Σύμπτωμα θεωρείται ένα υποκειμενικό στοιχείο για πιθανό πρόβλημα υγείας, με βάση το τι αισθάνεται ο ίδιος ο ασθενής. Ένδειξη θεωρείται ένα αντικειμενικό στοιχείο που γίνεται αντιληπτό τόσο από τον ίδιο τον ασθενή όσο και από το γιατρό του, ένα νοσηλευτή, ένα συγγενή κ.λπ.
Παλαιότερα, η συμβολή γιατρού και ασθενούς στη διαδικασία εντοπισμού ενδείξεων και συμπτωμάτων ήταν σχεδόν ισότιμη κατά την εξέταση. Όσο οι γνώσεις των ειδικών εμπλουτίζονταν και όσο οι διαγνωστικές τεχνικές εξελίσσονταν, ο ρόλος του ασθενούς περιοριζόταν στην αναφορά συμπτωμάτων και ο γιατρός εστίαζε στον εντοπισμό ενδείξεων.
Υποκατηγορίες συμπτωμάτων
1. Χρόνια συμπτώματα: Συμπτώματα που διαρκούν πολύ καιρό ή εμφανίζονται κατ’ επανάληψη. Χρόνια συμπτώματα εκδηλώνονται, για παράδειγμα, σε περίπτωση διαβήτη ή άσθματος.
2. Υποτροπιάζοντα συμπτώματα: Υποτροπιάζοντα ονομάζονται τα συμπτώματα που εμφανίστηκαν, μετά υποχώρησαν και μετά από κάποιο διάστημα εμφανίστηκαν και πάλι. Υποτροπιάζοντα συμπτώματα εκδηλώνονται, για παράδειγμα, σε περίπτωση κατάθλιψης ή σκλήρυνσης κατά πλάκας.
3. Ανεσταλμένα συμπτώματα: Πρόκειται για συμπτώματα που εκδηλώθηκαν και υποχώρησαν ή εξαφανίστηκαν εντελώς.
Υποκατηγορίες ενδείξεων
1. Προγνωστικές ενδείξεις: Δεν υποδεικνύουν ασθένεια αλλά βοηθούν να προβλεφθεί η μελλοντική πορεία της υγείας, δηλαδή τι είναι πιθανό να συμβεί στον ασθενή.
2. Αναμνηστικές ενδείξεις: Είναι το αντίθετο των προγνωστικών ενδείξεων, δηλαδή αναφέρονται στο παρελθόν του ασθενούς. Για παράδειγμα, η σοβαρή ακμή κατά την εφηβεία μπορεί να συνδεθεί με ουλές στο δέρμα κατά την ενήλικη ζωή.
3. Διαγνωστικές ενδείξεις: Πρόκειται για ενδείξεις που βοηθούν το γιατρό να αναγνωρίσει από τι πάσχει ο ασθενής. Για παράδειγμα, τα αυξημένα επίπεδα του προστατικού αντιγόνου (PSA) στο αίμα ενός άνδρα αποτελούν πιθανώς ένδειξη για πρόβλημα στον προστάτη.
4. Παθογνωμονικές ενδείξεις: Πρόκειται για εξέλιξη των διαγνωστικών ενδείξεων. Είναι οι ενδείξεις που βοηθούν τον ειδικό να επιβεβαιώσει μια διάγνωση. Για παράδειγμα, εάν ο γιατρός αντλήσει δείγμα από τον προστάτη για βιοψία και εντοπιστούν καρκινικά κύτταρα, είναι πλέον βέβαιο ότι ο ασθενής πάσχει από καρκίνο του προστάτη.