Ακίνητα: Οι παγίδες – Τι θα συμβεί από 1η Απριλίου 2026

Αδιέξοδο για τους ιδιοκτήτες αν σταματήσει η τακτοποίηση αυθαιρέτων – Κίνδυνος για πώληση και κληρονομιές

Σε κίνδυνο τίθεται η αξία της ακίνητης περιουσίας εκατομμυρίων πολιτών αν δεν παραταθεί το ισχύον καθεστώς τακτοποίησης αυθαιρέτων και αλλαγών χρήσης στα κτήρια, το οποίο εκπνέει σε εννέα μήνες, συγκεκριμένα στις 31 Μαρτίου 2026.

Ο πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ, Στράτος Παραδιάς, επισημαίνει στην εφημερίδα «Τα Νέα» ότι χωρίς αυτή τη δυνατότητα, τα περιουσιακά στοιχεία χάνουν σημαντικά την αξία τους. Όπως εξηγεί, η εμπειρία από τη σύνταξη της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτηρίου έχει αποδείξει πως σχεδόν κάθε ακίνητο –είτε πρόκειται για διαμέρισμα, κατάστημα, γραφείο ή αποθήκη– παρουσιάζει διαφοροποιήσεις από τα εγκεκριμένα σχέδια ή αποκλίσεις χρήσης, συνήθως ήδη από την κατασκευή του.

Οι ιδιοκτήτες πληρώνουν για αυθαιρεσίες που αγνοούν

Σύμφωνα με τον κ. Παραδιά, οι περισσότερες αυθαίρετες παρεμβάσεις που συναντώνται σήμερα στις πολυκατοικίες έγιναν σε προγενέστερο χρόνο και όχι από τους τωρινούς ιδιοκτήτες. Αυτό σημαίνει ότι πολλοί κληρονόμοι ή αγοραστές δεν γνωρίζουν καν την ύπαρξή τους, ωστόσο καλούνται τώρα να τις τακτοποιήσουν.

Η παράμετρος αυτή καθιστά κρίσιμη την ύπαρξη ενός μηχανισμού ρύθμισης, καθώς χωρίς αυτόν, οι ιδιοκτήτες θα βρεθούν αντιμέτωποι με εμπόδια στις μεταβιβάσεις ή με αυθαίρετα που δεν μπορούν να διορθωθούν.

Χωρίς τακτοποίηση, σταματούν οι μεταβιβάσεις ακινήτων

Η σύνταξη της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτηρίου είναι προϋπόθεση για κάθε μεταβίβαση ακινήτου εν ζωή, σύμφωνα με τα όσα επισημαίνονται στο δημοσίευμα. Ωστόσο, για να εκδοθεί η Ταυτότητα απαιτείται προηγουμένως η τακτοποίηση κάθε αυθαίρετης κατασκευής ή αλλαγής χρήσης.

Αν λοιπόν από την 1η Απριλίου 2026 δεν έχει προηγηθεί η νομιμοποίηση των αυθαιρεσιών, το ακίνητο καθίσταται μη μεταβιβάσιμο. Αυτό πρακτικά σημαίνει «πάγωμα» της αγοραπωλησίας ή της γονικής παροχής και ταυτόχρονα απώλεια εσόδων για το Δημόσιο, που στηρίζεται σε αυτά τα συμβόλαια για φορολογικά έσοδα.

Πρόβλημα και για όσους κληρονομούν ακίνητα με αυθαιρεσίες

Η κατάσταση δυσκολεύει ακόμη περισσότερο για όσους κληρονομούν ακίνητα με αδήλωτες αυθαίρετες κατασκευές. Από τον Απρίλιο του 2026, θα μπορούν να αποδεχθούν την κληρονομιά, αλλά δεν θα έχουν τη δυνατότητα να τα νομιμοποιήσουν.

Αυτό σημαίνει ότι οι συγκεκριμένοι ιδιοκτήτες δεν θα μπορούν ούτε να πουλήσουν τα ακίνητα, ούτε να τα μεταβιβάσουν στα παιδιά τους, με αποτέλεσμα η περιουσία τους να μένει ουσιαστικά «παγωμένη» και χωρίς πραγματική αξία.

Απαραίτητη η παράταση μέχρι να ολοκληρωθεί το Κτηματολόγιο

Μέχρι να τελειώσει η διαδικασία καταγραφής στο Εθνικό Κτηματολόγιο, καθώς και στο νέο Ενιαίο Μητρώο Ακινήτων και στην πλατφόρμα ΜΙΔΑ της ΑΑΔΕ, ο πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ ζητά να παραμείνει ενεργή η δυνατότητα νομιμοποίησης αυθαιρέτων.

Ταυτόχρονα, τονίζει την ανάγκη να συνεχιστεί και η δυνατότητα διόρθωσης των επιφανειών στο έντυπο Ε9 και στους δήμους, χωρίς να επιβάλλονται πρόστιμα, προκειμένου να μην επιβαρυνθούν επιπλέον οι ιδιοκτήτες που θέλουν να τακτοποιήσουν την εικόνα των ακινήτων τους.