Την αναδρομική φορολόγηση κερδών προηγούμενων χρήσεων που θα αποφασίσουν να διανείμουν ή να κεφαλαιοποιήσουν οι επιχειρήσεις από το 2017 και μετά, χωρίς να προηγηθεί συμψηφισμός των κερδών αυτών με τυχόν ζημιές της τρέχουσας χρήσης, προβλέπει διάταξη που περιελήφθη στον πρόσφατα ψηφισθέντα από τη Βουλή νόμο 4446/2016 για την αναμόρφωση του πτωχευτικού κώδικα, το πλαστικό χρήμα και την οικειοθελή αποκάλυψη αδήλωτης φορολογητέας ύλης.

Η διάταξη

Ειδικότερα, με τη διάταξη της παραγράφου 2 του άρθρου 99 του ν. 4446/2016 προβλέπεται ότι:

«α. Σε περίπτωση κεφαλαιοποίησης ή διανομής κερδών, για τα οποία δεν έχει καταβληθεί φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων ή νομικών οντοτήτων, το ποσό που διανέμεται ή κεφαλαιοποιείται φορολογείται σε κάθε περίπτωση ως κέρδος από επιχειρηματική δραστηριότητα, ανεξάρτητα από την ύπαρξη φορολογικών ζημιών.

β. Οι διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου έχουν εφαρμογή για φορολογικά έτη που αρχίζουν από την 1η Ιανουαρίου 2017 και μετά».

Τι αλλάζει

Η διάταξη που ίσχυε μέχρι πρότινος προέβλεπε ότι σε περίπτωση κεφαλαιοποίησης ή διανομής κερδών για τα οποία δεν έχει καταβληθεί φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων ή νομικών οντοτήτων, το ποσό που διανέμεται ή κεφαλαιοποιείται φορολογείται σε κάθε περίπτωση ως κέρδος από επιχειρηματική δραστηριότητα, συναθροιζόμενο με τα λοιπά αποτελέσματα (κέρδη ή ζημίες) από επιχειρηματική δραστηριότητα με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος που θα υποβληθεί για το φορολογικό έτος αυτό.

Συνεπώς, σε περίπτωση που το αποτέλεσμα από επιχειρηματική δραστηριότητα ήταν ζημιογόνο, το διανεμηθέν ή κεφαλαιοποιηθέν ποσό μείωνε το ζημιογόνο αποτέλεσμα.

Ουσιαστικά, με τη νέα αυτή διάταξη, τυχόν κέρδη παρελθόντων ετών μη φορολογηθέντα, που διανέμονται ή κεφαλαιοποιούνται εντός του 2017 ή των επομένων ετών θα φορολογούνται αναδρομικά στο σύνολό τους, χωρίς κανέναν συμψηφισμό τους με τυχόν ζημιογόνο αποτέλεσμα του ίδιου έτους και με βάση το συντελεστή φορολόγησης των εισοδημάτων από επιχειρηματική δραστηριότητα, ο οποίος ανέρχεται σε 29% για τις εταιρίες.

Δηλαδή, τα διανεμόμενα ή κεφαλαιοποιούμενα κέρδη προηγούμενων χρήσεων δεν θα συναθροίζονται με τυχόν ζημιές που εμφανίζει η εταιρία κατά τη χρήση που διενεργείται η διανομή ή κεφαλαιοποίησή τους, όπως γινόταν μέχρι τώρα.

Συνεπώς, μια επιχείρηση που εμφανίζει ζημιές το 2017, αν αποφασίσει να διανείμει ή να κεφαλαιοποιήσει κέρδη προηγούμενων χρήσεων, για τα οποία δεν έχει καταβληθεί φόρος εισοδήματος, τα κέρδη αυτά θα φορολογηθούν αυτόνομα με τον τρέχοντα συντελεστή για κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα και δεν θα συναθροιστούν με τις ζημιές της χρήσης.

«Βόμβα» στα αποθεματικά

Σύμφωνα με την εγκύκλιο υπ’ αριθμόν ΠΟΛ. 1058/18-3-2015 που έχει εκδώσει η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων, ως διανεμόμενα ή κεφαλαιοποιούμενα κέρδη προηγούμενων χρήσεων για τα οποία δεν έχει καταβληθεί φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων ή νομικών οντοτήτων, νοούνται ιδίως:

* τα διανεμόμενα ή κεφαλαιοποιούμενα αποθεματικά που έχουν σχηματιστεί από εισοδήματα που έχουν φορολογηθεί κατ’ ειδικό τρόπο με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης (αυτοτελώς φορολογηθέντα εισοδήματα),

* τα αποθεματικά των παρ. 13 και 14 του άρθρου 15 του ν. 4015/2011 περί φορολογικών κινήτρων υπέρ Συλλογικών Αγροτικών Οργανώσεων (νυν Αγροτικών Συνεταιριστικών Οργανώσεων),

* τα αποθεματικά του άρθρου 71 του ν. 3842/2010 περί φορολογικών κινήτρων ευρεσιτεχνίας,

* τα αποθεματικά του άρθρου 5 του ν. 3220/2004 περί επιχειρήσεων που λειτουργούν ως Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης,

* τα αποθεματικά της παρ. 9 του άρθρου 14 του ν. 3156/2003 περί κερδών που προκύπτουν από μεταβίβαση απαιτήσεων σε εταιρία ειδικού σκοπού,

* τα αποθεματικά της παρ. 21 του άρθρου 7 του ν. 2364/1995 περί ΕΔΑ ή ΔΕΠΑ.

* τα αποθεματικά της παρ. 5 του άρθρου 1 του ν. 2992/2002 περί σχηματισμού αφορολόγητων αποθεματικών του κόστους προσαρμογής σε ΔΛΠ κατά τον πρώτο χρόνο εφαρμογής τους,

* τα αποθεματικά του άρθρου 2 του ν. 2367/1995 περί εταιριών αμοιβαίων εγγυήσεων,

* τα αποθεματικά της παρ. 1 του άρθρου 5 του ν. 1775/1988 περί εταιρειών παροχής επιχειρηματικού κεφαλαίου,

* τα αφορολόγητα αποθεματικά που έχουν σχηματιστεί με τις διατάξεις των αναπτυξιακών νόμων 3299/2004, 2601/1998, καθώς και με οποιονδήποτε άλλο αναπτυξιακό νόμο, πλην του ν. 3908/2011 όπως ισχύει, λόγω πραγματοποίησης παραγωγικών επενδύσεων,

* τα διανεμόμενα ή κεφαλαιοποιούμενα αποθεματικά που σχηματίζονται με βάση τις διατάξεις του νέου ΚΦΕ και απαλλάσσονται από το φόρο εισοδήματος, όπως για παράδειγμα ο ειδικός λογαριασμός της παρ. 5 του άρθρου 58 «Ειδικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Συστημάτων μέχρι δέκα (10) kw».