο “Αθηνά” και τις αλλαγές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση που αυτό προβλέπει;
“Η αναδιάρθρωση που επαγγέλλεται το σχέδιο “Αθηνά” είναι δεμένη με ένα νήμα με τη λογική των περικοπών, της συρρίκνωσης του δημοσίου σε όφελος του ιδιωτικού, της μείωσης των θέσεων εισακτέων και του καλύτερου πλασαρίσματος των δημοσίων ΑΕΙ στις ανάγκες της αγοράς. Συνδέεται, με λίγα λόγια, με τη μνημονιακή πολιτική, που σαν το χέρι ενός ανάποδου Μίδα που ό,τι πιάνει το μετατρέπει σε αποκαΐδια.
Η αλήθεια είναι ότι η αταξία στην ελληνική ανώτατη εκπαίδευση (τμήματα που είχαν ιδρυθεί στο πόδι για την απορρόφηση κονδυλίων και των πληρωμένων οδηγιών τους, τμήματα με αντικείμενο τιποτολογίας, τμήματα χωρίς προσωπικό και υποδομές, τμήματα σε κάθε κωμόπολη που μπορούσαν να αποτελέσουν αγκίστρι για την εκλογική πελατεία) έχει πατέρα αυτές τις ίδιες πολιτικές δυνάμεις που σήμερα την ανακαλύπτουν και την κατακεραυνώνουν με σκοπούς και στόχους πολύ διαφορετικούς από αυτούς που εξαγγέλλουν. Και αυτό γιατί η όλη επιχείρηση δεν συνδέεται με καμιά διάθεση εξορθολογισμού και επίλυσης των πραγματικών προβλημάτων. Δεν συνδέεται με καμιά “αναβάθμιση” της Ανώτατης εκπαίδευσες με κανένα πόνο για τα “πτυχία χωρίς αντίκρισμα””.
– Ποια είναι η σημαντικότερη συμβουλή που θα δίνατε σε έναν νέο εκπαιδευτικό που μπαίνει σήμερα για πρώτη φορά σε αίθουσα;
“Να θυμίσω ένα στίχο του Παλαμά “Δάσκαλος γίνε, αλήθεια αν ήρωας είσαι. Σε μια Βαβέλ δεμένους μας κρατάνε κακά στοιχειά, το μάγεμά τους λύσε!”. Ο νέος εκπαιδευτικός (όπως βέβαια και ο παλαιότερος) οφείλει να αφήσει τα οράματά του, τις προσδοκίες του να υπερβούν τους τέσσερις τοίχους του σχολείου και τους χαμηλούς ορίζοντες ενός προκατασκευασμένου ρεαλισμού. Να αρνηθεί το πατρόν του ΔΝΤ και των αγορών που ονειρεύονται πως θα έχουν “αιώνια” μια νεολαία να λιώνει όπως το χιόνι στο βουνό για να αυξάνουν τις εμπορικές ιδέες τους… Να αρνηθεί στο κράτος – εργοδότη να του φέρεται σαν επιχειρηματίας και να θέλει το σχολείο ένα εμπορικό μαγαζί και τον εκπαιδευτικό έναν κακοπληρωμένο και υπάκουο υπάλληλό του. Να γνωρίσει τους μαθητές του όχι μόνο με το αυστηρό κριτήριο της επιτυχίας ή της αποτυχίας τους στο σχολείο, αλλά με τα βασικά στοιχεία της κοινωνικής τους ταυτότητας. Να δώσει στις τάξεις ένα άλλο χρώμα, πιο ανθρώπινο, πιο ζωηρό, πιο κοινωνικό. Να επισημάνει σε όλους τους τόνους και προς όλες τις κατευθύνσεις ότι το σχολικό σύστημα δεν έχει το δικαίωμα να δημιουργεί παραμελημένα παιδιά. Να σκύψει πάνω στα παιδιά των “τελευταίων θρανίων”, να αφουγκραστεί τις ανάγκες τους, να τους μάθει γράμματα. Να μην επιτρέψει από συναδελφική αλληλεγγύη, σε κανέναν να κάνει το “στιγματισμό” διδακτέα ύλη για το μαθητή. Να κατεβάσει την καρδιά του από την έδρα, να αφουγκραστεί τα χτυποκάρδια, να μετατρέψει τους μαθητές του σε παρατηρητές – δράστες, να διεγείρει την παρατηρητικότητά τους, να τους αναγκάσει να πάρουν αποφάσεις, να τους δώσει επιχειρήματα, να τους ωθήσει στη συνειδητοποίηση. Να προβάλλει το ρόλο του δασκάλου – εμψυχωτή, να αρνηθεί τη μετατροπή του σε μικρόψυχο ελεγκτή, σε συμβολαιογράφο επιδόσεων”.
