ΝΕΕΣ Πανελλήνιες – Στο τραπέζι το Εθνικό Απολυτήριο, η πλήρης κατάργηση των Πανελλαδικών, αλλά και η επιστροφή στην παλαιά λύση του συνυπολογισμού των τριών τάξεων του Λυκείου για την εισαγωγή στα ΑΕΙ
Σύμφωνα με Το Βήμα, ο τρίτος κατά σειρά εθνικός διάλογος για το εξεταστικό σύστημα της χώρας και τις Πανελλαδικές εξετάσεις ξεκίνησε την περασμένη εβδομάδα χωρίς θεαματικές δηλώσεις και οραματισμούς, κάπως ήσυχα, σε μια κοινοβουλευτική αίθουσα με τα περισσότερα έδρανα άδεια.
Κάποιοι θα θύμιζαν, άλλωστε, ότι έχουν προηγηθεί ήδη δύο αποτυχίες. Το 2009 το πολιτικό σύστημα της χώρας απέτυχε να εφαρμόσει τα πορίσματα και τις προτάσεις πολύμηνου εθνικού διαλόγου για το θέμα υπό τον καθηγητή Γλωσσολογίας και μετέπειτα υπουργό Γ. Μπαμπινιώτη και το 2016 το ίδιο συνέβη με το πολυσέλιδο πόρισμα του δεύτερου εθνικού διαλόγου με τη συμμετοχή περισσότερων από 100 πανεπιστημιακών υπό τον ιστορικό Αντώνη Λιάκο.
Η Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων
Η συζήτηση για το εξεταστικό σύστημα ξεκίνησε ξανά την περασμένη Τρίτη στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, ύστερα από πρωτοβουλία του ΠαΣοΚ που αποδέχτηκε ο πρόεδρός της, καθηγητής Χριστόδουλος Στεφανάδης, ενώ εξελίχθηκε με την παρουσία της υπουργού Παιδείας Σοφίας Ζαχαράκη και του Γιώργου Μπαμπινιώτη, αυτή τη φορά με χαρακτήρα διερευνητικό. Συμφωνούμε ότι διαφωνούμε;
Σε χρόνο και εντυπώσεις αντιστρόφως ανάλογα με τα παραπάνω, οι εξελίξεις ήδη έτρεχαν: οι πληροφορίες αναφέρουν ότι τουλάχιστον δύο προτάσεις για αλλαγές στο εξεταστικό σύστημα κατατέθηκαν από διαφορετικές ομάδες επιστημόνων απευθείας στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, συζητήσεις επί του θέματος έχει ξεκινήσει και η κυρία Ζαχαράκη με δύο ομάδες εμπειρογνωμόνων της εμπιστοσύνης της, ενώ ο ίδιος ο πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Εξετάσεων Γιώργος Δάσιος κατέθεσε ήδη δική του πρόταση για αλλαγές στις Πανελλαδικές στην 109η Σύνοδο Πρυτάνεων που ολοκληρώθηκε την περασμένη εβδομάδα στην Αθήνα με οικοδεσπότη το Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Δείτε επίσης Πανελλήνιες 2026: Καθορίστηκε η εξεταστέα ύλη
Ολα αυτά ενώ οι εξελίξεις στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια αλλά και στην ανώτατη ιδιωτική εκπαίδευση ακολουθούν επίσης ιλιγγιώδεις ρυθμούς, χωρίς να έχει ακόμη επιλέγει κοινό σύστημα εισόδου στα δημόσια και τα μελλοντικά μη κρατικά ΑΕΙ της χώρας.
Κοινός παρονομαστής των συζητήσεων που έχουν ξεκινήσει παραμένει η πρόταση για συνυπολογισμό των βαθμολογιών των τριών τάξεων του Λυκείου στο τελικό Απολυτήριο της βαθμίδας και ο υπολογισμός ενός ποσοστού του στην τελική εξίσωση για την εισαγωγή στα ΑΕΙ. Η πρόταση αυτή δεν είναι βέβαια κάτι καινούργιο. Εχει ήδη δοκιμαστεί δύο φορές στο παρελθόν και έχει αποσυρθεί. Ωστόσο, πλέον διερευνώνται νέες προϋποθέσεις εφαρμογής της, με στόχο εν τούτοις να μη γεμίσει απλά το Λύκειο με «μικρές» πανελλαδικές εξετάσεις επιπρόσθετα προς τις αυθεντικές πανελλαδικές εξετάσεις στο τέλος της βαθμίδας.
Η αναβάθμιση του Λυκείου βέβαια, που αγωνιωδώς αναζητείται, δεν στηρίζεται μόνο στη μέθοδο αξιολόγησης των μαθητών και μαθητριών του, αλλά και στην παιδαγωγική φιλοσοφία και τη μέθοδο διδασκαλίας του. Και εδώ η συζήτηση πηγαίνει πολύ πίσω και εμπλέκει το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ), άβουλο ως πρόσφατα σε αντίστοιχα θέματα, ωστόσο αρμόδιο για να εισηγηθεί προτάσεις και στρατηγικές κατευθύνσεις.
Tα σενάρια που συζητούνται τώρα από διαφορετικές ομάδες είναι:
Α) Ο μέσος όρος των επιδόσεων των μαθητών και μαθητριών και από τις 3 τάξεις του Λυκείου να μετράει στον συνυπολογισμό ενός στιβαρού Εθνικού Απολυτηρίου, η συμμετοχή του οποίου μπορεί να φθάσει και το 50% ή 60% στην τελική εξίσωση για την εισαγωγή στην ανώτατη εκπαίδευση, και η διατήρηση των πανελλαδικών εξετάσεων σε μικρότερο ποσοστό συμμετοχής με 4 μαθήματα εξεταζόμενα ανά επιστημονικό πεδίο (οι υπερασπιστές αυτής της πρότασης θεωρούν ότι όσα περισσότερα μαθήματα περιλαμβάνουν οι πανελλαδικές εξετάσεις τόσο περισσότερες επιλογές έχει στη συνέχεια ο κάθε υποψήφιος ή υποψήφια).
Δείτε επίσης Πανελλήνιες 2026: Δείτε την εξεταστέα ύλη ΓΕΛ – Αλλαγές στα επιστημονικά πεδία
Β) Εξέταση στις πανελλαδικές εξετάσεις σε δύο ή τρία μαθήματα μόνο παράλληλα με την παραπάνω χρήση του Ακαδημαϊκού Απολυτηρίου.
Γ) Πλήρης κατάργηση των πανελλαδικών εξετάσεων και εισαγωγή στην ανώτατη εκπαίδευση μόνο με τη χρήση ενός Εθνικού Απολυτηρίου και ενδεχομένως κάποιες εξεταστικές προϋποθέσεις που θα θέτουν τα ΑΕΙ ανά σχολή, στις οποίες θα εμπλακεί για τη διεκπεραίωσή τους ο Εθνικός Οργανισμός Εξετάσεων.
Δ) Επαναφορά της κουβέντας για είσοδο με ελεύθερη πρόσβαση σε σχολές χαμηλού ενδιαφέροντος στις οποίες παραμένουν κενές θέσεις.
Το βέβαιο είναι ότι πεποίθηση όλων όσοι συμμετέχουν σε αυτές τις συζητήσεις, όπως και σε μεγάλο μέρος του πολιτικού συστήματος της χώρας, είναι ότι το σύστημα εισαγωγής στα πανεπιστήμια της χώρας απαιτεί άμεσες και βαθιές αλλαγές. Πάντως, οι όποιες αλλαγές αποφασιστούν θα αφορούν τους νέους που θα εξεταστούν για την εισαγωγή τους στα ΑΕΙ το 2029 ώστε να μην υπάρξουν αιφνιδιασμοί ή περιττή ανησυχία.
Στα κριτήρια εισόδου στα ΑΕΙ σημαντικό ρόλο αναμένεται να παίξει η πιστοποίηση ξένης γλώσσας ως προαπαιτούμενο, ενώ θα αναβαθμιστεί και θα αξιοποιηθεί σε κεντρικό ρόλο η χρησιμοποίηση της Τράπεζας Θεμάτων στις εξετάσεις του Λυκείου και η «ηλεκτρική» αξιολόγηση των νέων.
Από την πλευρά του υπουργείου Παιδείας, η Σοφία Ζαχαράκη, από το βήμα της Βουλής, υπενθύμισε ότι το θέμα του Εθνικού Απολυτηρίου «αποτελεί εθνική προτεραιότητα και κεντρική κυβερνητική επιλογή». Σχολιάζοντας δε ευρωπαϊκά παραδείγματα ως προς τα συστήματα πρόσβασης στην ανώτατη εκπαίδευση, είπε ότι σε ορισμένες χώρες προβλέπεται και προπαρασκευαστικό έτος ανάμεσα στην υποχρεωτική και την ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Δείτε επίσης Πανελλήνιες 2025: Τι ανακοινώθηκε για τους Έλληνες εξωτερικού
Ενα τέτοιο μοντέλο είναι αυτό της «Matura», που λειτουργεί ως ενιαίος τίτλος αποφοίτησης και πρόσβασης στην ανώτατη εκπαίδευση σε Ουγγαρία, Πολωνία, Αυστρία, Τσεχία, Σλοβακία, Σλοβενία και Λίχτενσταϊν, ενώ στην Εσθονία και τη Λετονία η πρόσβαση στα πανεπιστήμια είναι ελεύθερη, με μόνο προαπαιτούμενο τον απολυτήριο τίτλο.
Από το 1837 στο σήμερα
Φέτος συμπληρώνονται 61 χρόνια εξεταστικών μεταρρυθμίσεων. Από την ίδρυση του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1837 και μέχρι το 1922 η εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση γινόταν χωρίς σημαντικούς φραγμούς, με την προϋπόθεση οι υποψήφιοι να είναι κάτοχοι απολυτηρίου Γυμνασίου. Το 1922 θεσπίστηκαν για πρώτη φορά οι εισαγωγικές εξετάσεις, που εφαρμόστηκαν δύο χρόνια στη Φυσικομαθηματική Σχολή και από το 1926 στις υπόλοιπες σχολές. Ετσι, τα επόμενα χρόνια και μέχρι το 1963 οι εισαγωγικές εξετάσεις διοργανώνονταν από κάθε εκπαιδευτικό ίδρυμα ξεχωριστά.
Το 1964 η κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου θεσπίζει τις πρώτες εισιτήριες εξετάσεις κεντρικά για πανεπιστήμια και παιδαγωγικές σχολές από το υπουργείο Παιδείας. Οι σχολές είχαν χωριστεί την περίοδο εκείνη σε 4 ομάδες (Νομική – Θεολογία – Φιλολογία, Ιατρική – Γεωπονική – Φυσικομαθηματική, Ιατρική, Οικονομικές – Πολιτικές). Την επόμενη χρονιά εφαρμόζεται η περίφημη μεταρρύθμιση του Ευάγγελου Παπανούτσου που προέβλεπε για πρώτη φορά το Ακαδημαϊκό Απολυτήριο (Α’ τύπος για τις Σχολές Θεολογίας, Νομικής, Φιλοσοφίας και Β’ τύπος για τις Σχολές Ιατρικής, Οδοντιατρικής, Κτηνιατρικής, Πολυτεχνείου, Φυσικομαθηματικού, Γεωπονίας και Δασολογίας).
Τα εξεταστέα μαθήματα και για τους δύο τύπους Απολυτηρίου είναι τα ίδια, τα βασικά δηλαδή μαθήματα του Λυκείου: Αρχαία Ελληνικά, Νέα Ελληνικά, Μαθηματικά, Φυσικά και Ιστορία (με διαφορετικούς συντελεστές βαρύτητας ανά τύπο Α’ ή Β’). Στα εξεταζόμενα μαθήματα προστίθεται το μάθημα των Λατινικών για τους υποψηφίους της Θεολογικής, της Φιλοσοφικής και της Νομικής Σχολής των πανεπιστημίων, το μάθημα της Ξένης Γλώσσας για τους υποψηφίους στα Τμήματα Αγγλικών, Γαλλικών, Ιταλικών και Γερμανικών Σπουδών των Φιλοσοφικών Σχολών καθώς και Σχέδιο (ελεύθερο και γραμμικό) για τους υποψηφίους των Αρχιτεκτονικών Σχολών.
Η δικτατορία καταργεί το Ακαδημαϊκό Απολυτήριο και επαναφέρει το προηγούμενο σύστημα με μεικτά χαρακτηριστικά, ενώ μετά την πτώση της χούντας η κυβέρνηση Γεώργιου Ράλλη το 1976 επαναφέρει τις Γενικές Εισιτήριες Εξετάσεις για όλα τα ιδρύματα.