Το στοιχείο αυτό παρουσιάστηκε στην εκδήλωση του ΚΑΝΕΠ/ΓΣΕΕ η οποία έγινε στο Τελλόγλειο Ίδρυμα στη Θεσσαλονίκη, 5/9/2019 με θέμα “ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ: ΒΑΣΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΚΑΙ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΜΙΑΣ ΕΠΩΦΕΛΟΥΣ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ”

Κωνσταντίνος Αδριανουπολίτης

Εκπαιδευτικός – Ερευνητής

Αντιπρόεδρος Ε.Ε.Τ.Ε.Κ.

Αυτό ήταν αναμενόμενο, δεδομένου ότι η Ελλάδα επί σειρά ετών έχει τους περισσότερους φοιτητές σε όλη την Ε.Ε. και με μεγάλη διαφορά από τον Μ.Ο. και λόγω κρίσης, αναντιστοιχίας σπουδών και αγοράς εργασίας η των Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (βασικού πτυχίου και άνω) ηλικίας 25 έως 39 ετών ανέβηκε στο 19,9%.

Αξιοσημείωτο είναι ότι  δεύτερη χώρα έρχεται η Ισπανία με μεγάλη διαφορά 10,5% και ο Μ.Ο. της Ε.Ε. διαμορφώνεται στο 4,8%.

Τα στατιστικά στοιχεία αυτά και μόνο δικαιολογούν τη μεγάλη φυγή των νέων, το γνωστό brain drain.

Το θέμα της πληθώρας των πτυχιούχων έχει διπλή ανάγνωση διότι το μεγάλο ποσοστό πτυχιούχων είναι μεν ένα θετικό στοιχείο, διότι ανεβαίνει το μορφωτικό επίπεδο ενός λαού, αλλά όταν κυρίως λόγω της πληθώρας των πτυχιούχων η ανεργία ανεβαίνει στα ύψη και το brain drain μαστίζει τη χώρα τότε τα πράγματα αλλάζουν. Μην ξεχνάμε ότι όλοι έχουμε δικαίωμα στις σπουδές και όλοι έχουμε δικαίωμα στην εργασία, αλλά προηγείται το δικαίωμα της εργασίας το οποίο είναι συνυφασμένο με την επιβίωση.

Οι ερευνητές του ΚΑΝΕΠ ανέφεραν και άλλα στοιχεία αρνητικά για το εκπαιδευτικό μας σύστημα και την απασχόληση όπως, εισέρχονται ετησίως κατά Μ.Ο. στα πανεπιστήμια 75.000 αλλά μόνο 50.000 παίρνουν πτυχίο.

Το ποσοστό απασχόλησης αποφοίτων Λυκείου και άνω, στην Ελλάδα ανέρχεται σε 55,3%, με Μ.Ο. στην Ε.Ε. 81,6%.

Για τα άτομα 15 έως 34 ετών τα οποία βρίσκονται εκτός εργασίας και εκτός κάθε συστήματος εκπαίδευσης ή  κατάρτισης (NEETS), η Ελλάδα κατέχει τη δεύτερη θέση με ποσοστό 22,3% με πρώτη την Ιταλία, 24,8% και  με Μ.Ο. στην Ε.Ε. 14,1%. Τους λιγότερους NEETS σε όλη την Ε.Ε. έχει η Ολλανδία με ποσοστό 6,8%.

Η ομάδα των NEETS στην Ελλάδα χρειάζεται ιδιαίτερη μέριμνα διότι σε αυτή δεν συμμετέχουν συνήθως άτομα από περιθωριακές κοινωνικές ομάδες, όπως συμβαίνει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά συνηθισμένα άτομα με σπουδές Δευτεροβάθμιας και Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης.

 

Ο μόνος θετικός δείκτης είναι αυτός στον οποίο φαίνεται ότι η Ελλάδα κατέχει ποσοστό 44,3% με Μ.Ο. της Ε.Ε. 40,7% σε ότι αφορά το ποσοστό των εργαζομένων με πτυχίο  ΑΕΙ.

Εδώ γίνεται διευκρίνιση ότι  ένα μεγάλο ποσοστό πτυχιούχων εργάζεται σε καθεστώς κάθετης ετεροαπασχόλησης δηλ. σε εργασία χαμηλότερων προσόντων ή οριζόντιας ετεροαπασχόλησης δηλ. σε εργασία άσχετη με τις σπουδές τους.

 

Σε έναν άλλο δείκτη, της υλικής και κοινωνικής αποστέρησης των πτυχιούχων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, η Ελλάδα κατέχει αρνητική πρωτιά με ποσοστό 20,5% με δεύτερη την Ρουμανία, ποσοστό 13,6% και Μ.Ο. της Ε.Ε. 4.0%.

 

Ένα άλλο αξιοσημείωτο στοιχείο το οποίο προκαλεί σκεπτικισμό είναι η τεράστια αύξηση των μεταπτυχιακών σπουδών όπου ο αριθμός το  2002 ήταν 3.897 και το 2017 εκτινάχθηκε στο 17.124.

Αυτό είναι γνωστό στους ασχολούμενους με θέματα εκπαίδευσης και όχι μόνο, διότι έχουν πλημυρίσει με διαφημίσεις τα εκπαιδευτικά site, η τηλεόραση, ο τύπος κ.λ.π. Προσφέρονται μεταπτυχιακά εσωτερικού, εξωτερικού, χαμηλού κόστους, υψηλού κόστους, με παρακολούθηση

εξ΄ αποστάσεως, δια ζώσης ή και συνδυασμός των δύο κ.λ.π.

Ο τόσο μεγάλος αριθμός μεταπτυχιακών δεν σημαίνει ότι αυξήθηκε ξαφνικά το ενδιαφέρον για επιπλέον του πτυχίου γνώσεις, όταν μάλιστα η αύξηση αυτή γίνεται κυρίως στα χρόνια της κρίσης, δεδομένου ότι τα περισσότερα μεταπτυχιακά γίνονται με δίδακτρα.

Η αύξηση αυτή φανερώνει, κατά την άποψή μας, την αγωνιώδη προσπάθεια των πτυχιούχων να αυξήσουν τα προσόντα τους προκειμένου να εισέλθουν στην αγορά εργασίας. Η μη εύρεση εργασίας είναι γνωστό ότι οδηγεί στην μετανάστευση, στην ετεροαπασχόληση ή και στον παρασιτισμό.

 

Αναφέρθηκε επίσης ότι στην απόκτηση δεξιοτήτων, κατάλληλων για την αγορά εργασίας σημαντικότερο ρόλο παίζουν η εμπειρία και η εργασιακή απασχόληση από το  εκπαιδευτικό σύστημα.

Αυτό είναι γνωστό βέβαια και σε όσους αναζητούν εργασία διότι σχεδόν πάντοτε τους ζητείται η προϋπηρεσία.

Σημειώνουμε με την ευκαιρία ότι η τάξη Μαθητείας των ΕΠΑ.Λ. είναι άκρως ωφέλιμη για τους απόφοιτους διότι αποκτούν επιπλέον γνώσεις και δεξιότητες, εκτός βέβαια από την επιπλέον μάθηση και την εργασιακή εμπειρία, τα οποία αποκτώνται στους 9 μήνες και τα οποία αποδεικνύονται με την παραλαβή της βεβαίωσης προϋπηρεσίας.

 

Στην εκδήλωση συμμετείχε και ο Γ.Γ. Επαγγελματικής Εκπαίδευσης Κατάρτισης και Δια Βίου Μάθησης Γιώργος Βούτσινος ως εκπρόσωπος του Υ.ΠΑΙ.Θ. ο οποίος έκανε ανακοινώσεις τα σημαντικότερα σημεία των οποίων περιληπτικά είναι:

Το κυβερνητικό πρόγραμμα για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση πρόκειται θα έλθει με μορφή νομοσχεδίου προς ψήφιση το αργότερο εντός του Νοεμβρίου.

Θα υπάρξει κοινός στρατηγικός σχεδιασμός Εκπαίδευσης και Κατάρτισης προς άρση επικαλύψεων και βέλτιστη ικανοποίηση των αναγκών της οικονομίας. Στον κοινό σχεδιασμό και οι κοινωνικοί εταίροι θα πρέπει να βρουν σημεία επαφής και να συνεργαστούν.

Οι Σχολές Μαθητείας θα αναμορφωθούν και θα λειτουργούν εκτός του  Υ.ΠΑΙ.Θ. Η εισαγωγή μαθητών θα γίνεται αμέσως μετά το Γυμνάσιο. Θα δοθεί δυνατότητα λειτουργίας Σχολών Μαθητείας από το Υ.ΠΑΙ.Θ. για ειδικές πληθυσμιακές ομάδες κρατούμενοι, πρόσφυγες, μέλη θεραπευτικών κοινοτήτων κ.λ.π.

Σε ορισμένες συγκεκριμένες περιοχές θα δημιουργηθούν Πρότυπα Επαγγελματικά Λύκεια με τομείς σχετικούς με την τοπική οικονομία. Η έννοια των Πρότυπων Επαγγελματικών Λυκείων είναι η πρώτη συμμετοχή στο σχεδιασμό των κοινωνικών εταίρων, θα καθιερωθεί ένα συμβούλιο σύνδεσης της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας. Το συμβούλιο αυτό πέραν της εκπροσώπησης της διοίκησης του σχολείου θα έχει την αρμοδιότητα να προτείνει τους τομείς λειτουργίας. Στη

διοίκηση του σχολείου θα συμμετέχουν σε ίσο αριθμό εργαζόμενοι και εργοδότες. Εντός διετίας θα δημιουργηθεί σε επίπεδο περιφέρειας ανάλογο συμβούλιο για όλα τα ΕΠΑ.Λ.

Σε ότι αφορά το πρόγραμμα Μια Νέα Αρχή για τα ΕΠΑ.Λ. ανακοινώθηκε ότι θα διατηρηθεί.

Υπενθυμίζουμε ότι το πρόγραμμα αυτό βρίσκεται σε εξέλιξη, έχει εγκριθεί από την Ε.Ε. και τυγχάνει κοινοτικής επιδότησης γεγονός το οποίο καθιστά τη συνέχισή του μονόδρομο.

 

Επαναφέρεται ο Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός στο Γυμνάσιο, ο οποίος έχει καταργηθεί δεν υπάρχει.

Τα ΙΕΚ πρόκειται να αναμορφωθούν πλήρως διότι έχουν καταντήσει σχολεία κακής ποιότητας.

Τα ΙΕΚ δεν είναι σχολεία, είναι ιδρύματα Κατάρτισης τα οποία έχουν σχέση με την αγορά εργασίας.

Οι εκπαιδευτές πρέπει να προέρχονται κυρίως από την αγορά εργασίας.

Τα υφιστάμενα Δημόσια ΙΕΚ θα αξιολογηθούν με κριτήριο πόσοι απόφοιτοι πιστοποιούνται και πόσοι απορροφήθηκαν στην αγορά εργασίας σε ειδικότητες ανάλογες με τις σπουδές τους.

Οι αξιολογήσεις  αυτές θα δημοσιοποιούνται ώστε να υπάρχει ανταγωνισμός και να το ξέρει και ο κόσμος.

Δεν διευκρινίστηκε από τον Γ.Γ εάν θα αξιολογηθούν και τα Δημόσια ΙΕΚ των άλλων υπουργείων, όπως δεν διευκρινίστηκε επίσης εάν θα ανασυσταθεί η Διεύθυνση ελέγχου των Ιδιωτικών ΙΕΚ, η οποία λειτουργούσε στον Οργανισμό Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης του οποίου πρόεδρος έχει διατελέσει και ο σημερινός Γ.Γ. Επαγγελματικής Εκπαίδευση και Κατάρτισης του Υ.ΠΑΙ.Θ.

 

Θα καθιερωθεί η πιστοποίηση της μη τυπικής και άτυπης μάθησης από τον ΕΟΠΠΕΠ, ο οποίος χρειάζεται πλήρη αναμόρφωση και εποπτεία.

Να σημειώσουμε εδώ ότι η πιστοποίηση της άτυπης μάθησης δεν έχει εφαρμοστεί μέχρι σήμερα  στην Ελλάδα.

Για την πιστοποίηση της άτυπης μάθησης υπήρχε σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στα κράτη – μέλη να δημιουργήσουν σύστημα πιστοποίησης της άτυπης μάθησης μέχρι τέλους του 2018 προκειμένου να διευκολύνεται η μετακίνηση εργαζομένων.

Να δώσουμε ένα παράδειγμα για το τι  σημαίνει πιστοποίηση της άτυπης μάθησης.

Τελειώνει κάποιος μία Τεχνική Σχολή Ηλεκτρολόγων με πτυχίο επιπέδου 3 του ΕΠΠ και παίρνει τα επαγγελματικά δικαιώματα ηλεκτροτεχνίτη. Μετά από χρόνια άσκησης του επαγγέλματος έχει δικαίωμα να πιστοποιήσει τις γνώσεις και την εμπειρία του και εάν η πιστοποίηση αυτή είναι επιτυχής μπορεί να λάβει τα επαγγελματικά, όχι

τα εκπαιδευτικά,  δικαιώματα μέχρι και του επιπέδου 5, Μεταδευτεροβάθμιας Επαγγελματικής Κατάρτισης. Υπάρχει δηλ. επαγγελματική ανέλιξη χωρίς φοίτηση σε δομές τυπικής ή μη τυπικής εκπαίδευσης.

 

Η οργανωτική δομή κάτω από την οποία θα λειτουργήσουν αυτά που ανέφερα, είπε ο Γ.Γ., θα είναι η ΓΓΔΒΜ στην οποία συστήνεται Κεντρικό Συμβούλιο Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, στο οποίο συμμετέχουν πέραν του υπουργείου παιδείας εκπρόσωποι των υπουργείων εργασίας, οικονομίας, ανάπτυξης, βιομηχανίας, αγροτικής ανάπτυξης, ναυτιλίας, τουρισμού.

Οι ανακοινώσεις αυτές έχουν αρκετά θετικά στοιχεία τα οποία δεν μπορεί να παραβλέψει κανείς.

Δημιουργείται όμως πλήθος ερωτημάτων και επιφυλάξεων δεδομένου ότι όπου λειτουργούν όργανα με πολλούς φορείς, οι οποίοι συνήθως ενδιαφέρονται κυρίως για τα επιμέρους συμφέροντα τους,  είναι γνωστό ότι δεν έχουμε θετικά αποτελέσματα.

Ο Γ.Γ Γιώργος Βούτσινος σε μια αποστροφή του λόγου του ανέφερε «…ας συνεννοηθούν επιτέλους τα υπουργεία μεταξύ τους, όσο θυμάμαι τον εαυτό μου το υπουργείο παιδείας και το υπουργείο εργασίας δεν εύρισκαν καμία επαφή μεταξύ τους».

Στο θέμα των κοινωνικών εταίρων οι οποίοι μπαίνουν στο προσκήνιο σε θέματα ΕΕΚ, είναι αμφίβολο εάν θα μπορέσουν να συνεργαστούν και να συγκλίνουν σε κοινές προτάσεις δεδομένου ότι οι κοινωνικοί εταίροι π.χ. ΓΣΕΕ, ΣΕΒ, ΓΣΕΒΕΕ, ΣΕΤΕ κ.λ.π. εκφράζουν διαφορετικά ταξικά συμφέροντα. Για να υπάρξει συνεργασία και κοινές προτάσεις μάλλον θα πρέπει να καταργηθεί …η πάλη των τάξεων.

Με θετικό πρόσημο θα πρέπει να κριθεί η αναφορά του Γ.Γ. στην αξιολόγηση των Δημοσίων ΙΕΚ, δεν αναφέρθηκε όμως για το ίδιο θέμα στα Ιδιωτικά ΙΕΚ, δεν θα αξιολογούνται, θα συνεχίζουν να καταρτίζουν σπουδαστές ανεξάρτητα από τις ανάγκες της αγοράς εργασίας και πως οι Βεβαιώσεις  Επαγγελματικής Κατάρτισης και τα Διπλώματα Δημοσίων και Ιδιωτικών ΙΕΚ θα είναι ισότιμοι τίτλοι όταν θα υπάρχει αξιολόγηση στα Δημόσια αλλά όχι και στα Ιδιωτικά;

Ο σύνδεσμος για την παρακολούθηση όλης της παρουσίασης είναι

Κρίνοντας συνολικά τις ανακοινώσεις της ηγεσίας του Υ.ΠΑΙ.Θ. και του Γ.Γ. Επαγγελματικής Εκπαίδευσης Κατάρτισης και Δια Βίου Μάθησης δεν μπορεί να αποκομίσει κανείς σαφή εικόνα για το τι μέλλει γενέσθαι.

Ο βασικός πυλώνας της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, τα ΕΠΑ.Λ.  ελάχιστα ακούγονται. Η αναβάθμιση των ΕΠΑ.Λ. η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη, το άνοιγμα στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, ο θεσμός Μαθητείας  δεν αναφέρονται πουθενά,

παρά μόνο ότι κάποιοι από τα ΕΠΑ.Λ. έχουν εισαχθεί φέτος με χαμηλή βαθμολογία στα Πανεπιστήμια.

Δεν αναφέρεται επίσης ότι σε πολλές πανεπιστημιακές σχολές έχουν εισαχθεί  απόφοιτοι των ΕΠΑ.Λ. με μεγαλύτερη βαθμολογία των πρώτων εισαχθέντων, από την αντίστοιχη των αποφοίτων ΓΕ.Λ.

Απορία προκαλεί το γεγονός ότι φέτος δεν προβλήθηκε το γνωστό σποτάκι στην τηλεόραση με το σύνθημα «Επιλέγω ΕΠΑ.Λ.», το οποίοι προβλήθηκε κατά το προηγούμενο έτος και μάλιστα αδαπάνως από την ΕΡΤ.

Οι εξαγγελίες περί μείωσης του αριθμού εισαγομένων στα ΑΕΙ, της βάσης του 10, της τράπεζας θεμάτων, των προαγωγικών εξετάσεων εντός του Λυκείου κ.λ.π. είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσουν απομάκρυνση ορισμένου αριθμού μαθητών του Γενικού Λυκείου.

 

Προς ποια κατεύθυνση υπάρχει πολιτική βούληση να κατευθυνθούν αυτοί;

 

Δεν διαφαίνεται επί του παρόντος ότι υπάρχει η βούληση να είναι εντός της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, προς τα ΕΠΑ.Λ. αλλά προς διάφορες μορφές Κατάρτισης, κρατικές ή μη.

 

Τα ΕΠΑ.Λ. φαίνεται ότι θα πάρουν χαρακτηριστικά Κατάρτισης και δεν θα ακολουθήσουν την Ευρωπαϊκή νόρμα, σύμφωνα με την οποία η Επαγγελματική Εκπαίδευση παρέχει προσόντα σχετικά με την προετοιμασία για τον επαγγελματικό βίο όσο και για την πραγματοποίηση περαιτέρω σπουδών.

Στην περίπτωση  δυσανάλογης ενίσχυσης της Κατάρτισης έναντι της Εκπαίδευσης, και της μαθητείας κάτω των 18 ετών, τότε αυτό θα σημάνει πισωγύρισμα και απώλεια ευκαιρίας για εκσυγχρονισμό της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης. Ευελπιστούμε ότι δεν θα συμβεί αυτό.

 

 

Ίδωμεν