– : Η λαιμητόμος των εσπερινών σχολείων. Γράφει ο Παντελής Γαλίτης.

Ήταν πέρσι, αμέσως με την κοινοποίηση του Σχεδίου Νόμου του ΥΠΑΙΘ με τίτλο: «Εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, προστασία της Ακαδημαϊκής Ελευθερίας, αναβάθμιση του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος και άλλες διατάξεις» που είχαν ξεκινήσει οι – εύλογες – διαμαρτυρίες για την πρόθεση της Πολιτείας να εφαρμόσει την (ΕΒΕ) και στους μαθητές των εσπερινών Λυκείων – ΓΕΛ και ΕΠΑΛ – χωρίς να αχνοφαίνεται κάποιο ενδιαφέρον εξέτασης τυχόν εξαίρεσης από την εφαρμογή της ΕΒΕ του ειδικού ποσοστού που για δεκαετίες διέπει την εισαγωγή των εργαζόμενων μαθητών/-τριών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Οι «Κασσάνδρες» άρχισαν από τότε να «γκρινιάζουν» για το ενδεχόμενο οι εσπερινοί μαθητές/-τριες να υποστούν μια, παντελώς, άδικη μεταχείριση, με την Πολιτεία να απειλεί να τους «αρπάξει» ή, καλύτερα, να τους ακυρώσει, δια της βίας, το διαχρονικό δικαίωμά τους να εισάγονται με ειδικό ποσοστό (1%) στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ακριβολογώντας, δεν θα ακυρωνόταν το ειδικό ποσοστό (1%) άμεσα, αλλά με έμμεσο, «νομιμοφανή» (αυτό ακόμη χειρότερο, αν ερμηνευθεί ως πράξη αγνόησης των ιδιαίτερων αναγκών που διέπουν την κατηγορία των εργαζόμενων μαθητών/-τριών, πράξη που ίσως αγγίζει τα όρια του εμπαιγμού) και άδικο τρόπο: με την εφαρμογή, και σε αυτή την ειδική κατηγορία μαθητών/-τριών, της .

Το Σχέδιο Νόμου έγινε γρήγορα Νόμος του Κράτους (Ν. 4777/2021) και εφαρμόστηκε την ίδια κιόλας χρονιά. Και τα αποτελέσματα, τουλάχιστον όσον αφορά στην πρόσβαση των μαθητών των εσπερινών Λυκείων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, δικαίωσαν, δυστυχώς, τις «Κασσάνδρες», που «γκρίνιαζαν» για την αδικία που επρόκειτο να συμβεί στην κατηγορία αυτή των εργαζόμενων μαθητών/-τριών.

Ο Συνήγορος του Πολίτη είναι ιδιαίτερα σαφής στην Ετήσια Έκθεσή του για το 2021: «Ενιαία εξαγωγή της ελάχιστης βάσης από τις βαθμολογικές επιδόσεις των υποψηφίων, τόσο των ημερήσιων, όσο και των εσπερινών λυκείων. Ο νομοθέτης έχει κατοχυρώσει εδώ και δεκαετίες δικαίωμα πρόσβασης των μαθητών των εσπερινών σχολείων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, μέσω ειδικών διατάξεων και με ειδικό ποσοστό θέσεων, καθώς πρόκειται για εργαζόμενους μαθητές, κατά κανόνα προερχόμενους από χαμηλότερες εισοδηματικές τάξεις, με περιορισμένες δυνατότητες προετοιμασίας για τις εξετάσεις. Με τη νέα ρύθμιση, που θέτει κοινή Ε.Β.Ε. για όλους τους τύπους σχολείων, η εισαγωγή των μαθητών των εσπερινών σχολείων στην Ανώτατη Εκπαίδευση καθίσταται δυσχερέστερη, ενώ ακυρώνεται, εν τοις πράγμασι, ο κοινωνικός σκοπός θέσπισης διακριτού ποσοστού εισαγωγής για τους εργαζόμενους μαθητές. Πράγματι, με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των πανελλαδικών εξετάσεων, καταγράφηκε η μειωμένη πρόσβαση των αποφοίτων των εσπερινών λυκείων στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και οι ενδιαφερόμενοι έχουν ήδη προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας» (σελ. 76).

Για καταγραφή μειωμένης πρόσβασης των εργαζόμενων μαθητών των εσπερινών σχολείων κάνει λόγο ο Συνήγορος του Πολίτη. Τι συνέβη, αλήθεια, με τα ποσοστά εισαγωγής των αποφοίτων των εσπερινών Λυκείων  στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ελέω ΕΒΕ;

Στους παρακάτω πίνακες, τα στοιχεία έρχονται να δικαιώσουν τόσο τις παραπάνω αναφερθείσες «κακοπροαίρετες Κασσάνδρες», όσο και την διαπίστωση του Συνηγόρου του Πολίτη.

Στον Πίνακα 1, όπου εμφανίζονται τα ποσοστά εισαγωγής των αποφοίτων εσπερινών ΕΠΑΛ στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με ειδικό ποσοστό (1%) επιπλέον του αριθμού εισακτέων, φαίνεται ότι την πρώτη χρονιά της εφαρμογής της ΕΒΕ το ποσοστό επιτυχίας αυτής της κατηγορίας αποφοίτων συρρικνώθηκε στο 56,32%, εντυπωσιακά χαμηλότερο των προηγούμενων ετών.

Πίνακας 1: Εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αποφοίτων εσπερινών ΕΠΑΛ με Ειδικό Ποσοστό (1%)

ΕΤΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΠΡΟΣΦΕΡΟΜΕΝΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΠΙΤΥΧΟΝΤΕΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ (%)
2021 609 343 56,32
2020 610 583 95,57
2019 290 282 97,24
2018 632 429 67,88

         Πηγή: Στατιστικά στοιχεία βάσεων εισαγωγής – ΥΠΑΙΘ.      Επεξεργασία: Παντελής Γαλίτης

Αυτό όμως που πραγματικά «μουδιάζει», είναι το αντίστοιχο ποσοστό επιτυχίας (μήπως αποτυχίας;) για την εισαγωγή των αποφοίτων των εσπερινών ΓΕΛ στην τριτοβάθμια εκπαίδευση: 10,70%! Καμία άλλη χρονιά, από καθιέρωσης του ειδικού ποσοστού εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση των αποφοίτων των εσπερινών σχολείων, δεν είχε καταγραφεί τόσο χαμηλό ποσοστό, όπως το πρώτο έτος εφαρμογής της ΕΒΕ.

Πίνακας 2: Εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αποφοίτων εσπερινών ΓΕΛ με Ειδικό Ποσοστό (1%)

ΕΤΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΠΡΟΣΦΕΡΟΜΕΝΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΠΙΤΥΧΟΝΤΕΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ (%)
2021 776 83 10,70
2020 (Παλαιό σύστημα) 109 107 98,17
2020 (Νέο σύστημα) 677 502 74,15
2019 676 624 92,31
2018 718 579 80,64

Πηγή: Στατιστικά στοιχεία βάσεων εισαγωγής – ΥΠΑΙΘ.     Επεξεργασία: Παντελής Γαλίτης

Κάθε χρονιά, το ΥΠΑΙΘ, ανακοινώνοντας τα στατιστικά αποτελέσματα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, συμπεριλαμβάνει στο σχετικό Δελτίο Τύπου έναν συμπεριληπτικό πίνακα με τα ποσοστά εισαγωγής στα τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα των αποφοίτων ημερήσιων και εσπερινών σχολείων. Κάθε χρονιά, εκτός από το 2021, χρονιά εφαρμογής της ΕΒΕ. Την χρονιά αυτή, ο συμπεριληπτικός αυτός πίνακας δεν ήταν και τόσο «συμπεριληπτικός», αφού απουσίαζαν τα ποσοστά επιτυχίας (ή μήπως αποτυχίας;) των αποφοίτων των εσπερινών σχολείων.

Άραγε, θα δώσει (ή, καλύτερα, θα επιστρέψει), έστω και τώρα, η Πολιτεία, το δικαίωμα στους εργαζόμενους μαθητές/-τριες των εσπερινών σχολείων να διεκδικήσουν αυτό που πραγματικά δικαιούνται; Θα επιτρέψει την ξεκάθαρη εφαρμογή του ειδικού ποσοστού εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση των αποφοίτων εργαζόμενων μαθητών, χωρίς την «δαμόκλειο σπάθη» της ΕΒΕ; Η θετική απάντηση στα ερωτήματα αυτά, θα θέσει το δικό της στιβαρό λιθαράκι στην οικοδόμηση της έννοιας των ίσων (όχι των ίδιων) ευκαιριών και του δικαίου στον χώρο της εκπαίδευσης όλων, ανεξαιρέτως, των πολιτών της  χώρας μας.