Οι στιγμές που ένα δέχεται φωνές, επίπληξη ή έντονη κριτική δεν μένουν ποτέ χωρίς αντίκτυπο. Η παιδική ψυχή καταγράφει κάθε λέξη, κάθε τόνο της φωνής, κάθε μορφασμό θυμού. Για ένα παιδί που αναζητά μόνο αγάπη, αποδοχή και ασφάλεια, το ύψωμα της φωνής γίνεται βαρύ φορτίο, ένα βάρος που δεν μπορεί να εξηγήσει αλλά το κουβαλά για χρόνια. Η εμπειρία της αυστηρής και φωνακλάδικης γονεϊκότητας συχνά δημιουργεί πληγές που δεν φαίνονται αλλά οδηγούν σε βαθύτερες δυσκολίες στην αυτοπεποίθηση, στις σχέσεις και στην ενήλικη ζωή.

Στην πραγματικότητα, όταν ένα παιδί ακούει φωνές, δεν «μαθαίνει» να πειθαρχεί· μαθαίνει να φοβάται. Δεν αισθάνεται ότι προστατεύεται· αισθάνεται ότι απειλείται. Δεν αναπτύσσει αυτοεκτίμηση· χτίζει αμφιβολίες για την αξία του. Ο συναισθηματικός κόσμος του παιδιού συνδέει την αγάπη με τον θυμό και τη στοργή με την ένταση, δημιουργώντας ένα μπερδεμένο υπόβαθρο που επηρεάζει την προσωπικότητά του μέχρι την ενηλικίωση.

Διαβάστε ακόμη 

Η επίδραση των φωνών στην ψυχολογία του παιδιού

Όταν ένας γονιός φωνάζει, το παιδί δεν ακούει ουσιαστικά τις λέξεις· ακούει τον φόβο που προκαλεί ο τόνος. Το σώμα του αντιδρά έντονα: ιδρώνει, η καρδιά του χτυπά γρήγορα, το στομάχι του σφίγγεται. Αυτή η φυσιολογική αντίδραση στρες δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο: το παιδί δεν μπορεί να σκεφτεί τα λόγια του γονιού, δεν μπορεί να εξηγήσει το λάθος του, δεν μπορεί να μάθει. Αντί να ενισχυθεί η μάθηση, μπλοκάρεται η σκέψη.

Παράλληλα, η φωνή μετατρέπεται σε μήνυμα ντροπής. Το παιδί αισθάνεται μικρό, ασήμαντο, αδύναμο. Μαθαίνει να μην παίρνει πρωτοβουλίες, να μη δοκιμάζει, να μη διεκδικεί. Ο θυμός του γονέα γίνεται το πρώτο εμπόδιο στην αυθόρμητη παιδική εξερεύνηση, που είναι τόσο σημαντική για την ανάπτυξη. Και όταν οι φωνές επαναλαμβάνονται, το παιδί μαθαίνει ότι δεν μπορεί να εμπιστευτεί τον γονιό του όταν χρειάζεται στήριξη, προστασία ή κατανόηση.

Η μίμηση των προτύπων και ο κύκλος που δεν πρέπει να συνεχιστεί

Ένα παιδί που μεγαλώνει με φωνές μαθαίνει άθελά του ότι η εξουσία ασκείται με ένταση. Ότι η αγάπη συνδυάζεται με θυμό. Ότι στις σχέσεις επιτρέπεται να φερόμαστε άσχημα σε κάποιον πιο αδύναμο. Μεγαλώνοντας, συχνά υιοθετεί αυτό το μοτίβο, όχι επειδή το θέλει, αλλά επειδή αυτό έμαθε ως «φυσιολογικό».

Καθημερινός θυμός - Πώς οι έντονες αντιδράσεις διαμορφώνουν την παιδική ψυχή

Το πιο δύσκολο κομμάτι εμφανίζεται στην ενήλικη ζωή: ο αγώνας να μην επαναληφθεί αυτό το μοντέλο. Πολλοί ενήλικες προσπαθούν με επίγνωση, με πόνο και με προσπάθεια να μη γίνουν σαν τις φωνές που άκουσαν. Αυτή η προσπάθεια είναι η απόδειξη ότι η παιδική ψυχή θυμάται, και ότι η ανάγκη για αγάπη και απαλότητα παραμένει ζωντανή ακόμη κι όταν οι πληγές δεν έχουν ακόμη επουλωθεί.

Πώς χτίζουμε μια γονεϊκότητα χωρίς φωνές

Η αλλαγή δεν είναι απλή, αλλά είναι απολύτως εφικτή. Η ήρεμη γονεϊκότητα δεν σημαίνει έλλειψη ορίων· σημαίνει ότι τα όρια μπαίνουν με σεβασμό, σταθερότητα και καθαρή επικοινωνία. Ένα παιδί που αντιμετωπίζεται με ψυχραιμία και κατανόηση μαθαίνει να εμπιστεύεται, να συνεργάζεται, να αναλαμβάνει ευθύνες.

Οι γονείς μπορούν να κάνουν ένα βήμα πίσω κάθε φορά που ο θυμός ανεβαίνει. Μπορούν να θυμούνται ότι η φωνή τρομάζει, ενώ ο διάλογος διδάσκει. Ότι η ήρεμη εξήγηση χτίζει σεβασμό. Ότι το παιδί δεν χρειάζεται έναν τέλειο γονιό, αλλά έναν γονιό που προσπαθεί πραγματικά να συνδεθεί και να ακούσει.

Το μήνυμα που χρειάζεται κάθε παιδί

Κανένα παιδί δεν χρειάζεται φωνές για να μεγαλώσει σωστά. Χρειάζεται αγάπη, λόγο τρυφερό, βλέμμα που το βλέπει, άγγιγμα που το καθησυχάζει. Χρειάζεται να ξέρει ότι, ακόμη κι όταν κάνει λάθος, ο γονιός του είναι εκεί για να το στηρίξει και όχι για να το φοβίσει. Η δύναμη της γονεϊκότητας κρύβεται στην ικανότητα να προσφέρουμε αυτό που εμείς ίσως δεν πήραμε.

Διαβάστε εδώ 

Και ίσως αυτό είναι το μεγαλύτερο δώρο: να σπάσουμε τον κύκλο των φωνών και να δημιουργήσουμε έναν νέο, γεμάτο κατανόηση, ενσυναίσθηση και αληθινή αγάπη. Γιατί κάθε παιδί αξίζει να θυμάται όχι τον φόβο, αλλά την αγκαλιά.